بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله، ابتدا تقسیم بندي سنگ ها با روش هاي اندیس زون جریان، Winland و اشباع آب اولیه بیان می شود. روش Winland و نمودارهاي SMLP جهت تعیین زون جریان و موانع در هرچاه تهیه می گردد. همچنین این مطالعه بر روي ارزیابی تراوایی سازند در مخازن کربناته توسط دیتاي لاگ و مغزه و استفاده از مفهوم واحد جریان تمرکز کرده است. توصیف خصوصیات مخازن کربناته بوسیله ي واحد جریان، روشی مناسب براي زون بندي مخزن است. در اینجا، روشی بر پایه پتروفیزیک براي تعیین واحدهاي جریان عنوان می شود. همچنین، روشی براي محاسبه تراوایی تخمینی در چاه هایی که مغزه گیري نشده به کمک تئوري واحد جریان هیدرولیکی - HFU - بر اساس معادله Cormen-kozeny پیشنهاد می شود؛ که در ابتدا توسط رگرسیون خطی، تعداد بهینه HFU مشخص می شود، سپس به کمک بهینه سازي غیر خطی، پارامترهاي آماري هریک از دسته داده ها بدست می آید. بعد از این، قانون Bayes براي دسته بندي اطلاعات در HFU مربوطه، اعمال میشود. در نهایت الگوریتمی براساس استنتاج بیزي بمنظور تخمین تراوایی در چاه هاي مغزه گیري نشده، اعمال می شود. مدل تراوایی تهیه می گردد و تراوایی براي بخش هایی مغزه گیري نشده تخمین زده می شود.
کلمات کلیدي: واحد جریان هیدرولیکی، تراوایی، شعاع دهانه حفرات - R35 - ، تئوري Bayes، اندیس کیفیت مخزن - RQI - ، شاخص مکانی جریان . - FZI -
1 مقدمه
تعیین نوع سنگ روشی براي تقسیم بندي سنگ مخزن به واحد هاي مشخص است. اگر سنگ بخوبی تقسیم بندي و تعریف شود، خصوصیات دینامیک واقعی مخزن جهت استفاده در مدلسازي مهیا می گردد. از طرفی مخازن کربناته چالشی در بین زمین شناسان و مهندسین بوجود آورده است، زیراکه تغییرات زیاد و ناهمگونی بالایی دارند. ناهمگونی پتروفیزیکی مخازن کربناته مشخصاً توسط تغییرات نمودارها، بخصوص نمودار تخلخل- تراوایی مشخص می شود.
حضور واحدهاي جریانی متماییز، با خصوصیات پتروفیزیکی مشخص، همچون تخلخل، تراوایی، درصد اشباع آب، شعاع دهانه حفرات و توانایی جریان، به محققین کمک می کند تا با دقت و قاطعیت بیشتري به تعیین خصوصیات مخزن بپردازند. یک واحد جریان هیدرولیکی به عنوان نمایانگر بخش مشخصی از سنگ مخزن تعریف می شود که در آن خواص زمین شناسی و پتروفیزیکی که روي جریان سیال تاثیر می گذارند، درون آن بخش ثابت و با خصوصیات بخش هاي دیگر مخزن متفاوت باشد. همچنین، Amaeful و همکاران مفهوم واحد جریان هیدرولیکی را به عنوان یک اصل جهت تقسیم بندي مخزن به واحدهاي سنگی متفاوت که دهانه حفره متفاوت دارند را پیشنهاد کردند.
همچنین از آنجا که مغزه تنها منبع قابل لمس مخزن براي تشریح جامع سنگ در سطح میکروسکوپیک است آنالیز مغزه مبنع پایه اي از اطلاعات مخزن فراهم می کند. متاسفانه اندازه گیري هاي مغزه هم پرهزینه و هم کمیاب است. از طرفی تراوایی از مهمترین پارامترهاي پتروفیزیکی مخزن است و بسیار مشکل است که بدون دیتاي مغزه بتوان آن را تخمین زد. از این رو در این مطالعه روش جدیدي براي محاسبه تراوایی در بخش هاي مغزه گیري نشده مخزن، به کمک دیتاي لاگ ارائه شده است.
2 بررسی نوع سنگ مخزن در مخازن کربناته
روش هاي متعدد کمی جهت تعیین نوع سنگ وجود دارد که روش هاي Winland ، RQI و Swi کاربرد بیشتري دارند. البته روش RQI پرکاربرد تر از بقیه است. در این مطالعه روش هاي متعددي براي تعیین جنس سنگ و همچنین تخمین تراوایی وجود دارد که در اینجا بررسی می شوند. این روش ها برگرفته از مطالعه Chekani M. et al. - 2009 - می باشد که توسط اطلاعات لاگ و مغزه، سازندي کربناته مربوط به کرتاسه در جنوب غربی ایران در آن مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات 3 چاه A، B و D جهت کلاس بندي و تعیین زون جریان در اینجا مورد استفاده قرار میگیرد.
1-2 روش کلاسیک
این روش براي تعیین نوع سنگ برپایه ي رگرسیون لگاریتمی ساده استوار است که براي ارزیابی تراوایی حاصل از تخلخل لاگ از آن استفاده می شود. معمولا رابطه ي خطی بین تراوایی و تخلخل لاگ بدست می آید اما در این مورد بدلیل ناهمگونی در سنگ هاي کربناته، رابطه خاصی حاصل نشد.
2-2 روش Winland
کیفیت مخن توسط واحد جریان می تواند بیان شود، که آن نیز از مجموعه بهم مرتبط نمودارهاي پتروفیزیکی و توسط محاسبه شعاع دهانه حفرات در 35% از حجم حفرات شناسایی می شود. زنمودار R35 براي سنگ مخزن بدست آمده است و نشان می دهد که 4 نوع سنگ براي بررسی خواص سنگ مخزن نیاز است. - جدول - 1 سنگ تیپ 1 بهترین نوع و تیپ 4 ضعیف ترین سنگ این تقسیم بندي است. سنگ غالب در مخزن مورد مطالعه براساس دیتاي مغزه موجود، نوع 2 و 3 است. در بررسی اجمالی خواص سنگ مخزن مشاهده شد که تخلخل، تراوایی، k/ و R35 از بالا به پایین مخزن کاهش می یابد.
