بخشی از مقاله
چکیده:
جانمایی صحیح و مناسب سرعتگیرها علاوه بر افزایش ایمنی و کاهش تعداد تصادفات، سرعت وسایل نقلیه را کنترل کرده و منجر به ساماندهی ترافیک شهری میشود .عوامل متعددی در طراحی و جانمایی سرعتگیرها دخیل اند تا به تصمیم گیرندگان مرتبط کمک کنند که تخصیص موقعیت ناصحیح و عواقب ناشی از آنها را مدیریت کنند. لذا در این مقاله سعی بر آن است که با هدف تامین ایمنی شهروندان و کنترل سرعت خودروها راهکاراهای مناسب جهت جانمایی سرعتگیر به نحوی در نظر گرفته شود که در اولا ایمنی عابران پیاده را تامین کند و در ثانی ترافیک شهری به طور روان و آرام طوری مدیریت شود که یک شهروند بتواند در زمان مناسب به فعالیت خود پایان دهد.در این روش با استفاده از 4 الگوی پیشنهادی - مشخصات عملکردی معبر، وضعیت سرعت در معبر، کاربریهای اطراف معبر و ضوابط تامین فاصله دبد در معبر - سعی می شود با ارزیابی کمی به الگویی مناسب جهت بارم بندی شاخص ها و در نهایت تصمیم گیری در خصوص جانمایی و احداث سرعتگیر دست یافت.
کلمات کلیدی: امکان سنجی نصب سرعتگیر، شاخص های ارزیابی احداث سرعتگیر و سرعت کاه، ارزیابی کمی شاخص ها از طریق بارم بندی، تصمیم گیری.
-1 مقدمه
سفرهای درون شهری به علت فعالیتهای مختلف روزانه مردم صورت می پذیرد. این فعالیت هاممکن است شغلی، خرید، آموزش، تفریح و... باشد. گستردگی و جمعیت بالای شهرهای کمتر توسعه یافته و محروم سبب شده است حجم سفرهاوانجام سفر بسیار بیشتر از تسهیلات ارائه شده در یک شهر باشد. بنابراین لازم است که سفرهابه گونه ای مدیریت شوند که:اولا، خیابان ها و معابر درون شهری از لحاظ فیزیکی در شرایطی باشند که شهروندان در هنگام رانندگی احساس آرامش کنندو ثانیا، ترافیک شهری به طور روان و آرام طوری مدیریت شود که یک شهروند بتواند در زمان مناسب به فعالیت خود پایان دهد.تحقق این دو، وظیفه شهرداری ها و شورای ترافیک شهر می باشد.
افزایش قارچ گونه سرعتگیر ها و سرعت کاه های غیر استاندارد و غیر فنی در بعضی از شهرها نه تنها آرامش را از روح و روان شهروندان گرفته بلکه به افزایش میزان ترافیکو افزیش تصادفات نیز کمک کرده است. متأسفانه در کشور ما تقریبا هیچگونه مطالعه ای در مورد طراحی و چگونگی جانمایی سرعت گیر ها و سرعت کاه ها صورت نگرفته و مرجع ها مربوط به مطالعات کشورهایی اروپایی می باشند.ارتقای سطح ایمنی علاوه بر ای نکه نقش مهمی در کارآیی شبکه حمل ونقل شهری دارد، از اصلی ترین عوامل تأثیرگذار درمدیریت معابر شهری و نحوه ی کنترل و نظارت سرعت وسایل نقلیه محسوب میشود .سرعت وسایل نقلیه، در برخی مناطق خاص مانند مناطقی که دارای کاربری مسکونی هستند، همواره موجبات نگرانی ساکنان را فراهم میکند .
