بخشی از مقاله
چکیده
نیاز به یک رویکرد پایدار در توسعه صنعت گردشگری و همچنین به عنوان یک نیاز آشکار برای ابزاری که محیط تصمیم گیری در ارزیابی و برنامه ریزی را راهنمایی خواهد کرد اغلب در میان دانشگاهیان ، مقامات و ذینفعان مورد خطاب قرار گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مناطق حفاظت شده و سازگار برای توسعه گردشگری در سایت های جوهور رامسر، با استفاده از مدل سازی فضایی در سیستم اطلاعات جغرافیایی - GIS - انجام شده است. این تحقیق، یک رویکرد روش شناختی مبتنی بر استفاده یکپارچه از GIS و ارزیابی تصمیم معیارهای چندگانه - MCE - برای شناسایی حفاظت از طبیعت و توسعه اولویت ها در میان مناطق تالاب است. مجموعه ای از معیارها برای ارزیابی تالاب حفاظت از تنوع زیستی تعریف و توسعه یافته است.
پس از تعریف معیارها، گام بعدی انتخاب شاخصها و متغیرهای مناسب برای اندازه گیری معیارهای انتخاب شده بود. متعاقبا معیارها از نقطه نظر حفاظت و توسعه گردشگری مورد بررسی قرار گرفت. این معیارها پس از آن با استفاده از تکنیک مقایسه جفت گونه MCE وزن گذاری گردیده و نتایج در GIS ادغام گردید. چندین سناریو حفاظتی به طوری تولید گردید که دیدگاه های ارزیابی های مختلف شبیه سازی گردند. پس از آن سناریوها با یکدیگر مقایسه گردیدند که عملی ترین آنها برجسته گردد و استراتژی حفاظت و توسعه برای مناطق تالابی پیشنهاد داده شود. این مطالعه سهم مهمی در تصمیم گیری موثر را ارائه داده به این دلیل که به شخص اجازه می دهد تا به تدریج یک مشکل را محدود و بی اثر نماید.
مقدمه
گسترش گردشگری انبوه در طول 50 سال گذشته اغلب با دغدغه و نگرانی کمی برای حفاظت از محیط زیست و فرهنگی رخ داده است. همانطور که توسط Inskeep در سال 1991 مشخص شده، استراحتگاههای ساحلی دریای مدیترانه و توسعه گردشگری در دریای کارائیب شاهدی برای این فرایند برنامه ریزی و توسعه کنترل نشده میباشد. بسیاری از مقاصد گردشگری در کشورهای در حال توسعه سعی بر ایجاد بهترین نتیجه را از گردشگری انبوه داشته، همه چیز را از محیط زیست گرفته و باعث آسیبهائی به سرزمین خود بوده که می توانند گاهی اوقات دائمی باشند.
گردشگری ازدحامی مسئول تخریب تالابهای ارزشمند بوده و منابع آبی را در دریای مدیترانه - WCED 1987 - تهدید مینماید. گردشگری انبوه جنبش و تحرک عظیم مورد انتظاری را در طول 20 سال بعد هشدار و تذکر افزایش تعداد توریستها به 655 میلیون نفر در سال و ایجاد فشار بیشتر را تا سال 2025 داده است. فرانسه، یونان، ایتالیا و اسپانیا در حال حاضر نیمی از مناطق تالاب اصلی خود را از دست داده اند. این مشکلات مسئول آلودگی، کاهش تالاب ها و بهره برداری از آب های قابل شرب سطحی غیر قابل تجدید در برخی از مناطق - WCED 1987 - بوده اند.
تالاب جوهور منعکس کننده تنوع شگفت آوری از مالزی در حوزه گردشگری میباشد. با این حال توسعه گردشگری به سرعت جایگاه خود در این محیط تالابی حساس با نگرانی و اهمیت متوسطی در محیط زیست پیدا میکند. بنابراین حفاظت و مدیریت مناسب از تالابها جهت فعال کردن این اکوسیستم ها برای بقا ضروری بوده و همچنان به فراهم نمودن کالاهای مهم و خدمات به جوامع محلی می پردازد. از این نظر و دیدگاه، تحقیق و بررسی تکنیک های مدل سازی فضایی در GIS بکار گرفته میشود.
