بخشی از مقاله
چکیده
یکی ازعوامل مؤثر در رشد و توسعه جوامع ، وجود بازارهای پول وسرمایه فعال است، بازار سرمایه پلی است که پس انداز واحدهای اقتصادی دارای مازاد را به واحدهای سرمایه گذاری که بدان نیازمندند انتقال می دهد. بازار پول نیز می تواند نقشی اساسی در تامین نقدینگی بنگاه های اقتصادی و در پی آن ایجاد رشد اقتصادی ایفا نماید. بانکها با استفاده از روشها و ابزارهای متنوع، واسطه پویا و کارآمدی بین صاحبان وجوه مازاد و متقاضیان وجوه هستند، آنها باطراحی ابزارهای جدید، اهداف، سلیقه ها و روحیات مختلف مشتریان خود را پاسخ می دهند. در بررسی تحلیلی روشهای تامین مالی کشورهای مختلف جهان ، نتایج نشان دهنده وجود تفاوت بارزی بین روشهای تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه است.
نظام مالی حاکم بر داد وستدهای مالی ایران به دلیل نوع نهادهای مالی موجود، قدمت و حجم فعالیت آن ها، مبتنی بر شبکه بانکی است. حاکمیت قانون عملیات بانکی بدون ربا، نظام بانکی و بازارهای مالی کشور را از ویژگیهای خاصی برخوردار ساخته است. برای رسیدن به بازارهای مالی مطلوب نیاز به ساختار سازمانی مناسب، ابزارهای کمهزینه و متنوع، و سیستم اندازهگیری و پایش نقدینگی میباشد. مشکل اصلی مدیریت نقدینگی در سیستم بانکداری اسلامی مربوط به کمبود ابزارها و روشهای تامین مالی میباشد که لازمه حل آن توسعه نظام تامین مالی اسلامی با رویکردی نوآورانه است از اینرو در این مقاله به بررسی روشهای تامین مالی وتوسعه ابزارهای تخصیص و تجهیز منابع و نقش آن در هم افزایی بازار پول و سرمایه می پردازیم.
واژه های کلیدی : بازار مالی ، بازار سرمایه ، تامین مالی ، بانکداری اسلامی
مقدمه:
بازار مالی و چگونگی تعامل با نظام بانکی ایران به عنوان کشوری در حال توسعه نیازمند توجه و سیاستگذاری هدفمند در امر پسانداز و سرمایهگذاری است. این مهم محقق نخواهد شد مگر اینکه زمینههای مناسب در راستای ایجاد فرهنگ و الگوی صحیح پسانداز و سرمایهگذاری در کشور ایجاد شود. برای این منظور شناخت عوامل مؤثر بر شکلگیری پسانداز و سرمایهگذاری و تقویت و بهبود عوامل مثبت تأثیرگذار، بسیار ضروری است. برای نهادهای مالی اسلامی، مدیریت نقدینگی از ویژگی منحصر بفردی برخوردار است .زیرا بسیاری از ابزارهای مالی مرسوم موجود که برای مدیریت نقدینگی بکار می رود، مبتنی بر نرخ بهره هستند و بنابراین از نظر شرعی و فقهی کاربرد پذیر نیستند.
این بدان معناست که در صورت در دسترس نبودن ابزارهای مالی شرعی، گسترش فعالیتهای بین بانکی بازار پول بسیار محدود خواهد بود. بازار پول جزء بسیار مهمی از چارچوب مدیریت نقدینگی است. زیرا ابتدای مسیر استقراض کوتاه مدت است. این امر بر این نکته که چرا مدیریت نقدینگی برای بانکهای اسلامی بسیار حیاتی است تاکید مجددی دارد. زیرا نهادهای مالی اسلامی بلحاظ موارد شرعی، با مشکلات بیشتری مواجه هستند.در بانکداری نوین عوامل متعددی وجود دارند که بر روند تجهیز منابع پولی بانک ها تاثیر می گذارند، شناسایی و تعیین میزان تاثیر و نوع ارتباط این عوامل با موفقیت بانک ها در تجهیز منابع پولی مقوله ای مهم می باشد.در بررسی تحلیلی روشهای تأمین مالی کشورهای مختلف جهان، نتایج نشان دهنده وجود تفاوت بارزی بین روشهای تأمین مالی در کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه است.