لذا آرام سازی ترافیک یا به عبارتی کنترل سرعت وسایل نقلیه به عنوان عاملی مؤثر در افزایش ضریب ایمنی عابران پیاده و هم چنین دوچرخه سواران، موجب کاهش تعداد و شدت تصادفات، کاستن از آلودگیهایی مانند :آلودگیهای صوتی و زیست محیطی وارتقای سطح کیفیت زندگی شهروندان می شود - دیکسون1و همکاران، . - 1977 در این راستا، ضرورت دارد که طبق ضوابط،مقررات و استانداردها، فرآیند نصب و به کارگیری سرعتگیرها انجام پذیرد .در غیر این صورت نه تنها افزایش ایمنی را به همراه ندارد، بلکه باعث بروز مشکلاتی از قبیل :کاهش سرعت خدمات رسانی خودروهای اورژانس، آسیب رسانی به وسایل نقلیه، منحرف کردن ترافیک به سمت مناطق مسکونی و ایجاد مزاحمت برای ساکنان خواهد شد - کوترل2و همکاران، . - 2006
-2 تاریخچه
نخستین سرعت گیر دنیا در نیوجرسی آمریکا ساخته شد. این سرعت گیر در سال 1906در نزدیکی محل عبور عابران پیاده نصب شد - اسکلاباخ3 ، . - 2014این در حالی بود که سرعت خودروها در آن زمان به طور میانگین 50 کیلومتر بر ساعت برآورد می شد. سپس با توجه به نتایج خوب حاصل از طرح مذکور، ایالتهای دیگر نیز بر آن شدند که از این سازه به منظور افزایش ضریب ایمنی در شبکه حمل ونقلی استفاده کنند. در ادامه، انستیتوی مهندسان حمل ونقل در طی گزارشی، اولین سرعت گیراروپا را به شهر دلف هلند منتسب کرد - همان منبع - . پس از آن در سال 1973 انواع مختلفی از سرعتگیرها وسرعتکاهها طراحی شده و در کشورهای اروپایی و آسیا به کار گرفته شدند - واتز4 ، . - 1973
در راهای شهری و برون شهری ایران با توجه به وسعت بالای کشور و آمار روزافزون حوادث ناشی از تصادفات، نیاز بیشتری به کاهش و کنترل سرعت وسایل نقلیه احساس می شود. - بوریس5 و همکاران، . - 2013به این منظور از انواع سرعت شکنهای مختلف مانند :گرده ماهی، مانع ساندویچی، سرعت گیر معمولی و نظیر آن، با در نظر گرفتن شرایط مختلف شبکه معابر و نوع کاربرد هر یک استفاده میشود .این روش ها، به لحاظ طراحی و اجرا لازم است که طبق استاندارد پیاده سازی شوند، در غیر این صورت خطری جدی ایمنی ترافیک را در را هها و خیابا نهای کشور تهدید خواهد کرد .این خطر زمانی حادتر می شود که کنترل کننده های سرعت، جانمایی درستی نداشته و به صورت صحیح نمایان سازی نشده باشند.
-3 خصوصیات سرعت گیر ها
-1-3 مزایا
-تخقیقات نشان داده این روش یکی از آسان ترین راه ها برای کنترل سرعت وسایل نقلیه است.
-نصب سرعتکاه در مناطق مسکونی امنیتی نسبی برای ساکنین و به خصوص کودکان فراهم میکند..
-نصب آنها آسان و تقریبا ارزان است.
-طبق تحقیقات استفاده از سرعتکاه حجم ترافیک را به میزان%18 و حجم تصادفات را به میزان %13 کاهش میدهد.
-از مکان نصب سرعتکاه میتوان به عنوان محلی مناسب و راحت برای عبور عابرین پیاده استفاده کرد.
-این ابزار در صورتی که طبق ظوابط ساخته شوند, باعث کاهش حجم ترافیک در معابر محلی و انتقال بخشی ازحجم آنها به معابر رده بالاتر یعنی معابر جمع و پخش کننده و شریانی میشوند.
-2-3 معایب
- سرعتکاه ها بدلیل مجبور کردن رانندگان به ترمزهای ناگهانی و امکان برخورد اتومبیل پشتی, در برخی مواقع معابر رابرای اتومبیلها بیشتر خطرناک میکند تا امن.
-باعث ایجاد خسارت در وسایل نقلیه میشود.
- باعث تاخیر در سرویس دهی وسایل نقلیه اورژانسی مثل آمبولانس, آتش نشانی یا پلیس میشود. طبق تحقیقات این تاخیر 3 تا 5 ثانیه برای آتش نشانی و حدود 10 ثانیه برای آمبولانس به ازای هر سرعتکاه میباشد. این مورد مهمترین عیب این ابزار دانسته میشود.
-اگر سرعتکاه به صورت سری نصب نشود رانندگانی که تمایل به راندن با سرعت بالا دارند پس از عبور از آن دوباره سرعت خود را افزایش میدهند.
-خطر جدی برای راکبین موتورسیکلت و دوچرخه به حساب می آید.
-از آنجایی که رانندگان تمایلی به عبور از سرعتکاه ندارند, بنابر این ممکن است حجم ترافیک به خیابانهای مسکونی مجاور که فاقد این ابزار هستند منتقل شود.
-کم کردن سرعت وسیله نقلیه و شتابگیری مجدد آن علاوه بر بالا بردن مصرف سوخت, آلودگی صوتی نیز ایجاد میکند.
- از دیگر معایب این ابزار افزایش میزان "ذرات آزبست" ناشی از ترمزهای وسایل نقلیه در محدوده پیرامون محل نصب آنها می باشد
-4 امکان سنجی نصب سرعتگیر و ارزیابی کمی از طریق بارم بندی شاخص ها
