بخشی از مقاله
پيشگفتار:
در آغاز وظيفه ي خود مي دانم از استاد فرزانه و محترم خود جناب آقاي دكتر محمد رحيم صراف كه با كمك ها و راهنما يي ها ي بي شاعبه ي خود شان مرا به سر منزل اصلي رسانيدند كمال تشكر و قدرداني را دا شته باشم وسپس سپاس گذارم از جناب آقاي دكتر نيكنامي كه با در اختيار گذاردن پايان نا مه اي خودشان شايان ترين كمك ها را به ما دانشجويان نموده اند و بسيار قدرداني ميكنم از مسئولين شاخص و قابل احترام دانشگاه تربيت مدرس الاخصوص جناب آقاي دكتر موسوي معاون دانشگاه تربيت مدرس كه در ساير هماهنگي هاي جناب دكتر صراف با همكاري بي دريغ خود وهماهنگي با كتابخانه مركزي دانشگاه تربيت مدرس گره از كار من گشودند .
ودر آخر تشكر مي كنم از دوستان وخانواده ام كه با حمايت همه جانبه ي خود مرا همراهي كردند.
مقدمه :
آشوريان مردماني جنگجو ودلاور بودند وقتل وغارت و كشتار وخشونت يكي از جلوه هاي بارز شاخصيت پادشاهان اين قوم بوده است و طبيعي ست كه آثار هنرمندان از اين امر متأثر باشند .
واما هنرمندان با به تصوير كشيدن شاهان در صحنه هاي جنگ خو استه اند قدرت شاهان آشوري را در اين زمان نشان دهند .
ادوات جنگي آشوريان به زيبايي وظرافت خاصي به طور كامل در نقش برجسته ها تصوير
شده كه توضيحاتي كلي در اين تحقيق داده شده .
من اين نكات را بيان كردم چون موضوع تحقيقم در مورد ادوات جنگي در صحنه ي جنگ آشورنوبود ومن در آخر تحقيقم يك جمع بندي كلي در مورد تمامي ادوات وشاهان در صحنه هاي آشور نو به عمل آورده ام .
ـ درآمد
1- موقعيت جغرافيايي
2- معيشت مردم آشور
3- آشورنو
1- موقعيت جغرافيايي آشور :
آشور در واقع در شمال شرق بين النهرين علياء قسمتي كه رودخانه ي دجله از شمال غرب به جنوب شرق جريان مي يابد
منطقه اي را به وجود آورد كه آشور نام گرفت .
آشور در واقع يك منطقه ي كوهپايه اي بود .
آشور پوشيده از تپه هاي باستاني ست كه زماني شهرهاي بزرگ وكوچك را تشكيل مي داد.
و مدينه هاي مدفون در آنسوي دجله شهر نينوا بود كه روزگاري پايتخت آشوريان به حساب مي آمد.
2- معشيت مردم آشور :
آشور در يك منطقه ي سنگلاخي و كوهپايه اي كه از لحاظ طبيعي سرزمين فقيدي ست .
دره ي باريك دجله با كوه هاي به نسبت بلند در دو ساحل آن به سختي مي تواند محصول كشاورزي كافي را براي تغذيه جمعيت خود به بار آورد . اما با تمام اين تفاسيد اينها براي تامين منابع خويش از طريق تجارت با كشورهاي ديگر چشم داشتند .براي يك تجارت سود آور با ملت هاي ديگر آشوريها بايد توليداتي داشته باشند تابتوانند آن را براي مبادله با ملل ديگر عرضه كنند .اين توليدات بيشتر منسوجات پشمي در مقياس عظيم بود .اينها از نظر پشم ريسي و بافندگي و رنگرزي مهارت زيادي داشتند .
اينها به خاطر موقعيت جغرافيايي منطقه كشاورزي كم داشتند ولي در عوض دام بسيار پرورش
مي دادند.
وبه خاطر روابط تجاري كه داشتند توانستند از نظر اقتصادي قدرتمند شوند و در منطقه حرف اول را از نظر اقتصادي بزنند .