سیستم اطلاعات جغرافیائی GIS یک پلت فرم و سکوئی برای جمع آوری با ظرفیت بالا، مدیریت، بکارگیری، تجزیه و تحلیل، مدل سازی و نمایش از داده های فضائی - چابان و همکاران، - 2012 را فراهم می کند. از همه مهمتر توانائی پیش بینی مدل سازی فضایی یک چارچوب آماری دقیق برای مدیریت کارگردانی و فعالیت های حفاظتی را فراهم می کند. داده های فضائی را می توان برای کشف تعارضات، بررسی اثرات و کمک به تصمیم گیری مورد استفاده قرار داد. ارزیابی اصول اثرات زیست محیطی اغلب توسط اطلاعات ناقص منع میگردند. به نظر می رسد سیستم اطلاعات جغرافیائی GIS برای این وظیفه مناسب باشد.
باتلر - 1993 - یکی از اولین کاربردهای GIS در برنامه ریزی گردشگری را فراهم آورد. او از GIS در شناسایی مکانهای مناسب اموتوریسم در اونتاریوی شمالی در کانادا استفاده نمود. در ابتدا، موجودی منابع و یک لیست از معیارهای اکوتوریسم ایجاد گردید. در مرحله بعدی تکنیک های GIS برای اندازه گیری رتبه بندی از سایت های مختلف با توجه به معیارهای تعیین شده و بنابراین، شناسایی موارد با بهترین پتانسیل استفاده گردید. میناگاوا و تاناکا - 1998 - از GIS برای شناسائی مناطق مناسب برای توسعه گردشگری در جزیره لومبوک در اندونزی استفاده نمودند. هدف اصلی رسیدن به یک روش برای GIS بر پایه برنامه ریزی گردشگری بود. با استفاده از ارزیابی معیار چندگانه و پوشش نقشهای، تعدادی از سایت های بالقوه برای توسعه گردشگری شناسایی گردید.
بیداسی و ویات - 1999 - یک سیستم پشتیبانی تصمیم فضایی - SDSS - برای برنامه ریزی فضایی صدا برای گردشگری در جزیره ماوریتیوس بوجود آوردند. با توجه به محدودیت فضای جزیره ماوریتیوس، افزایش تقاضای توریستی و نیاز به در نظر سایت های جایگزین به منظور جلوگیری از اضمحلال بیشتر از مناطق توریستی موجود، یک سیستم پشتیبانی تصمیم گیری فضایی به منظور حمایت از برنامه ریزی گردشگری توسعه داده شد.
تکنولوژی GIS به عنوان پلت فرم مناسبی برای چنین سیستمی درنظر گرفته شده زیرا می تواند هر دو اطلاعات کمی و کیفی را با یکدیگر ادغام نماید. این می تواند یک نمایش تصویری از نتایج را ایجاد نموده که به این ترتیب اجازه ارزیابی آسان و کافی نتایج را فراهم کند. این همچنین می تواند اطلاعات را به تمام اشخاص علاقه مند انتقال داده و به این ترتیب به یک ابزار مشارکتی و اکتشافی تبدیل گردد. بانرام کیو و مورایاما - 2011 - از GIS و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - AHP - بمنظور شناسایی و اولویت بندی سایت های اکوتوریسم بالقوه در استان سورات تانی تایلند استفاده نمودند. او از چهار مرحله برای تولید نقشه مناسب سایت برای اکوتوریسم استفاده نمود و آنها عبارتند از: پیدا کردن عوامل مناسب مورد استفاده در تجزیه و تحلیل؛ اختصاص اولویت بندی عوامل پارامترهای درگیر؛ ایجاد نقشه شایستگی زمین اکوتوریسم؛ و تعیین مناطق بالقوه اکوتوریسم است.
دای و شاو - 2005 - از یک سیستم پشتیبانی تصمیم فضایی مبتنی بر - SDSS - GIS برای بازدید کنندگان پارک ملی کوهستان های اسموکی بزرگ ایالات متحده آمریکا استفاده نموده که در انتخاب و برنامه ریزی فعالیتهایشان بصورت موثرتر و تطابق با اولویتهای شخصی و محدودیت های خود کمک نمایند. ویلیامز و همکاران - 1996 - همچنین از GIS برای ضبط و تجزیه و تحلیل گردشگری اطلاعات موجودی منابع در بریتیش کلمبیا، کانادا استفاده نمودند.
