مقاله توسعه سیستم چندعاملی مدیریت بحران حوادث غیرمترقبه تاسیسات آبی با استفاده از ICT

بخشی از مقاله

چکیده

با توجه به بحرانهای کمآبی پیش رو.، امروزه اهمیت ونقش بسیار مهم سازه های آبی که تامینکننده این منبع حیاتی میباشند کاملا محسوس است . در ایران که در هر دهه بحران های متفاوتی را تجربه می کند، لزوم حفظ کارایی ومصون ماندن این سازه ها و تاسیسات آبی پس از رخ دادها ، هر روز از اهمیت و حساسیت بیشتری برخوردار میشود. درحالی که بشر در حال حرکت به سمت عصر اطلاعات در رقابت جهانی میباشد، اطلاعات، خود نقش محوری در رقابت، درگیری و حتی جنگ پیدا کرده است.

بنابراین یکی از مهمترین تهدیدات ناشی از جنگ و بحران های بشر ساخت که ارتباط مستقیم و نزدیکی با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد و در این مقاله به آن پرداخته شده تهدیدات ناشی از جنگ اطلاعات و نفوذگری میباشد که در آن به سیستمهای رایانهای حمله میشود. سیستم چندعاملی سیستمی است که از عوامل متعدد انسان و کامپیوتر تشکیل شده است و این عوامل در تعامل با یکدیگر قرار دارند.

هدف از این مطالعه توضیح اجزاء سیستم چندعاملی مدیریت بحران بصورت متمرکز و نیز نگاهی به سیستمهای چندعاملی بصورت توزیعی است تا بتوان از این طریق به هماهنگیهای مطلوب منطقهایی, فرامنطقهایی, کشوری و بین المللی دست یافت که در اینجا سیستم چندعاملی مشتمل بر ,ICT تلهمدیسین, علوم پزشکی, نرمافزاری و سختافزاری از دیدگاه کاربردی مورد بحث و آنالیز قرار گرفته است.

-1 مقدمه

حوزه های پدافند غیر عامل کشورکه به سیزده گرایش تقسیم شده در این مقاله IT&SYBER - پدافند غیر عامل در فناوری اطلاعات - مورد بحث قرار گرفته است. درحالی که بشر در حال حرکت به سمت عصر اطلاعات در رقابت جهانی میباشد، اطلاعات، خود نقش محوری در رقابت، درگیری و حتی جنگ پیدا کرده است. بنابراین یکی از مهمترین تهدیدات ناشی از جنگ و بحرانهای بشر ساخت که ارتباط مستقیم و نزدیکی با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات دارد، موضوع تهدیدات ناشی از جنگ اطلاعات میباشد.

جنگ اطلاعات در مفهوم وسیع آن، از تزریق نامحسوس اطلاعات بهمنظور تغییردادن فرهنگ و عادت عامه مردم یک کشور در زمان عادی و صلح و نفوذ به لایههای اطلاعاتی در بخشهای خصوصی، دولتی، نظامی و حتی امنیتی و نیز محروم کردن مشتریان اطلاعات از دسترسی به اطلاعات موردنیاز، شروع شده و تا ازکارانداختن شبکههای فرماندهی و کنترل نظامی، شبکههای حملونقل اقتصادی، خدماتی، تاسیسات حیاتی آب و برق و مخابرات و هر آنچه در زندگی روزمره افراد تأثیرگذار میباشد، ادامه   سرویسهای ضروری - مانند پلیس و خدمات پزشکی - را هدف قرار میدهد
پیدا میکند.

[1]    و از شبکههای کامپیوتری به عنوان بسترهایی جهت انجام این اعمال با توجه به محدوده جنگ اطلاعات، هفت - - 7 حوزه و دستهبندی کلی   خرابکارانه استفاده میکند. برای جنگهای اطلاعاتی درنظر گرفته شده است که در - شکل شماره - 1 جرائم سایبر:3 هرگونه دخل و تصرف غیرمجاز از طریق ورود یا خروج، نشان داده شده است:    ضبط و ذخیره، پردازش و کنترل داده ها و نرم افزارهای رایانه ای و ایجاد یا وارد کردن انواع ویروسهای رایانه ای و امثال آن جرم محسوب می شود. بزارهای نرم افزاری جنگ اطلاعاتی : عبارتند از: ویروسها- کرم ها - اسب تروا- بمب منطقی

-1 جنگ فرماندهی وکنترل: هدف آن قطع کردن سر دشمن، یعنی از بین بردن مغز متفکر دشمن است.