1- آشور نو :
هنر آشور مياني با قتل نينور تاي اول در سالهاي پاياني قرن 13ق م به پايان رسيد . سيصد سال طول كشيد تا هنر و معماري امپراتوري آشور نصر پال دوم در نمرود پايه ريزي شد.در اين زمان
تحولات سياسي و نژادي در خاور نزديك صورت گرفت.بعد از مرگ نيور تاي اول مهاجرت عظيم مردمي به نام مردمان دريابه سوي آسياي صغير و سوريه آغاز شد.اين مردم پس از نابودي امپراتوري هيتي،فريژيها را به سرزمين آسياي صغير و فلسطينيها را به سرزمين فلسطين آورده و مصريها تا مرز انحطاط رهنمون شدند. در همين دوران آراميها آخرين شاخه از قبايل بدوي سامي
صحراي سوريه-در گروههاي بسيار از سوي شرق نفوذ به مناطق غرب رود فرات را آغاز كردند و بالاخره به بابل راه يافتند . آراميها به آساني نفوذ كردند و اما تنها آشور به كمك ارتش منظم خود توانست از تفوذآنها جلوگيري كند . اين مهاجرتها و جنگها 3 قرن طول كشيد.در اين مدت آشوريها توانستند تغيير شكل مشخصي در نظام سياسي و مفهوم پادشاهي به وجود آورند.
آنها ابتدا ايالت كوچك خود آشور را گسترش و نظام حكومتي سازمان يافته تري را بنا و سرانجام يك امپراتوري عظيم شد .
در طول قرن 11 و 10 ق م آشوريها براي كسب قدرت و ايجاد امپراتوري سرگرم جنگ به همسايگان شمالي و غربي بودند و زمان كمتري را صرف آفرينش هاي هنري و كاهاي عظيم معماري كردند . واحتمالاً به همين دليل است كه در اين دوران چنين آثاري نداريم . ازسويي در طول سالهاي جنگ و ناآرامي ،آشور خداي حامي شهر آشور كه تا آن زمان چيزي بيش از خداي محلي نبود .
- صحنه هاي جنگ در نقوش برجسته ي آشور نو :
1- جنگ ميان اعراب و پادشاهان آشور
2- جزئيات جنگ آشور نصير پال II عليه ت- ارمان پادشاه ايلام در ساحل رود اولاي‹كرخه›
3- صحنه ي جنگ آشور نصير پالII در نينوا در حال حمله به قلعه ي دشمن
4- آشور نصير پال II به همراه نظاميان آشور در حال حمله
5- صحنه ي جنگ آشور با نيپال دوم در نمرود ‹حمله ي آشوريان به قلعه ي دشمن›
1- اين نقش بر جسته جزئيات جنگ ميان آشوريها و اعراب مي باشد كه از نقش بر جسته ا زكاخ شمال آشور با نيپال در نينوا دوران امپراتوري آشور به دست آمده.
2- 526› هنرمند كمك ايجاد يك خط مايل از طريق سه شتر ، يكي در ابتداي رديف بالا در سمت راست، ديگري اندكي جلوتر به سمت مركز صحنه در رديف دوم ، و سومي در سمت چپ در
رديف پايين بيننده را وادار مي سازد صحنه ي جنگ را از طريق اين شتر سواران از رديفي به رديف ديگر تعقيب كند . خط مايل ديگري اين بار در جهت مخالف نظر را از پايين به بالا راهنمايي مي كند . مسير نگاه در اين حركت نخست از سمت راست در رديف پايين از سوار كار آشوري آغاز مي گردد و پس از يك حركت مواج بسيار زيبا از طريق شتر بر زمين افتاده به دومين سوار كا آشوري – در يك خط مايل به سومين اسب در سمت چپ در رديف دوم و از آنجا به چهارمين آنها در انتهاي سمت چپ در رديف بالا پايان مي پذيرد .
3- از رديف اول كه شروع كنيم سمت راست را در نظر مي گيريم و به طرف چپ همراه جنگجويان كه به سمت چپ تصوير در حركتند مي رويم و از شتري كه در سمت راست ديده ميشود شروع مي كنيم .