وی یک نقشه توانمندی گردشگری مناطق را ارائه نمود که بیانگر مناطق با توانائیهای بالا، متوسط و پایین برای فعالیت های خاص گردشگری میباشد. ریبرو دکوستا - 1996 - از GIS برای ایجاد یک نقشه از پتانسیل گردشگری در منطقه مدیترانه ای اروپا استفاده نمود. باهایر و الیوت وایت - 1999 - شرح مختصری از کاربردهای مختلف از GIS در برنامه ریزی گردشگری در انگلستان فراهم آوردند. این کاربرد ها شامل یکپارچه سازی و مدیریت داده ها - به عنوان مثال داده ها بر روی انواع گردشگری مقصد و محل اقامت - ، لیست منابع چشم انداز، تعیین مناطق توریستی از نظر سطح استفاده، تجزیه و تحلیل مناسب گردشگری، و تجزیه و تحلیل تاثیر قبل و بعد گردشگری بصری بوده اند.
ژا و وانگ - 2010 - از یک سیستم حمایتی تصمیم گیری فضائی برنامه ریزی گردشگری منطقه ای بمنظور تجزیه و تحلیل، ارزیابی، پیش بینی و بهینه سازی برنامه ریزی گردشگری استان آنهویی چین استفاده نمودند. با نگاهی به مطالعات قبلی در موضوع، آنها به طور عمده در شناسایی پتانسیل های گردشگری محورهای مقصد، بدون توجه بیشتر به حفاظت از چنین مقاصد گردشگری و دیگر اشکال فعالیت های توسعه متمرکز بوده اند. بیشتر از آن، هیچ یک از تحقیقات قبلی در توسعه اقتصادی این مناطق به منظور بهبود زندگی مردم محلی متمرکز نشده است. علاوه بر این، برخی از تحقیقات قبلی فقط از GIS بدون هیچگونه سیستم پشتیبانی تصمیم گیری مانند ارزیابی چند معیاری - MCE - استفاده نموده اند.
لذا این پژوهش در نظر دارد مناطق را از فعالیت های گردشگری حفظ نموده و مناطقی را که می تواند برای تاثیر کم توسعه گردشگری مورد استفاده قرار گیرد، ارزیابی و شناسائی شوند. این اقدامات نتیجتا از تضاد بین مناطق حساس زیست محیطی و مناطقی برای فعالیت های گردشگری توسعه یافته است جلوگیری مینماید. علاوه بر این، این مطالعه مناطق تالابی را ارزیابی و شناسایی نموده که می تواند برای توسعه اقتصادی پایدار تالاب تا آنجا که به نفع ساکنان محلی باشد مورد استفاده قرار گیرد. این مطالعه تحلیلی از فرایند سلسله مراتبی - AHP - ارزیابی چند معیاره - MCE - استفاده نموده، به طوری که تغییر دیدگاه سهامداران میتواند جایگزین شود. دیدگاه ها و نظرات سهامداران سرانجام به GIS منتقل خواهد شد. این در دراز مدت یک SDSS قوی را تضمین خواهد نمود.
مواد و روشها
منطقه مورد مطالعه شامل سه تالاب تعیین شده از اهمیت بین المللی، به نامهای؛ سونگی پولای، تانجونگ پیای و پولائو کوکوب؛ همه در جنوب ایالت جوهور - شکل - 1، به ویژه غنی در جنگل حرا و منطقه گل و لای بین جزر و مدی. این سایت های ساحلی و مصب رودخانه ای از تعداد زیادی از گونه ها بویژه گونه های آسیب پذیر و در معرض خطر حمایت کرده و هم وسیله معاش و عملکرد مهمی برای مردم محلی بوده اند.
الف- پولائو کوکوب یک پارک ایالتی - جوهور - میباشد که در مختصات 01°19´N و 103°25´E واقع است. این منطقه یک جزیره جنگلی حرا بوده که بفاصله 1 کیلومتر از جنوب غربی از نوک شبه جزیره مالزی در زمینی با مساحت 647 هکتار قرار گرفته که یکی از چند سایت های دست نخورده موجود از این نوع در جنوب شرقی آسیا میباشد.
ب- سونگی پولای در مختصات 01°23´N و 103°32´E قرار گرفته است. این منطقه یک جنگل رزرو بوده و بزرگترین سیستم رودخانه حرا در ایالت جوهر در زمینی به مساحت 9126 هکتار است. با بستر های علف دریایی خود، منطقه گل و لای بین جزر و مدی و جنگل رودخانه های آب شیرین داخلی سایت نشان دهنده یکی از بهترین نمونه هایی از حوضه رودخانه گرمسیری میباشد که از تنوع زیستی غنی وابسته به جنگل های حرا پشتیبانی میکند.
