بخشی از مقاله
چکیده
صنعت گردشگري یک فعالیت اقتصادي، تفریحی، فرهنگی میباشد، که با شناخت ظرفیتهاي بالقوهو ایجاد موقعیت سرمایه گذاري در آن،موجبات رشد اقتصادي، اشتغالزایی، بهبود کیفیت زندگی و بالا رفتن فرهنگ اجتماعی میگردد.یکی از مشکلات گردشگري، بحث عملیاتی کردن تعاریف آن میباشد. شناخت ظرفیت گردشگري در یک منطقه به تنهایی کافی نیست بلکه نوع استفاده از این ظرفیت مهم میباشد، و مهمتر از آن بحث ماندگاري این ظرفیت گردشگري است. بسیاري از صاحب نظران گردشگري را تنها فعالیت تفریحی به حساب میآورند ولی در صورتی که با شناخت ظرفیتهاي مثبت و آسیبها و نیازهاي موجود، گردشگري میتواند به عنوان درمان مشکلات موجود نیزبه کار رود.
رشد روزافزون جمعیت، افزایش آلودگی محیط زیست، رشد نامتوازن زندگی شهري، بیکاري، کم تحرکی،استفاده نامطلوب از اوقات فراغت، فقر فرهنگی و ... از مشکلات اساسی زندگی امروزي میباشد. پدیده مسافرت از محلی به محل دیگر و از کشوري به کشور دیگر بدون آنکه نظر و قصد مهاجران، اقامت مستمر یا اشتغال به کار در بین باشد، در حال حاضر به عنوان جهان گردي خوانده می شود که به نوبه خود سابقه اي کهن دارد. بی تردید کشور با عظمت و کهن سال ایران به دلیل بر خورداري از تاریخ تمدن کهن، آب و هواي مناسب، آثار باستانی غنی، مناظر بدیع و چشم انداز هاي زیبا و امتیازات فرهنگی، هنري، واقع شدن در شاهراه تمدن شرق و غرب، موقعیت ممتازي در جذب جهانگرد دارد.
سرزمین پهناور و زیباي ما ایران، طبیعتی چهار فصل دارد که همزمان می توان آن را به عنوان یکی از شگفتی هاي اقلیمی جهان دانست . بنا بر این بی جهت نیست که بازدید کنندگان از ایران نام" ایران جهانی در یک مرز" را بر آن نهاده اند. طبق گزارشات یونسکو به لحاظ جاذبه هاي فرهنگی کشورمان جزء ده کشور نخست جهان اعلام شده است. ولی از نظر پذیرش گردشگران در ردیف هفتادم و از نظر درآمد گردشگري در ردیف هشتاد و نهم قرار دارد.
هر چند اصلی ترین نهاد هاي ایران در جذب توریسم را جاذبه هاي یادمانی، تاریخی و فرهنگی تشکیل می دهد لیکن جاذبه هاي طبیعی و اکوتوریسم کشورمان نیز از غناي فراوانی برخوردار است. خوشبختانه در چند سال اخیر به مساله توریسم و جهان گردي و پی آمد هاي آن که کسب در آمد ارزي و ایجاد اشتغال و تاثیر در امور صنعتی، کشاورزي و خدماتی می باشد توجه بیشتري مبذول گردید وآینده مطلوبی را براي این صنعت نوید می دهد.این پژوهش می کوشد تا بررسی جایگاه گردشگري و تاثیر آن بر توسعه پایدار و توضیح دهد.
بیان مسأله:
گردشگري یکی از بزرگترین صنعتهاي درآمدزا به شمار می آید، که بسیاري از کشورها، با ایجاد موقعیت جذب گردشگري، از آن به عنوان منبع اصلی درآمد و توسعه زیر ساختهاي شهري استفاده میکنند. امروزه گردشگري - اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده اند - با توجه به روند رو به رشد جمعیت و کاهش منابع نفتی، نه تنها یک نیاز بلکه یک الزام براي رشد و توسعه جامعه است. - نعمت گرگانی، . - 1390
.1 مقدمه
در عصر پسامدرنیسم کره زمین از ژرفاي اقیانوسها گرفته تا جو و همه ویژگیهاي انسانی و فرهنگی و طبیعی و آثار هنري و غیره، فضاي گردشگري را تشکیل میدهد . انسان فرهنگ و طبیعت را به کالایی با ارزش قابل معامله تبدیل کرده، به طوري که نه تنها استفاده از این مواهب بلکه شنیدن، لمس کردن، چشیدن و بوئیدن آنها نیز به ارز و پول و اشتغال تبدیل شده است. - محسنی، . - 1388 در حال حاضر گردشگري به عنوان یکی از بزرگتري و متنوع ترین صنایع دنیا مطرح می باشد و رشد سرریع آن تغییرات اجتماعی، اقتصادي و محیطی فراوانی را به دنبال داشته است و به همین دلیل نیز به یک حوزه مهم مطالعاتی پژوهشگران مبدل شده است .