بر روي شتري كه در حال دويدن است دو جنگجوي عرب كه يكي از آنها تير كمان به دست دارد و روي شتر سوارند و سرباز پشت او دست چپ خود را به بالا برده است و در زير پاي شتر كه كشته شده ديده مي شود – جلوي شتر يك سرباز آشوري با كلاه خود را كه لباسي ساده كه انتهاي آن تا روي زانوي اين فرد آمده ديده مي شود و كمربندي به كمر و يك نيزه و سپر در دست كه سرباز عربي كه دستهايش را باز كرده و در حال افتادن است نيزه را در بدنش فرومي برد جلوي اين سرباز يك ارابه مي بينيم كه مختص آشوريان است و چرخ آن 8 پره دارد و ارابه ي آشوري به يك اسب بسته شده و در حال حمله است و جلوي اين ارابه يك اسبي كه همراه سربازش در حال سرنگوني ست ديده مي شود و جلوي آن دو سرباز آشوري كه يكي سپر و نيزه و ديگري تير كمان به دست دارد به حالت حمله وجود دارد .
واما رديف وسط دو سرباز آشوري بالباس مثل سربازان ديگر آشوري دراين صحنه كه يكي تير كمان به دست دارد وديگري سپر ونيزه ودر حال حمله به دو سربا ز عرب كه سوار بر شتري در حال دويدن ميباشند كه زير پاي اين شتر دوباره يك سرباز عرب كشته شده ديده مي شود اين سربازهاي روي شتر يكي در پشت شتر است كه بر گشته به پشت ودر حال تير اندازي با تير كمان به سرباز آشوري ست وسرباز جلوي وي نيزه به دست است .جلوي اين ها دو سرباز آشوري با همان لباسهاپشتي تير كمان بدست ودر حال تير اند ازي دوان و جلويي سپر ونيزه به دست در حال دويدن
وبافرو بردن نيزه به بدن سرباز عربي كه كمان به دست دارد
وباز جلوي آنها دو سرباز عرب در حال دويدن به دنبال سرباز آشوري سوار بر اسب كه بانيز ه درحال كشتن سرباز عرب كه سوار شتر بوده ودر اينجا در حال سرنگوني ست .
در رديف پايين يك سرباز عرب را داريم كه ظاهراً كتفش تير خورده وجلو ي آن سرباز آشوري اسب سوار در حال تير اندازي با تير و كمان را مي بينيم و شتري در جلوي اين اسب سوار كه دو سرباز عرب روي آن است كه شتر سرنگون شده و سرباز پشتي در حال افتادن و سرباز جلويي يك دست بالا و در دست راست او يك نيزه ديده مي شود .و جلوي اين شتر دو سرباز عربي كه شخص
پشتي يك دست خود را به سمت صورت بالا برده و دست راست خود را بر سر خود قرار داده و سرباز عرب جلويي در حال راه رفتن به پشت برگشته و دستانش را بالا برده و جلوي او يك سوار آشور در حال دويدن و حمله كه باز دو سرباز عرب بر روي آن پشتي در حال تير اندازي و جلويي تير كمان به دست و جلوي شتر يك سرباز عرب در حال افتادن و جلوي او دو سرباز آشوري باز باهمان لباسهاي مشابه كه هر دو سپر و نيزه به دست در حال حمله اند و يك سرباز عرب را مي كشند .
ادوات جنگي به كاربرده شده دراين نقش بر جسته :
تير كمان – نيزه – سپر – كلاه خود جنگي – شمشيريا خنجر .
اكثر سربازان آشوري در اين تصوير به كمر يك خنجر يا شمشير بسته اند .
در دو نقش بر جسته كه در واقع يك نقش بر جسته است جنگ آشور با نيپال عليه تِ- اومان پادشاه ايلام در ساحل رود اولاي ‹كرخه›را نشان مي دهد كه از كاخ جنوب غربي سنا ضريب نينوا بدست آمده .
اين نقش بر جسته چگونگي كشته شدن پادشاه ايلام تِ- اوتان و وليعمرش تمرتيو به تصوير كشيده شده .
اگرازسمت راست تصويركه شروع كنيم وبه رديف پايين بياييم اين طورمي توانيم توصيف كنيم:
يك شخص كه نيزه به دست دارد و سپر در حالت ايستاده به سمت راست نقش حركت مي كند و در وضعيت حمله است . در پشت او پنج شخص ديده مي شود كه همگي لباس ساده ي مشابه به تن دارند كه كمربند به كمر بسته اند كه به نظر مي آيد كشته شده اند چرا كه روي زمين افتاده اند . روي يكي از اينها يك لاشخور و روي ديگري در بالاي تصوير دو تا لاشخور يكي در قسمت دست و ديگري در قسمت پا ديده مي شود در كنار اين شخص يك تير و كمان ديده ميشودودر پشت اينها درخت وجود دارد . به تصوير بعدي كه ادامه ي اين نقش بر جسته است مي رسيم در قسمت راست باز يك درخت ديده مي شود وتعداد ديگر درخت در بالاي تصوير كه زير آنها يك ارابه ديده مي شود سرنگون شده اند و كلاه از سرشان افتاده است ديده مي شود .