-2 جنگ مبتنی بر جاسوسی هوشمندی: متشکل از طراحی، حفاظت و ممانعت از دسترسی به سیستمهائی است که در جستجوی دانش کافی، برای برتری بر فضای نبرد هستند.

-3 جنگ الکترونیک: شامل استفاده از تکنیکهای رادیوئی، الکترونیک، یا رمزنگاری میباشد.

-4 جنگ روانی: در آن از اطلاعات برای تغییر ذهنیت و طرز فکر دوستان، بیطرفها و دشمنان استفاده میشود.

-5 جنگ نفوذگری: در آن به سیستمهای رایانهای حمله میشود.

-6 جنگ اطلاعات اقتصادی: که هدف آن ایجاد مانع در برابر اطلاعات یا تسهیل جریان اطلاعات، با هدف کسب برتری اقتصادی است.

-7 جنگ سایبری: ترکیبی از همه موارد ششگانه بالا میباشد [2] پدافند غیرعامل:1 پدافند غیرعامل شامل کلیه اقدامات به منظور حفظ امنیت، ایمنی و پایداری شبکه و تجهیزات وابسته به شبکه می باشد.[3] جنگ سایبر:2 استفاده از کامپیوترها به عنوان یک اسلحه یا به عنوان ابزاری برای انجام کارهای خشونت بار جهت ترساندن و یا تغییر عقیده یک گروه یا کشور است. جنگ سایبر به قصد کارهای سیاسی و یا آرمانی انجام میگیرد و مکانها و تأسیسات حیاتی مانند انرژی، حملونقل، ارتباطات،

زمینه و اهداف تحقیق

سیستم چندعاملی سیستمی است که از عوامل متعدد انسان و کامپیوتر تشکیل شده است و این عوامل در تعامل با یکدیگر قرار دارند. در این سیستمها عاملهای منفرد به مراکز معینی متصل می شوند و اطلاعات لازم را جمع آوری میکنند و در نهایت به نزد کاربر درخواستکننده برمیگردد. سیستمهای چند عاملی از جمعشدن عاملهای هماهنگشده با هم و روابط بین آنها تشکیل شدهاند. در هنگام وقوع یک حادثه غیرمترقبه، مدیریت حادثه نیازمند استفاده از سیستمی جهت ایجاد ارتباط بین عوامل مختلف دارد. مدیریت حوادث غیرمترقبه جهت افزایش استفاده از امکانات نیازمند استفاده از این سیستمهای چندعاملی میباشد. در سیستم چندعاملی هر کس وظیفه خود را میداند و میداند که چه زمانی با دیگری باید ارتباط برقرار کند.

تکنولوژی ICT علم بکارگیری فناوری ارتباطی و مخابراتی در تبادل اطلاعات و ارائه خدمات پزشکی کمک شایانی به ارتقاء کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی و کاهش هزینههای مرتبط در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه نموده است. با کمک فنآوری ICT میتوان یک بحران را مدیریت نمود. در یک حادثه غیرمترقبه اولین سطج پاسخگویی بعلت زمان اندک، استرسهای موجود در محیط حادثهدیده و شناخت ناکافی از اجزاء موجود در منطقه می تواند در تصمیمگیریهای امدادگر تأثیرات منفی بگذارد. با استفاده از فنآوری جدید ICT مدیر اطلاعات میتواند در تصمیمگیریهای امدادگر به وی کمک نماید.

در طی یک حادثه غیرمترقبه سیستم چندعاملی مشتمل بر نرمافزارها، سختافزارها، سامانههای مخابراتی، کادر پزشکی و غیرپزشکی آموزشدیده در جهت استفاده از این ابزار میباشد. در جهت مدیریت بهینه اطلاعات در یک بحران ابتدا بایستی مشخص شود که کاربران آن سسیستم چه افرادی هستند و نیاز به چه سطحی از اطلاعات دارند. کاربران اطلاعات در یک حادثه غیرمترقبه افراد متعددی را تشکیل میدهد که می توان به جمعیت تحتتأثیر حادثه، انجمنهای خیریه خصوصی، انجمنهای خیریه دولتی، سازمانهای دولتی پاسخگو اعم از محلی و یا ملی، نیروهای ارتش، سازمان ملل، مراکز مذهبی اشاره نمود. هدف از این مطالعه توضیح اجزاء سیستم چندعاملی مدیریت بحران بصورت متمرکز و نیز نگاهی به سیستمهای چندعاملی بصورت توزیعی است تا بتوان از این طریق به هماهنگیهای مطلوب منطقهایی, فرامنطقهایی, کشوری و بین المللی در بحث تامین مایحتاج اساسی حادثه-دیدگان، مانند آب بهداشتی سالم و غذای مناسب دست یافت.