با توجه به نقش و اهمیت رکن اصلی بازار مالی، بررسی عملکرد آنها از نظر اقتصادی میتواند مسایل مبهم بسیاری را از منظر اقتصاد کلان برای تحلیلگران روشن کند تا در حل مشکلات کشور و تأمین منابع بیشتر برای سرمایهگذاری و تخصیص بهینه منابع مورد استفاده قرار گیرد.همچنین دراین زمینه رشد و توسعه اقتصادی ،به نقش واسطه گریهای مالی در بازارمالی تاکید فراوانی شده است . واسطه گریهای مالی با جذب پس انداز ها وتامین منابع لازم برای سرمایه گذاری ، کاهش ریسک سرمایه گذاری و مدیریت اوراق بهادار می توانندتاثیرمعنی داری بر سرمایه گذاری داشته باشند. 1993 - ، - king&ross
ضرورت نظام تامین مالی
نظام مالی به شبکهای از بازار مالی، تجار، خانوارها، دولت و مؤسسههایی اطلاق میشود که در نظام مشارکت میکنند و عملیات آنها براساس مقررات خاصی صورت میپذیرد. این مجموعه جریان پول و انواع سپردهها و اوراق بهادار و ابزارهای پول و سرمایه را با کمک معیارهای تحت کنترل خود در اختیار گروههای مختلف کارگزاران بازار در بخش حقیقی اقتصاد قرار میدهند. براساس این، میتوان گفت بخش مالی، تزریق کننده حیات به بخش حقیقی اقتصاد است. به علاوه مجموعه مزبور از طریق فراهم آوردن خدمات لازم برای پرداخت، تجهیز پساندازها، تخصیص اعتبار و ایجادوسایل لازم برای مقابله با خطرات تجاری و نوسانهای قیمت در عمل فعالیتهای حقیقی اقتصاد را تسهیل و در جریان این فعالیتها تغییر و تحول ایجاد میکند.لازمه رشد و توسعه نظام تامین مالی در کشورها، بررسی و شناخت و نهادهای فعلی بازار مالی کشور و همچنین شناخت ابزارها و نهادهای متداول در بازارهای مالی جهان می باشد.در بخش اقتصادی از مهمترین عوامل موثر در افزایش سرمایه گذاری و بدنبال آن رشد و توسعه اقتصادی، داشتن بازارهای مالی قوی و کارآمد، همراه با سازمانها مالی مناسب و فعال در این بازارهاست. برای استفاده بهینه از امکانات و منابع خرد و کلان موجود در کشور لازم است روشهای مناسب جمع آوری سرمایه ها و پس اندازها و سوق دادن آنها به سمت بخش های مولد را شناسایی و از آنها استفاده کنیم. - مطهری، - 1386
شیوه های تامین مالی
یکی از تصمیماتی که مدیران واحد اقتصادی به منظور حداکثر ساختن ثروت سهامدارن اتخاذ می نمایند، تصمیمات مربوط به تامین مالی می باشد این نوع تصمیم گیری ها مربوط به ساختار سرمایه و همچنین تعیین و انتخاب بهترین شیوه تامین مالی و ترکیب آن می باشد. در نتیجه یک مدیر مالی می تواند از طریق ایجاد تغییردر مواردی مانند سود هرسهم، خط مشی تقسیم سود، زمان بندی مدت و ریسک سود آوری و انتخاب شیوه تامین مالی بر ثروت سهامداران اثر بگذارد.