تشخيص شاه ايلامي كه در چهار قسمت نقش بر جسته است كار سختي نيست .
كلاه بر سر دارد و لبه ي لباس او در قسمت جلو و پايين دامن بر خلاف پوشش ساده ي ديگران ، با يراقهاي متشكل از رديف كلكها (روزت ) تزيين و شرابه اي بلند ي به آن افزوده شده است . در زير اين تصوير ما در سمت راست تصوير تمرتيو – فرزند ارشد تِ- اومان به دست پدر را گرفته و او را كه سخت مجروح است از صحنه ي جنگ بيرون مي آورد .ودر پشت اينها يك درخت است ودر پ
شت درخت شخصي كه در شكمش تير فرورفته ديده مي شود .
در پايين تصوير سمت راست شخصي ديده مي شود كه پيراهن او تا بالاي زانو آمده و كمربندي به كمر دارد و يك سر بند به سر و ظرف كمان به پشت و خنجر به دست در حال حمله است .
پشت سر همين شخص سربازي را داريم كه سر بريده ي تِ- اومان را به سمت چپ حمل م
ي كند تا آن را به عنوان ياد بود پيروزي به آشور انتقال دهد . لباس او هم تا روي زانو آمده و پيراهنش آستين كوتاه بوده و به پشتش ظرف كمان است .
در قسمتي كه اين سرباز به طرف چپ مي رود يك سربازي كه كشته شده و در اطرا فش تير و كمان وظرف كمان افتاده وچند سرباز كشته شده در اطراف اين سرباز وجود دارد كه در تصوير
كاملاًمشخص نيستند . يك كتيبه و درخت بالاي سراين فرد ديده مي شود .
در تصوير قبل اين در زير سربازاني كه گفتيم كشته شده اند يك كتيبه ديده مي شود در زير آن يك سرباز آشوري كه با گرز مرگبار به سر تمرتيو مي كوبد ديده مي شود كه سرباز پيراهني در تن دارد كه تاروي زانو آمده و حاشيه ي مزين دارد و كلاه مخروطي به سر و چكمه بر پا دارند و تمر تيو لباس ساده و كمربند بر كمر و سربندبرسردارد . وداراي ريش مي باشد ودرست زير پاي اينها بدن بدون سر بالباس ساده ديده مي شودكه پاهايش لخت است.
در سمت راست تصوير يك سرباز ديده مي شود كه نيزه به دست و ظرف كمان به پشت درحال حمله است وزير پاي او يك تيركمان ديده مي شود ولباسش مثل لباس سربازان ديگر است(تزئيني) البته به نظر من اوشاه است چرا كه بر خلاف سربازان ديگر سربند به سر بسته و حاشيهي لباسش داراي تزئيني روزت است . در پشت سر اين سربازي ديگر كلاه و تيردان و كمان پادشاه مقتول ايلام وبه عنوان غنيمت جنگي از زمين بر مي دارد . ودربالاي اين سرباز يك درخت و دركنارش سربازي راداريم كه سر تِ- اومان را ميبرد كه لباس تِ- اومان باحاشيهي تزئينيست وداراي ريش مي باشد .
در كل در اين نقش سربازان ايلامي بسياري ديده مي شود كه كشته شده وتير دان وتير كمان آنها در اطرافشان پخش شده است.
ادوات موجود در اين تصوير ( يك نقش بر جسته ) :
تير و كمان و تير دان ونيزه و خنجر – سپر – گرز مرگبار .