ایران سرزمینی است کره در آن شرق و غرب همسایه شده اند و همین تنوع باعث می شود گردشگرانی که به ایران سفر می کنند بتوانند جذابیت هایی را که در کشور هاي مختلف می جویند در یک کشور ببینند و همزمان از اي تنوع بهره مند گردند . سازمان ملل متحد در تعریف خود از جهانگرد به عنوان یک ملاقات کننده موقتی از یک کشور یا منطقه ، با هدف تفریح یا تجارت، یاد می کند. به اي ترتیب کلیه موضوعاتی که به تحلیل چنین رفتاري از انسان می پردازند در قالب اي صنعت پر رونق یعنی جهانگردي قرار می گیرد . افزایش جمعیت، ایشرفت علوم و فنون، افزایش زمان آزاد و فراغت بسیاري عوامل دیگري، باعث جلب توجه عموم مردم به مقوله جهانگردي شده است، لذا متخصصی اي صنعت با توجه به شناخت وآگاهی ویژه خود، اذعان دارند که توسعه جهانگردي بدون پیشرفت وتوسعه زیرساخت ها وارکان آن به هیچ عنوان میسر نمی گردد.
2 -پرسش تحقیق
جایگاه گردشگري و تاثیر آن در توسعه پایدار شهري را بیان نمایید.
4 .روش تحقیق
روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. این تحقیق به منظور توصیف عینی و کیفی محتواى مفاهیم به صورت نظامدار انجام مىشود، و به دنبال تجزیه و تحلیل و توصیف مطالب جمع آوري شده در جهت رسیدن به هدف پژوهش است. جمع آوري اطلاعات از طریق کتب, مقالات, پایان نامه ها, مجلات و اسلاید در مورد این موضوع انجام شده است.
.5پیشینه گردشگري:
پدیدة گردشگري ریشه در حرکت و جابه جایی دارد و تحرك بخش لاینفک زندگی انسانهاست. از این رو می توان گفت که تاریخ صنعت گردشگري شاید به قدمت فعالیتهاي نوع بشر است و فقط اشکال و اهداف آن متفاوت بوده است. - حیدري،:1389 - 11گردشگري پدیدهاي است کهن که از دیر زمان در جوامع انسانی وجود داشته است و به تدریج در طی مراحل تاریخی مختلف، به موضع فنی، اقتصادي و اجتماعی کنونی خود رسیده است.
- رضوانی، - 27 :1385 مفهوم گردشگري همزمان با آغاز قرن هجدهم و همزبان با انقلاب صنعتی، به صورت امروزین به وجود آمده است و قبل از آن، ویژه طبقه ثرتمند و اشراف زادگان بود که براي کسب تجربه و به دست آوردن تجارب، به جهانگردي میپرداختند. هاردین امپراطور رم در فاصله سالهاي 117 تا 138 میلادي به قصد سیاحت و نظاره لحظه طلوع آفتاب از ستیغ قله آتنا رنج سفر را بر خود هموار کرد تا به خواستههایش دست یابد و رومیان صاحب مال و جاه و مقام نیز همواره به منظور اقامت و کسب درآمد و گذران اوقات فراغت، خانههایی را در روستاهاي پیرامونی شهر محل سکونت خود خریداري کرده و مورد استفاده قرار میدادند. - رضوانی، . - 27 :1385
.6 تعریف گردشگري
صنعت گردشگري در ایران یکی از ویژگی هاي این سرزمین به لحاظ جاذبه هراي گردشگري داشت مجموعه جاذبه هاي طبیعی و جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی و انسانی به صورت یکجا است که کمتر کشوري تمامی اي جاذبه ها را در خود دارد. بحث از مجموعه قابلیت هاي گردشگري اي سرزمی در زمینه هاي مختلف خارج از حوصله اي نوشتار است .چنانکه براي مثال از نظر ویژگی هاي جغرافیایی طبیعی همچون موقعیت، وسرعت، ورشد گیاهی و جانوري منحصرر بره فررد، اقلریم متنوع و توپوگرافی و ژنوموروفولوژي خاص در جهت افزایش قابلیت هاي توریستی این سرزمین قرار گرفته است یا در زمینه هاي انسانی نیز شیوه هاي خاص زندگی روستایی و شهري با سابقه چند هزار ساله و همراه با فرهنگی ویژه عامل افزایش توان کشور در اي زمینه است. به طور کلی صنعت توریسم از دو جهت داراي اهمیتاست اولاً موجب آشنایی مردم را با دیگر فرهنگ ها، نژادها، اقوام، سرزمین ها و گویش ها و ... فراهم می نمایرد . ثانیرا از نظرر اقتصادي دیگري از منابع درآمد و ارز محسوب می شود که امروزه جنبه اقتصادي در صنعت بیشتر مورد توجه می باشد
.7 ارکان جهانگردي
ارکان صنعت جهانگردي تلفیقی از فعالیت ها، خردمت و صنایع مختلف میباشد، لذا شامل ارکان اساسی خاصی است که میتوان آنها را به دو دسته کلی زیر تقسیم بندي نمود 1 - منابع جهانگردي 2 - زیرساخت ها منابع جهانگردي شامل منابع طبیعی، منابع فرهنگی و منابع انسان ساخت می باشند که خود به نحوي اشکال مختلف جهانگردي را ایجاد می نمایند. زیرساختها در برگیرنده تمامی ساخت و سازهاي زیربنایی و »روبنایی یک کشور محسوب می شوند و به طور عمده شامل سیستمهاي ارتباطی، سیستمهاي بهداشتی، حمل و نقل واجزاي آن،.« هتلها، رستورانها، مراکز خرید، مراکز تفریح و ... میباشند.
