بخشی از مقاله
چکیده
بستهبندي یکی از فاکتورهاي مهم در تعیین عمر انباري مواد غذایی است و فناوري نانو میتواند با بهبود کیفیت مواد بستهبندي این دوره را افزایش دهد. در این مطالعه، تاثیر بستهبندي℃نانو و تیمار آب گرم بر شاخصهاي کیفی پسازبرداشت و عمر مفید میوه شلیل رقم سانگلو پس از 30 روز نگهداري در دماي 0-1 و رطوبت نسبی٪90-95 مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به-صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با 3 تکرار صورت گرفت.
نتایج بهدست آمده نشان داد که بستهبندي نانو سبب حفظ اسیدکل و کل مواد جامد محلول گردیده و از طرفی میزان سفتی بافت میوه با گذشت زمان کاهش یافته است که این میزان طی 30 روز نگهداري در بستهبندي نانو کمتر بود. همچنین میزان قهوهاي شدن در بستهبندي نانو نسبت به بستهبندي معمولی افزایش معنیداري نداشته است. نتایج نشان داد که ظروف بستهبندي نانو سبب افزایش عمر انبارمانی و حفظ کیفیت میوه شلیل رقم سانگلو گردید.
مقدمه
بهدلیل فسادپذیري میوهها و سبزيها استفاده از فناوريهاي نوین براي جلوگیري از ضایعات پسازبرداشت این محصولات بسیار ضروري میباشد - اثنی عشري و زکائی خسروشاهی، . - 1387 شلیل داراي میوههاي شیرین و آبدار میباشد که پسازبرداشت به سرعت میزان اتیلن آن افزوده شده، در نتیجه میزان تنفس در بافت میوه نیز افزایش یافته و همچنین رنگ، طعم و دیگر خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیکی آن در طول دوره پسازبرداشت تغییر میکند.
طول انبارداري میوههاي شلیل بسیار محدود می-باشد و براساس رقم تغییر میکند - بیرقدار کشکولی و همکاران، . - 1390 توسعه روشهاي مناسب بستهبندي غذا از جمله دیگر کاربردهاي علم نانو در صنایع بوده که به نفوذ هوا دست یافته است وموادغذایی را تازهتر و به مدت طولانیتر، نسبت به پلاستیک-هاي قبلی نگهداري مینماید .
همچنین کاربرد تیمار گرمایی امروزه در گستره وسیعی از محصولات جهت کنترل آسیبهاي سرمازدگی مورد استفاده قرا میگیرد . - Lurie, 1998 - با توجه به اهمیت حفظ کیفیت و افزایش ماندگاري میوهها در طول مدت نگهداري و همچنین با توجه به اثرات مفیدي که ظروف بستهبندي نانو و تیمار آب گرم در ماندگاري و حفظ خواص کیفی میوهها دارند، هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر کاربرد پسازبرداشت ظروف بستهبندي نانو توأم با تیمار آب گرم بر ماندگاري و خواص کیفی میوه شلیل رقم سانگلو بوده است.
مواد و روشها
میوههاي شلیل رقم سانگلو پس از برداشت از یک باغ تجاري واقع در اطراف مغان و جداسازي آنها، به آزمایشگاه پس-ازبرداشت دانشگاه زنجان منتقل شدند. نیمی از میوهها پس از اعمال تیمار گرمایی داخل بستههاي نانو که از شرکت نانو بسپار آیتک تهیه شده - در هر بسته 10 میوه - قرار داده شدند و نیمی دیگر از میوهها در℃بستهبنديهاي معمولی که همان ظروف یکبار مصرف بودند براي اعمال تیمار گرمایی به بن ماري با حجم℃ آب 10 لیتر و دماي 60 به مدت زمانهاي 20 ثانیه، 30 ثانیه و 45 ثانیه منتقل شده و سپس تمام تیمارها به یخچال با دماي 0-1 با رطوبت نسبی ٪90-95 منتقل شده و به مدت30 روز نگهداري شدند و پس از آن صفاتی نظیر سفتی بافت میوه با استفاده از پنترومتر مدل Mc cormic-FT 327 - ساخت کشور ایتالیا - ، میزان مواد جامد محلول با استفاده از رفراکتومتر دستی مدل ATAGO، اسید قابل تیتراسیون با استفاده از تیتراسیون آب میوه با سود 0/1 نرمال - مستوفی و نجفی، - 1384، همچنین میزان قهوهاي شدن غیر آنزیمی به روش جذب سنجی و با دستگاه اسپکتروفتومتر مدل 2100 Japan UV با طول موج 420 نانومتر اندازهگیري گردید
آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوك-هاي کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دادهها با کمک نرم افزار SAS9.0 تجزیه و تحلیل شدند و مقایسات میانگین با کمک آزمون دانکن انجام گرفت. رسم نمودار به کمک نرم افزار Excel2010 انجام شد.
