بخشی از مقاله
چکیده :
مسئولیت دولت ها ناشی از فعالیت نهادهای مرتبط در خارج از مرزهای آنها یکی از موضوعات چالش برانگیز حقوق بین الملل بوده است. اعمال استانداردهای متفاوت توسط نهادهای مختلف بین المللی در احراز انتساب اقدامات به دولت باعث شده تا حجمی از ادبیات حقوقی متضاد حاصل شود که در رأس آنها دیوان بین المللی دادگستری با اتخاذ موضعی تقریباً تک روانه و تأکید دوباره بر آن پس از گذشت نزدیک به 20 سال همچنان این واگرایی را حفظ کرده است.
اعمال معیار کنترل موثر یا کنترل کلی یکی از مباحث مهمی است که به نظر می رسد نیازمند توجه ویژه جامعه بین الملل برای اعمال رویه ای واحد در اختلافات حاصله در آینده باشد چرا که تمایز میان درجات مختلف کنترل در موضوعات متفاوتی در حقوق بین المللی می تواند نقش آفرین باشد. نبود یک معیار واحد می تواند خود کمکی به تزلزل صلح و امنیت بین المللی باشد. به نظر می رسد که ، نه بایستی آستانه انتساب را با بالا بردن و اتخاذ معیار کنترل مؤثر دست نایافتنی کرد و نه کف انتساب را بیش از حد کاهش داد طوری که به صرف حمایت مالی، دولت ها را مسئول بدانیم، راه حل اعمال رویکرد اعتدالی و معیار کنترل کلی است. اهمیت موضوع بار دیگر با نا آرامی های رخ داده در اوکراین که از سال 2014 آغاز شد شکل گرفت و با مواردی از نقض حقوق بشر توسط شورشیان اوکراینی و در نهایت با سقوط ناگوار یک فروند هواپیمای مسافربری خطوط هوایی مالزی بر فراز قلمرو شورشیان به اوج برسد . در این تحقیق سعی می شود تا با بررسی تئوری های موجود در رابطه با کنترل در احراز انتساب اقدامات متخلفانه بین المللی به دولت ها حادثه سقوط پرواز MH17 مالزی بر فراز قلمرو اوکراین بررسی گردد .
واژگان کلیدی : هواپیمای ام . اچ 17 مالزی ، هدایت و کنترل ، کنترل کلی ، کنترل موثر ، روسیه ، اوکراین
مقدمه:
اصولاً اعمال اشخاص خصوصی قابل انتساب به دولت نیست مگر در موارد خاصی که حقوق بین الملل مقرر می دارد. مطابق طرح پیش نویس مواد کمیسیون حقوق بین الملل سازمان ملل راجع به مسئولیت دولت ها مصوب 2001، اقدامات بازیگران غیر دولتی تنها در صورتی به دولت منتسب می شود که به طور رسمی یا عملی ارگان دولت اخیر به شمار روند، یا نماینده آن دولت باشند و تحت کنترل، دستور و هدایت دولت عمل کنند و یا اینکه دولت اقدامات آنان را به صراحت تأیید کرده و به عنوان عمل خود بپذیرد.
موضوع تحقیق ما، پیرامون ماده 8 طرح پیش نویس و ضابطه هدایت و کنترل است. در خصوص میزان کنترل لازم برای انتساب نیز تصریحی وجود ندارد و در این خصوص کمیسیون حقوق بین الملل ترجیح داده موضوع مبهم و مسکوت باقی بماند. در حالی که طرح پیش نویس کمیسیون راجع به مسئولیت سازمان های بین المللی، به صراحت، کنترل مؤثر را درجه لازم برای انتساب در نظر گرفته است. اعمال معیار کنترل موثر یا کنترل کلی یکی از مباحث مهمی است که به نظر می رسد نیازمند توجه ویژه جامعه بین الملل برای اعمال رویه ای واحد در اختلافات حاصله در آینده باشد چرا که از یک طرف تمایز میان درجات مختلف کنترل در موضوعات متفاوتی در حقوق بین المللی می تواند نقش آفرین باشد و از سویی دیگر، نبود یک معیار واحد می تواند خود کمکی به تزتزل صلح و امنیت بین المللی باشد.