.8 جایگاه گردشگري در روند توسعه اقتصادي ایران
انگیزه هاي گوناگون براي گردشرگري تفریح و سیاحت، بازدید از مکان هاي تاریخی، برخورد با اقوام و فرهنگ ها عامل رشد اقتصادي بوده است. بنابراي ، هر کشوري می تواند با توجه به نیازها و خواسته هاي خود انتظارهاي خویش را از جهانگردي و گردشگري انتخاب نماید .کلیه عوامل و عناصر که در انسان ایجاد انگیزه سفر می نماید، جاذبه هاي جهانگردي نامیده می شود .ترکیب و مجموعه اي جاذبه ها، بنابر برنامه اي سنجیده و یا، عامل مرثثري در ایجاد کشش، رشد و گسترش جهانگردي به شمار می آیند.
یکی از ارکان توسعه جهانگردي، تقاضا براي آن است که از ساختار پیچیده اي نیز برخوردار است؛ زیرا افزایش یا کاهش سهم یک کشور از درآمدهاي گردشگري جهانی، به عوامل و متغیرهایی بستگی دارد که با توجه به نوع کشور، مسا ل اداري و اجرایی و سطح آمار و اطلاعات موجود می تواند متفاوت باشد .ایران با توجه بره امتیازات فراوانی که از نظر تنوع آب و هوایی، جاذبه هاي طبیعی، تري و تمدن که ، آثار باستانی و مذهبی، معماري، صنایع دستی، فرهنگی و جغرافیایی دارد، از قابلیت هاي فراوانی براي تبدیل شدن به قطب گردشگري جهانی برخوردار است؛ بنابراي سهم ایران از فایده هاي صنعت گردشگري جهان بسیار ناچیز است.
از نظر اقتصادي، گردشگري بی المللی بیشتري عایدي را ایجاد می کند، دری افتی هاي ارزي حاصل از گردشگري بی المللی بیشتر از محصولات نفتی، خودرو و تجهیزات ارتباطی تأمی می شود .گردشگري نقش مهمی در ترغیب سرمایه گذاري در زیرساخت ها، ایجاد درآمد براي دولت و اشتغال زایی مستقیم و غیر مستقیم در سراسر دنیا داشته است - تقویی، - 1388 با توجه به جاذبه هاي فرراوان گردشرگري کشرورمان،اعم از میراث هاي فرهنگی و چشم اندازهاي طبیعی و زیست محیطی ، سیاحت گران سراسر جهان علاقه فراوانی براي سفر به ایران دارند امرا وجود مسایل و موانع فراوان ،که راهها ي از آنها به سادگی قابل حل و رفع است ،مانع از اي سفرهاي ار سود و اشتغال زا به کشور می باشد.
9 .توسعه
الف - تعریف هاي مربو به توسعه متنوع و گوناگون است و مبانی آن از چارچوب هاي اقتصادي، سیاسی، فرهنگی و انسانی تشکیل میگردد که تمامی تعریف هاي مذکور، در این امر دخیل هستند.
توسعه، مجراي واقعی تحقق آرمان ها، امیال و خواست ها ي جوامع بشري است.
ب - توسعه مطلوب جوامع در گروي تحقق هم زمان توسعه اقتصادي، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی رخ می دهد. در مورد فرض اول به چند تعریف عمده و مطرح ذیل اشاره خواهد شد 1 -توسعه، بهینه سازي در استفاده از نیروهاي بالقوه مادي و انسانی یک اجتماع است - سریع القلم ، - 1369
2 -توسعه به فراگردي گفته می شود که در چارچوب آن، جامعه ازوضعیتی نامطلوب به سوي وضعی مطلوب متحول می شود. این فراگرد تمامی نهادهاي جامعه را در بر می گیرد و ماهیت آن، اساسااین است که توان و ظرفیت بالقوه جامعه به صورت بالفعل درمی آید. به عبارت دیگر در فرآیند توسعه، استعدادهاي سرازماندهی جامعه از هر جهت بارور و شکوفا می شود؛ چه از نظر اقتصادي و چه از نظري اجتماعی، فرهنگی و سیاسی - اسدي،. - 1369