3-1 اين نقش برجسته از گروه نقش بر جسته هائي كه آشور نصير پال II را در صحنه جنگ نشان ميدهد واز كاخ شمالي نينوا كشف شده است دراين نقش برجسته هجوم افراد نظامي آشوري را به همراه آشور نصير پال II به يك قلعه دشمن نمايش داده اند ، در اين صحنه شاه آشوري در حال ايستاده واز سمت راست بدن ديده مي شود سر و صورت و پاها از نيمرخ وبدن از مقابل به تصوير كشيده شده است . شاه آشوري در اين صحنه پيشاني بند پهني را برسر گذاشته ، لباس شاه آشوري نيز كه شامل پيراهن آستين كوتاه كه در دور كمر آن باند پهني به عنوان كمربند بكار رفته وادامه اين لباس تا پائين بدن تا روي مچ پا ميرسد وحاشيه اين قسمت از لباس مزين مي باشد .كفش پادشاه آشوري از نوع صندل بند دار است .
دستبند پهني قسمت اصلي آن در دست چپ بيرون دست شاه مشاهده مي شود . متاسفانه به علت كوچكي پيكره هاي اين نقش بر جسته ساير وسائل تزئيني شاه مشخص نبود.
سلاح شاه آشوري شامل شمشير بلندي است كه به وسيله بند باريكي كه از روي سينه و روي دوش چپ او گذشته ودر پشت بدن مجدداً به كمر بند وصل مي شود به كمر بند شاه متصل ميگردد، ودر دست راست شاه آشوري كمان قوسي شكلي ديده مي شود وبادست چپ چله كمان را عقب كشيده و تير را در آن قرار داده ودر حال تير اندازي نمايش داده شده است .
در كنار شاه ودر پشت بدن وي يك فرد نظامي آشوري ديده مي شود كه كلاه ولباس او شبيه پوشاك نظاميان آشوري مي باشد اين فرد نظامي كه داراي موهاي سروريش بلندي مي باشد احتمالاً يكي از افسران بلند پايه آشوري مي باشد كه شاه را در اين صحنه همراهي مي نمايد ، اين شخص نيز شمشير بلندي بر كمر داشته ودست چپ خود را به مانند شاه به جلو آورده ولي كماني در دست او مشاهده نميشود احتمالاً در دست راست او سلاحي شبيه به خنجر يا
شمشير ؟ قرار گرفته است اين شخص محافظ شاه آشوري است .
در برابر شاه و نظامي آشوري برج متحركي كه در زير آن چرخ كه قسمت پائين آن بصورت مكعب مستطيل بوده وقسمت فوقاني آن داراي يك سكودرقسمت جلوي آن نيز محل اصلي برج كه به صورت مكعب مستطيل وتو خالي ميباشد ومحل قرار گرفتن سربازان تيرانداز آشوري مي باشد تمامي قسمتهاي بدنه اين برج با باندهاي افقي وعمودي تزئين يافته است ، در قسمت جلوي برج متحرك لوله بلندي ( شبيه به لوله توپ ) مشاهده ميگردد وبنظر ميرسد كه از لوله هاي مذكور جهت تخريب ساختمانها ي دشمن استفاده ميشد .
در قسمت جلوي برج متحرك بريدگي دايره اي شكلي ديده مي شود كه يك سرباز تير انداز آشوري در داخل آن قرار گرفته و به طرف دشمن تير اندازي مي كند . در قسمت بالاي برج ودر داخل محفظه آن دو سرباز آشوري در حلل تي اندازي مشاهده ميگردند كه كلاهي شبيه به كلاه مخروطي نظاميان آشوري بر سر دارند ، لباس آنها نيز احتمالاً شبيه به لباس همانها مي باشد و هر دو نفر آنان مسلح به تير و كمان مي باشند .
در روي زمين ودر كنار برج متحرك دو نفر ديگر از تظاميان آشوري ديده مي شوند كه زانوي خود را بر زمين گذاشته وبه طرف مقابل تير اندازي مي نمايند . كلاه ولباس اين دو نفر نظامي آشوري نيز به مانند همانهائي است كه قبلاً در مورد نظاميان آشوري آنها را بررسي نموده ايم . علاوه بر تير و كمان شمشير بلندي نيز در كمر آنها مشاهده ميشود . وضعيت كلي اين نقش برجسته كه صحنه ميدان نبرد جنگجويان آشوري و دشمن مقابل را در حالتهاي گوناگون نشان دهند .