الف - شرح ما وقع حادثه
در ساعت 1: 20 دقیقه ظهر 17 جولای26 - 2014 تیر - 1393 هواپیمای بوئینگ خطوط هوایی مالزی از آمستردام به مقصدکوالالامپور بر فراز قلمرو اوکراین از صفحه رادار محو شد و کشف لاشه آن در روی زمین تأیید کرد که 283 مسافر و 15 خدمه آن همگی جان باخته اند. ارتباط با هواپیما در 50 کیلومتری مرز اوکراین و روسیه بر فراز قلمرو هوایی اوکراین قطع شد و کمی بعد لاشه هواپیما در نزدیک تورس در دونتسک اوبلاسک اوکراین منطقه ای تحت کنترل شورشیان این کشور یافته شد.در حالی که دولت روسیه اوکراین را متهم به ایجاد این حادثه می کرد داده های متعدد کشف شده در 5 روز پس از حادثه نشان از این داشت که هواپیما توسط یک موشک زمین به هوای بوک که از منطقه تحت کنترل شورشیان اوکراینی شلیک شده است ساقط گردیده است.
روسیه اخیراً هم عکسی ماهواره ای را منتشر کرده که مدعی است در روز حادثه در محل حادثه گرفته شده و در آن یک جنگنده در حال شلیک موشک به سمت یک هواپیمای مسافربری است.1 تأییدها و تکذیب ها2 اما از جانب هر دو طرف همچنان ادامه دارد و بازی سیاسی اتهامات متقابل بر اساس مواضع سیاسی و پیچیدگی های سیاسی صحنه روابط بین المللی در حالی تداوم دارد که جان 298 انسان بی گناه از جمله برخی از برجسته ترین کارشناسان و متخصصان بیماری ایدز در جهان3 در یک لحظه بر سر هیچ از دست رفت و در حالی که این بازی همچنان ادامه دارد شاید از دیدگاه حقوقی بررسی انتساب مسئولیت از دیدگاه حقوق بین المللی محتمل ترین بحث موجود به نظر برسد .
در کنار آن در مناطق نا آرام اوکراین مرتباً گزارشاتی از نقض حقوق بشر و ارتکاب جرایم جنگی می رسد که عفو بین الملل در موارد متعدد خواستار توقف سریع درگیری ها و رسیدگی به وضع ساکنان و آوارگان شده است4 ایوان شیمونوویچ دستیار دبیر کل سازمان ملل در زمینه حقوق بشر نیز در این رابطه در نوامبر 2014 با انتشار گزارش6 ماهه حقوق بشر در اوکراین5 به انتقاد از وضعیت موجود پرداخت و بیان داشت که آتش بس های شکننده بین طرفین درگیر عواقب جدی را برای حقوق بش ر و تداوم نقض آن در پی داشته است به طوری که آمار کل تلفات غیر نظامی این درگیری ها تا 21 اکتبر 2014 به دست کم 3724 تن رسیده است که 298 تن آنان قربانیان حادثه هواپیمای مالزیایی بوده اند و همچنین یکی دیگر از مشکلات موجود تداوم بمباران و توپ باران مناطق مسکونی می دانند به طوریکه در یک حادثه در 1 اکتبر شلیک یک راکت به مرکز شهر دونتسک و برخورد آن با یک اتوبوس منجر به مرگ 6 تن و زخمی شدن 25 تن دیگر شد. در این گزارش همچنین نسبت به استفاده از سلاح های خوشه ای در مناطق مسکونی اغلب توسط دولت اوکراین هشدار داده و بیان می دارد که استفاده از اینگونه سلاح ها در چنین وضعیت هایی نقض حقوق بشردوستانه بین المللی محسوب شده و می توانند جنایت جنگی محسوب شوند. به استناد گزارش مذکور اتهامات وارد شده به گروه های مسلح شورشی
