بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی خواص کیفی وانباری دورقم گلابی در منطقه بردسیر، میوه های گلابی درگزی و قندی انجام پذیرفت. بررسی های آماری نشان داد که افت رطوبتی در دورقم گلابی درگزی و قندی اثر معنی داری را نشان داد. مواد جامد محلول - - TSS دردورقم گلابی درگزی وقندی تغییر معنی داری بود. TA دردورقم گلابی درگزی و قندی اثر معنی دار نبود. سفتی بافت دردورقم گلابی درگزی وقندی تغییر معنی داری را نشان داد. بهترین زمان نگهداری از15 شهریور تا15 آبان می باشد. بهترین رقم از نظر خواص کیفی و انباری درگزی است.
مقدمه:
گلابی میوه ای دانه دار ازخانواده روزاسه - Rosaceae - وزیرخانواده پوموئیده - Pomoideae - وجنس " Pyrus " بوده وازدسته درختان خزان کننده است وگونه های متعددی دارد ولی تقریبا" 90درصد ازگلابی های کشت شده امروزی از گونه معروف "Communis" می باشد - منیعی، . - 1373 این میوه یکی از مهمترین محصولات باغی کشوراست وسطح زیرکشت آن درسال 1354درکشور9/0 هزار هکتارومیزان تولیدآن درهمان سال 25/0هزارتن - مرکزآمارایران، - 1353؛ ودرسال -1378 1377سطح زیرکشت 18/61 هزارهکتارومیزان تولید آن 161/937هزارتن گزارش شده است - بی نام، . - 1379 تنوع ارقام گلابی درایران بسیارزیاد است، حدود 20گونه ازجنس "Pyrus" شناخته شده که نصف آن بومی اروپا وشمال آفریقاوآسیای صغیروسواحل مدیترانه بوده وبقیه کلا" بومی آسیا می باشند وگسترده ترین گونه گلابی درباغداری امروزه دنیا""Communis است وکلیه ارقام بومی ایران ازاین گونه به دست آمده اند.
- منیعی، . - 1373 مهمترین ارقام بومی عبارتنداز: شاه میوه کرج، شاه میوه خراسان، شاه میوه اصفهان، گلابی نطنزکاشان، محمدعلی مشهد، سه فصله کرج، سیبری1، تاشکندی، دم کج، قوسی، تاشکندی، گلابی پیغمبری - خوشخوی، - 1373، وارقام مهم خارجی بارتلت2،دوشس3، بوره هاردی4، بوسک5، وینترنلیس6 وآنژو7 وغیره می باشد - منیعی، . - 1373شاخه برخی ازارقام گلابی خارداربوده، برگهای اره ای ومضرس یاحاشیه دارند. گلهای گلابی همزمان با برگها ظاهرمی شوند وروی گل آذین دیهیم قرارمی گیرند. روی هرگل آذین 7-8 عدد گل وجود دارد. اکثرگلها درنوک سیخکهای دوساله حاصل می شوند. معمولا" اکثرگونه های گلابی خود عقیم بوده ونیازبه ارقام گرده زا دارند. انواع شاخه های درخت گلابی شبیه سیب بوده وشامل سیخک، لامبورد، برندی ونرک است.