در روي اين نقش برجسته دو نظامي ديگر آشوري نيز در زير پاي قلعه اي ديده مي شوند كه كلاهي نظير افراد قبلي داشته ولي لباس آنها در پائين تنه بر خلاف لباس آنها بصورت دامن بلندي است كه تا روي مچ پا مي رسد اين دو نظامي آشوري روبروي همديگر قرار گرفته وفردي كه در سمت راست ديده مي شود شمشير بلندي را نيز بر كمر خود بسته است هر دو نفر اين نظاميان آشوري ميله بلندي كه سر آن شبيه به سه گرز بوده وبرجسته نشان داده شده است بر دست گرفته و مشغول كندن پي ساختمان قلعه مي باشند در قسمت مركزي اين صحنه دو نفر كه
كوچكتر از ديگران به تصوير كشيده شده اند روبروي هم قرار گرفته اند و نفر سمت چپ كه احتمالاً يك نظامي آشوري است در حال درگيري با فردي از دشمن مشاهده مي گردد .
افراد نظامي دشمن در اين نقش برجسته باپيشاني بندهايي كه بر دور سر بسته اند مشخص مي باشند اين افراد در بالاي قلعه اي كه مورد حمله قرار گرفته ديده مي شوند قلعه مورد نظر ساختماني است كه در قسمت بيرون آن وروي ديوارهايش مثلث هاي كوچكي در كنار همديگر قرار گرفته اند كه احتمالاً جهت ايجاد ديد و يا محل تير كش مورد استفاده قرار ميگرفت در قسمت مركزي اين بنا برج بلندي ديده مي شود كه قسمت فوقاني آن بشكل دايره اي شكل با ديواره هايي كه قسمت داخل آن نيز محل قرار گرفتن تير اندازان دشمن مي باشد قسمت فوقاني اين برج نيز با مثلثهاي كوچك در كنار همديگر مزين شده است . برج ديگري نيز شبيه به برج اول در گوشه سمت راست اين قلعه ديده مي شود . اشخاصي كه در قسمت فوقاني برج قرار گرفته اند بعلت شكستگي نقش برجسته در اين قسمت معلوم نيست كه چه حالتي دارند ولي در قسمت بالاي ديوار قلعه حداقل تعداد 4 نفر از سربازان دشمن مشاهده مي گردند كه با تير و كمان به طرف نظاميان آشوري تيراندازي مي كنند . اين افراد داراي ريش بلندي هستند و پيشاني بندي نيز در دو سر آنها ديده مي شود ، كه پوشش آنها قابل تشخيص نيست از چهار نفر فوق الذكر يك نفر در سمت راست ديوار و دو نفر درسمت چپ بالاي قلعه ديده مي شوند كه در حال تيراندازي با تي
ر و كمان در جهت مخالف هم نمايش داده شده اند . يك نفر از آنها نيز در دست چپ تير و كماني را گرفته و دست راست خود را به طرف افرادي كه در قسمت فوقاني برج سرنگون ميگردد و فرد ديگري نيز بعد از كشته شدن در حاليكه قسمت بالاي بدن او از ديوار قلعه آويزان شده است ديده مي شود .
علاوه بر اين افراد ديگري نيز از نظاميان آشوري در صحنه ديده مي شوند كه كار بخصوصي در ج
بهه جنگ بر عهده آنها نهاده شده است اين دو نفر در قسمت مركزي صحنه در حاليكه يك زانوي خود را بر زمين قرار داده و روبروي همديگر نشسته اند . هر كدام از آنها در دست خود وسيله زنجير مانندي در دست گرفته اند كه داراي دسته مي باشد قسمت ديگر زنجير احتمالاً شبيه به قلابي است كه افراد فوق الذكر با پرتاب آن به طرف كسانيكه در بالاي قلعه مشغول دفاع مي باشند باعث مي شوند كه افراد فوق به وسيله اين سلاح و بوسيله قلاب آن از بالاي ديوارها به طرف پايين سرنگون شوند .
بنظر ميرسد كه اشخاص ديگري نيز از افراد متخاصم در صحنه فوق الذكر حضور دارند ولي به دليل كامل نبودن اين نقش برجسته وضعيت آنها نيز معلوم نمي باشد .1
4-1 نقش برجسته ايكه از زمان آشورنصيرپال II در دست است و حجاران آشوري در روي آن يكي از صحنه هاي جنگ اين پادشاه را به تصوير كشيده اند ، نقش برجسته مزبور از كاخ شمالي « نينوا » كشف شده است .
