بخشی از مقاله
چکیده
هدایت سیلاب در تفرجگاهها اهمیت ویژهای دارد. از طرفی طراحی شبکه رواناب سطحی شامل فرآیندی پیچیدهاست. این امر از جهات مختلفی چون تعیین منحنیهای شدت-مدت-فراوانی بارشهای منطقه، انتخاب دوره بازگشت و طراحی ابعاد مورد بررسی قرار گیرد. شهر بهاران با وضعیت قرارگیری در یک محدوده دشتی در شهرستان فلاورجان مشتمل بر مناطق سکونتگاهی پراکنده دارای پتانسیل های توسعه گردشگری و گذران اوقات فراغت برای جوامع شهری خود و مناطق همجوار است لذا طراحی مجموعه گردشگری پارک کوهستان نقش مهمی در توسعه شهری و افزایش فرهنگ شهروندی دارد. از طرفی این مجموعه گردشگری میبایست از لحاظ شهرسازی میبایست دارای مجاری دفع آب سطحی باشد. در این مقاله طراحی سیستم جمعآوری و انتقال رواناب پارک کوهستان شهر بهاران توسط شبیهسازی روندیابی هیدرولیکی با استفاده از نرم افزار Civil storm v8i ارائه شد. همچنین در این بررسی پتانسیل استحصال رواناب و احداث مخزن جمع آوری رواناب پیشنهاد گردید.
واژههای کلیدی:استحصال آب باران، شبکه رواناب سطحی،
-1 مقدمه
طراحی پارک های امروزی به منظور حصول توسعه پایدار و کارایی عملکرد محیط و منظر باید با بوم شناسی محیط و منظر و سیستم های طبیعی و انسانی پیوند یابد.[1] در این راستا انطباق و هماهنگی عوامل در بیان اجزای یک طرح ضروری است.[2] همچنین پایداری توسعه فعالیت های انسانی مستلزم پایداری منابع اقتصادی، زیست محیطی و برآوردن نیازهای انسانی است. بنابراین احداث پارک ها به منظور نزدیک ساختن انسان به طبیعت و کاهش استرس و فشارها بسیار ضروری است. به همین دلیل پارک یکی از عناصر کلیدی در فضای شهری و پیرامون شهری محسوب می شود. از آنجا که پارک سازی مقوله مرتبط با خدمات جوامع بشری است، بنابراین تابعی از ضوابط عام شهرسازی و برنامه ریزی شهری به شمار می رود و چون با عناصر اجرایی و معماری سرو کار دارد، پیرو ضوابط اجرایی است.
این ضوابط، افزایش کاری فضا های مختلف پارک از جنبه های ابعاد و اندازه قطعات، چگونگی گذرها مصالح و کف سازی ها، تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز را فراهم می آورد. همچنین تعیین این ضوابط به شناخت نیازهای مردم، خواسته ها و مسائل فرهنگی آنها بستگی دارد.[3]پارکها میبایست منطبق با اصول شهرسازی طراحی شوند. یکی از این ملاحظات طراحی شبکه رواناب سطحی است. این طراحی باید بگونه ای باشد تا بتواند از لحظه شروع نزولات آسمانی تا اتمام آن به خوبی رواناب حاصله را از محیط خارج کند و برای کاربران و گردشگران مشکلی ایجاد نکند. یک روش محاسبه کانال های مجاری رواناب استفاده از مدلهای مختلف طراحی است. شایان ذکر است مدل های مختلفی با درجات مختلفی از پیچیدگی به منظور برآورد رواناب از روی پارامترهای اقلیمی و فیزیکی حوزه های آبریز ابداع شده و توسعه پیدا کرده اند.
این مدل ها به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند که شامل مدل های جعبه سیاه یا مدل های نظری ، مدل های مفهومی و مدل هایی که اساس کار آن ها روابط فیزیکی است هستند. مدل های جعبه سیاه معمولا دارای یک ورودی و خروجی فیزیکی هستند و بنابراین مدل هایی کاملا تجربی محسوب می شوند. مدل های مفهومی بارش - رواناب بر اساس ساده سازی روابط فیزیکی عناصر و پارامترهای دخیل در مدل بارش- رواناب عمل می کنند.[4] این مدل ها برای پیش بینی مختصات هیدروگراف ها بسیار مناسب هستند. به همین دلیل برای ساختن روابط با این حال درک چنین رابطه ای که عناصر آن، بارش- رواناب کارایی خوبی دارند.[5]
از طرفی می توان رواناب حاصله از بارش در سطوح آبگیر را جمع آوری و به مخازنی هدایت نمود. این ذخیره آب میتواند پاسخگوی موقتی برای آبیاری فضای سبز و سایر خدمات شهری باشد.حوضچه های ذخیره رواناب: جمع آوری رواناب در محل مناسب نه تنها باعث کاهش پیک در هیدروگراف سیل میشود بلکه استفاده مجدد از سیلاب را نیز ممکن میسازد. از موارد کاربرد حوضچههای ذخیره میتوان به کنترل سیلاب، ذخیره سازی رواناب، کاربردهای تفریحی و موارد دیگر شامل تغذیه آب های زیرزمینی، مصارف آتشنشانی و استفاده در سیستمهای خنک کننده کارخانهها اشاره نمود.شکل 1 و 2 نمونههایی از حوضچههای زیرزمینی ساخته شده در شهر تهران و کشور ژاپن را نشان میدهد..[6]
حوضچههای ذخیره رواناب بصورت زیر طبقه بندی میشوند.