نتایج و بحث
جدول -1تجزیه واریانس اثر بستهبندي و زمان بر صفات اندازهگیري شده در میوه شلیل رقم سانگلو
طبق نتایج جدول - 1 - اثر متقابل بستهبندي و زمان نگهداري بر میزان اسیدهاي قابل تیتراسیون در سطح احتمال 1٪ معنیدار بوده است. میزان اسیدهاي آلی در روزهاي 10 و 20 روند کاهشی داشته ولی در روز 30 روند افزایشی داشته است درحالیکه در تیمار بستهبندي نانو بدون تیمار آب گرم هیچ تفاوت معنیداري بین روزهاي 20 و30 مشاهده نشد که نشاندهنده حفظ میزان اسید بوده است که با نتایج توحیدیان و همکاران - 1392 - مطابقت دارد. اسیدهاي آلی به هنگام رسیدن میوه به دلیل مصرف شدن در تنفس و تبدیل به قندها کاهش مییابن استفاده از پوششها سرعت تنفس میوهها را ازطریق تاخیر در استفاده از اسیدهاي آلی، کاهش میدهد
کل مواد جامد محلول - - TSS
نتایج جدول - 1 - نشان داد که اثر متقابل بستهبندي و زمان انبارمانی بر میزان کل مواد جامد محلول در سطح احتمال 1٪ معنیدار بوده است. تیمارها با بستهبندي نانو سبب حفظ میزان کل مواد جامد محلول شده است. به ترتیب کمترین و بیشترین میزان کل مواد جامد محلول مربوط به بستهبندي نانو با تیمار آب گرم 20 ثانیه در 10 روز و تیمار بستهبندي معمولی بدون آب گرم در 30 روز بوده است. تیمار گرمایی سرعت تنفس را بهطور موقت کاهش داده و سبب حفظ قند و کل مواد جامد محلول در میوهها میگردد
میزان سفتی بافت
نتایج جدول - 1 - نشان داد که اثر متقابل بستهبندي و زمان انبارمانی بر میزان سفتی بافت میوه در سطح احتمال 1٪ معنیدار بوده است. براساس شکل - 1 - میزان سفتی بافت میوه با گذشت زمان کاهش یافته است که این میزان طی 30 روز نگهداري در بستهبندي نانو کمتر بوده است. نرم شدن میوه میتواند به علت تخریب اجزاي دیواره سلولی باشد. همچنین استحکام بافت میوههاي عناب چینی در داخل بستهبنديهاي مختلف پس از طی 12 روز نگهداري در دماي اتاق، کاهش یافت که در طی آن گروه شاهد سرعت کاهش بیشتري را نسبت به بستههاي نانو نشان داد
شکل-1اثر متقابل بستهبندي و زمان انبارمانی بر سفتی بافت میوه شلیل رقم سانگلو - 1بستهبندي معمولی با آب گرم 20ثانیه - 2بستهبندي نانو با تیمار آب گرم 20ثانیه - 3بستهبندي معمولی با آب گرم 30ثانیه - 4بستهبندي نانو با آب گرم 30ثانیه - 5بستهبندي معمولی با آب گرم 45ثانیه - 6بستهبندي نانو با آب گرم 45ثانیه - 7بستهبندي معمولی بدون آب گرم - 8بستهبندي نانو بدون آب گرم
قهوهاي شدن بافت میوه
بر اساس نتایج جدول - 1 - اثر متقابل بستهبندي و زمان نگهداري بر میزان قهوهاي شدن بافت میوه در سطح احتمال 1٪ معنیدار بوده است. مطابق شکل - 2 - میزان قهوهاي شدن در بستهبندي نانو نسبت به بستهبندي معمولی افزایش معنیداري نداشته است. میزان قهوهاي شدن میوههاي گیلاس داخل ظروف نانو سیلیکات رس نسبت به میوههاي داخل سایر ظروف کمتر بوده است که این می-تواند ناشی از حفظ بیشتر رطوبت و جلوگیري از ورود اکسیژن و خروج دياکسید کربن داخل این ظروف ناشی شود
شکل-2اثر متقابل بستهبندي و زمان انبارمانی بر میزان قهوهاي شدن بافت میوه شلیل رقم سانگلو - 1بستهبندي معمولی با آب گرم 20ثانیه - 2بستهبندي نانو با تیمار آب گرم 20ثانیه - 3بستهبندي معمولی با آب گرم 30ثانیه - 4بستهبندي نانو با آب گرم 30ثانیه - 5بستهبندي معمولی با آب گرم 45ثانیه - 6بستهبندي نانو با آب گرم 45ثانیه - 7بستهبندي معمولی بدون آب گرم - 8بستهبندي نانو بدون آب گرم