متأسفانه در اثر ساييدگي نقوش موجود در روي نقش برجسته فوق داراي كيفيت مطلوبي نمي باشد و تقريباً قسمت اعظم آن بخصوص در قسمت فوقاني نامشخص مي باشد . مطالعه و بررسي در روي اين نقش برجسته نشان ميدهد كه :
آشور نصيرپال II شاه آشوري در صحنه كارزار در حاليكه روي ارابه قرار گرفته در حال تيراندازي مشاهده مي شود شاه كلاه مخصوص سه قسمتي خود را بر سر گذاشته اين نوع كلاه مخصوص شاه آشوري مي باشد .
وسائل تزئيني شاه آشوري : دستبند ، بازوبند ، گردنبند و گوشواره اي باشد .
شاه آشوري به ارابه اي كه چرخ آن داراي هشت پره مي باشد سوار شده و نوع ارابه و سلاحهاي بكار برده شده در آن و هم چنين تزئينات ساز و برگ اسبها مانند تصاوير قبل مي باشد .
در داخل اتاقك ارابه به جز شاه آشوري كه با تير و كمان مشغول تيراندازي مي باشد دو نفر ديگر نيز او را همـراهي مي نمـايند بنظر ميرسد يكي از آنهـا كه افسـار اسبها را در دست گرفته باشد
ارابه ران بوده و نفر پشت سر آن كه فاقد ريش مي باشد از اعضاي گارد سلطنتي شاه مي باشد ، حضور افراد فوق در اين نقش برجسته نشان ميدهد كه هنرمندان حجار آشوري شاه را به مانند صحنه هاي شكار با ارابه ران و افراد گارد مخصوص نمايش داده اند و حضورافراد مسلح گارد مخصوص نشان مي دهد كه در تمامي صحنه هاي بررسي شده تاكنون آشورنصيرپال II بندرت
بدون حضور افراد گارد مسلح ديده مي شود و اين موضوع يكي از ويژگيهاي مخصوص همين پادشاه مي باشد .
فرد ارابه ران كلاه سادة مخصوص خود را بر سر گذاشته كه قسمت پشت آن كه در روي گردن قرار مي گيرد مقداري بلندتر از قسمت جلوئي آن مي باشد . شخص فاقد ريش نيز كلاه و پيشاني بند ندارد ، لازم به توضيح است آنچنان كه قبلاً نيز ياداوري نموديم هنرمندان آشوري افراد گارد مسلح شاهان آشوري و خواجگان درباري را بدون ريش و بدون كلاه و پيشاني بند به تصوير كشانده اند متأسفانه فرم لباس و كفش اين دو نفر در روي صحنه نمايش نامشخص مي باشد .
صحنه روي اين نقش برجسته كه يكي از جنگهاي آشورنصيرپال II را نمايش مي دهد از بسياري جهات با نقش برجسته قبلي مشابهت دارد از جمله اينكه در اين صحنه نيز ميدان كارزاري را نشان ميدهد كه نظاميان آشوري به فرماندهي پادشاه آشور به قلعه دشمن حمله نموده اند و فرمانده يا شاه دشمن (؟) كه بر ارابه اي كه با دو اسب كشيده مي شود و چرخ ان داراي هشت پره مي باشد كه در اثر منهدم شدن ارابه سرنشينان ارابه سقوط كرده اند .
عده اي از سربازان آشوري كه كلاه و لباس مانند نقش برجسته قبلي دارند با شمشير و خنجر در حال كشتن سربازان دشمن ديده مي شوند ، بنظر ميرسد كه نظاميان دشمن تا قد كلاه بوده ولي لباسي شبيه به لباس سربازان آشور بر تن دارند كه بعضي از آنها در حال درگيري با نظاميان آشوري و بعضي ديگر كشته شده و جنازه هاي آنها بر روي زمين افتاده است .
ساختمان اصلي قلعه مزبور متأسفانه در اثر سائيدگي نقش برجسته دقيقاً مشخص نيست ولي داراي دروازه اي باطاق قوسي است كه در داخل كادر مستطيل شكلي ايجاد شده است . در طرفين دروازه دو برج بلندي كه تعدادي از تيراندازان دشمن از بالاي آن برطرف نظاميان آشور در حال تيراندازي ديده مي شوند ، دو تيرانداز ديگر نيز كه مسلح به تير و كمان و شمشير مي باشند از روي ديواري كه كنار دروازه قلعه وجود دارد به طرف مقابل تيراندازي مي نمايند .