متد و روشها

این یک مطالعه چگونگی طراحی سیستم چندعاملی برای مدیریت حوادث غیرمترقبه است که در آن سیستم چندعاملی مشتمل بر ,ICT تلهمدیسین, علوم پزشکی, نرمافزاری و سختافزاری از دیدگاه کاربردی مورد بحث و آنالیز قرار گرفته است.

انواع سیستمهای مخابراتی موجود جهت انتقال اطلاعات در طی حوادث غیرمترقبه مشتمل است بر:

1.    تلفن ثابت - شبکه کابلی -

2.    شبکه سلولی

3.    شبکه wi-fi

4.    شبکههای رادیویی VHF یا HF

5.    شبکههای ماهوارهایی و    سرویسهای انتقال اطلاعات نیز از طرق زیر امکانپذیر است.

1.    پیام کوتاه SMS

2.    داده Data

3.    صوت Voice

4.    مدیا Media

در طی شرایط غیرمترقبه وسایل ارتباطی مانند تلفنهای متحرک و ثابت و اینترنت معمولاً بطور کامل ازبین میرود و ایجاد سیستم ارتباطی که بسرعت توانایی ایجاد ارتباط میان تیمهای نجات و جستجو با مرکز فرماندهی و با یکدیگر را داشته باشد، در افزایش میزان بقاء آسیبدیدگان حادثه مؤثر میباشد.[4] در طی مدیریت اطلاعات بصورت توزیعی میتوان از سیستمهای مخابراتی تاکتیکی استفاده نمود که ارجحیت با سیستمهای رادیویی میباشد.

1.    GPS

2.    Wifi

3.    رادیوهای HF - فرکانس بالا و امواج کوتاه - با کاربری منطقهایی

4.    دادههای HF با کاربرد منطقهایی

5.    رادیو مارین و اروناتیکال

6.    Satelife

7.    سرویسهای رادیویی آماتور

نرم افزارهای مورد استفاده در مدیریت توزیعی حوادث غیرمترقبه میتوان به نرمافزارهای مورد استفاده در مرکز مدیریت بحران مانند SAMUSCRIPT و .X-treme نرم افزارهای ثبت اطلاعات توسط واحدهای سیار امداد و نجات مانند .SMURPEN نرم افزارهای تعیین موقعیت جغرافیایی واحدهای سیار از طیق نقشههای .GSM نرم افزارهای آنالیز اطلاعات در حین و پس از اتمام بحران مانند NETCRISE و نرمافزارهای آموزش پرسنل پزشکی و غیرپزشکی در محیطهای شبیه ساز بحران.[5]

در مدیریت بحران بصورت مرکزی، مرکز مدیریت در مکانی خارج از محل حادثه اطلاعات را از تیمهای مستقر در مرکز حادثه دریافت میکنند و تصمیمگیری در آن محل انجام میپذیرد. با توجه به آنکه این مرکز در مکانی خارج از محل وقوع حادثه میباشد، تصمیمگیریها جامع و همهگیر نمیباشد[10] - شکل شماره . - 2 در این نوع از مدیریت سطح اطلاعات مخابره شده بسیار وسیع میباشد. در عامل سامانههای مخابراتی در مدیریت مرکزی از سامانههای مخابراتی استراتژیک - جهانی - استفاده میشود که میتوان به سامانههای مخابراتی زیر اشاره نمود: در این راستا از سیستم های مخابراتی زیر می توان استفاده نمود که ارجحیت با سیستمهای ماهوارهایی است. - شکل شماره - 2

1.    پایانه ارتباطی ماهوارهایی اینمارست استاندارد A

2.    پایانه ارتباطی ماهوارهایی اینمارست استاندارد B

3.    پایانه ارتباطی ماهوارهایی اینمارست استاندارد C

4.    پایانه ارتباطی ماهوارهایی اینمارست استاندارد M

5.    پایانه ارتباطی ماهوارهایی اینمارست استاندارد Mini-M

6.    رادیوهای HF - فرکانس بالا و امواج کوتاه - با کاربری جهانی

7.    دادههای HF با کاربری جهانی

8.    EMERGSAT