درخت گلابی دربرابرسرما حساسترازسیب بوده ومی تواند تا-30 درجه سانتی گراد راتحمل کند. درضمن گونه های مختلف گلابی گرمای تابستان رانیزتحمل می کنندوتابستانهای خشک درکنترل بیماری آتشک1 که گلابی به آن بسیارحساس می باشد، مناسب است - جلیل مرندی،. - 1381 درختان گلابی خاک های شنی لومی را دوست دارند وخاک های سنگین ومرطوب برای این گیاه مناسب نمی باشد. میزان استراحت جوانه های گلابی درحدود 600-1500 ساعت زیر7 درجه سانتی گراد است. درخاکهای خشک وآهکی پایه های گلابی وحشی مناسب هستند ودرخاکهای زهکشی شده از پایه های بذری گلابی استفاده گردیده وفاصله کشت 7-8 متردرنظرگرفته می شود - جلیل مرندی،. - 1381
تاریخچه وخا ستگاه گلابی :
درخت گلابی ازدوران ماقبل تاریخ به علت حضورطبیعی آن درفلات ایران مورد توجه مردم این سامان قرارداشته است وبا انتخاب ارقام بهتروحشی وباکاشتن بذرودانه که باعث اختلاطی درارقام گوناگون طبیعی میشود، انواع گلابیها درمناطق مختلف کشور به وجودآمده است. کلیه واریته های بومی ایران ازگونه P. Communis یاخوج بدست آمده اند وارقام وحشی آن هنوزهم درگیلان، آذربایجان وکردستان کاشته می شود. ومیوه آنها مصرف محلی ومنطقه ای دارد. علاوه برآنها واریته هایی ازگونه های شرق دور در اثرارتباط مداوم ایران با چین ازراه ترکمنستان به ایران وارد وبا شرایط محلی منطبق شده اند وجزوارقام محلی درآمدهاند - منیعی، . - 1373
ارزش اقتصادی گلابی درجهان :
کل تولید گلابی دنیا درسال 1988 معادل 13982 هزارتن است، که درمقایسه باتولید سالهای قبل روند توسعه رانشان می دهد. کشورچین با تولید6728 هزارتن گلابی - سال - 1998 درصدرقرارگرفته است. ادامه است. آمریکا باتولید 833 هزارتن - سال - 1988 درمقام دوّم قرارمی گیرد که البته دربرخی سالها، کشورایتالیا ازاین حیث برآمریکا پیشه گرفته است. آرژانتین باتولید 599 هزارتن - سال - 1988 درمقام سوّم واسپانیاوایتالیا بترتیب به 585و546 هزارتن درمقامهای بعدی جای دارند. کشور آرژانتین نیزدرطی چندین سال با افزایش تولید روزافزون خود، ازروندخوبی برخورداربوده است - منیعی،.
ارزش اقتصادی گلابی درایران :
طبق آخرین آمارمنتشره ازطرف وزارت کشاورزی درحال حاضرکل سطح کشت باغهای گلابی کشور، فقط حدود 19224 هکتاراست، که 1280هکتار آن نهال وغیربارورو17944هکتارباروراست. علاوه برآن به علّت علاقه مردم درباغچه ها و منازل مردم شهری مقادیری درخت گلابی وجودداردکه درآمار فوق منظورنشده است. بااین حال سطح زیرکشت باغهای گلابی ازیک درصد کل مساحت باغها وتولید آن از1/6 درصدکل تولید میوه های کشورتجاوزنمی کند - آمارنامه سال . - 1377 گلابی به صورت تجارتی وعمده فقط در5 استان به عمل می آید.
ازنظر سطح زیرکشت استان تهران دررأس وبعد ازآن استانهای خراسان وآذربایجان شرقی قراردارند. این سه استان جمعا" 10853 هکتاراز19224 هکتارکل کشورراکه معادل 56/4 درصد ازسطح زیرکشت است دراختیاردارند. بعدازآنهابترتیب استانهای آذربایجان غربی، اصفهان، قزوین، اردبیل، کردستان، گیلان ومازندران قرارمی گیرند که درمجموع 6225 هکتار بیشترزیرکشت ندارند. سطح زیرکشت بقیه استانها جمعا" از2146 هکتاراست. کمترین رقم مربوط به استانهای چهارمحال وبختیاری وایلام است که فقط 13 هکتارباغ گلابی دارد.ازنظرتولید سه استان تهران، خراسان وآذربایجان شرقی دررده اول قراردارند وجمعا" باتولید 115151 تن، %61/5 کل تولید کشورراتشکیل می دهند. عملکرد درواحدسطح به طورمتوسط 10437 کیلودرهکتار است که در7 استان بیشتر ازحدمتوسط است.