: Wet Pond Basin این حوضچهها همواره حاوی آب بوده و در خلال فصول خشک با آب زیر زمینی تغذیه میشود.
:Wet Land Basin این حوضچه نوع خاصی از Wet Pondهستند که در مناطق سیل خیز بکار میروند که احتمال آلودگی آنها بسیار کم است.
:Dry Basin این نوع حوضچهها فقط در موارد سیلابی حاوی آب میباشند و دارای این مزیت هستند که از تمام حجم آنها برای ذخیره استفاده می شود.
: Underground Basin این حوضچهها فضایی را در سطح زمین اشغال نمیکنند و ساخت آنها نیازمند صرف هزینه و کارهای عمرانی میباشد و اگر در اعماق زیاد احداث شود برای تخلیه نیاز به سیستم پمپاژ دارد.
هدف تحقیق
هدف از این تحقیق بررسی امکان سنجی سازه تلفیقی به منظور جمع آوری رواناب پارک کوهستان شهر بهارستان و بدست آوردن پتانسیل استحصال رواناب میباشد.
هدف از این تحقیق بررسی امکان سنجی سازه تلفیقی به منظور جمع آوری رواناب پارک کوهستان شهر بهارستان و بدست آوردن پتانسیل استحصال رواناب میباشد.
-1-1 پیشینه تحقیق
صنعی و احمدی، در مقاله ای تحت عنوان مقایسه روش های منطقی و SWMM در تعیین دبی سیلاب مسیل ها در شهر مشهد به این نتیجه رسیدند که مقادیر دبی سیلاب بدست آمده از روش منطقی بسیار بیشتر از روش SWMM است واین اختلاف ناشی از ساختار دو روش می باشد.[7] نصری و همکاران، با شناسایی شبکه مسیل های تأثیرگذار بر شهر اردستان راهکارهای مدیریتی و پیشنهاداتی را برای احداث سازه های اجرایی را ارائه دادند به این ترتیب که با توجه به اثرات رواناب های گسیل شده از بالادست بر ساختار شهری اردستان که از طریق مسیل های مختلف به ویژه مسیل سلطان حسین در غرب شهر اعمال میشود لزوم مطالعات سیستم حرکت آب-های سطحی و نحوه زهکشی زیرحوضه های شهری و چگونگی هدایت هرزآب های جریان یافته به سوی شهر ضروری است.
بر این اساس مطالعهای در راستای شناسایی و تشریح ویژگی های حوضهبندی و شبکه آبراهههای مربوط به مسیل های بالادست و اطراف شهر جهت مدیریت هرزآب های مربوطه صورت گرفت.[8] هان و همکاران، در مطالعه ای به توسعه یک مدل برنامه ریزی خطی چند هدفه با پارامترهای بازه ای پرداختند. مدل توسعه یافته، برای تخصیص منابع آب با کیفیت های متفاوت به مصرف کنندگان شهری، کشاورزی و صنعتی شهر دالیان چین اجرا شد. این مدل به دنبال حداکثر کردن منافع اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست می باشد. نتایج نشان می دهد نسبت آب مورد استفاده مجدد به کل مقدار آب به تدریج در حال افزایش است، همچنین نسبت مصرف آب کشاورزی به کل مصرف آب در حال کاهش.[9] آریال و همکاران افزایش مشکل آلودگی روانابهای سطحی را مورد بررسی قرار دادند و بیان نمودند که بیشتر آلودگی روانابها در طی یک واقعه بارش رخ میدهد. در هر صورت شناخت یک منطقه در برابر هر بارش میتواند به تخمین دقیق میزان آلودگی در اثر روانابهای شهری کمک کند.[10]
-2 مواد و روشها
-1-2 موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه
