مقاله در مورد ساختار بتن و مصارف آن

بخشی از مقاله

ساختار بتن و مصارف آن

بتن اصطلاحا به مواد سختي گفته مي شود كه اساسا از بهم چسبانيدن سنگدانه ها توسط مواد واسطه اي نظير انواع سيمان و آب بدست آمده باشد . بتن براي ايجاد سد ها ، آبراهه ها ، بزرگراهها ، بندرگاهها ، پلها و خيابانها و بناهاي صنعتي و مسكوني بكار مي رود هم چنين براي عمليات ضد آتش كردن و ضد آب و ضد زلزله كردن بنا ، همينطور زيبا سازي نما ، ديوارها و كف از آن استفاده مي شود . بتن ماده مناسبي براي راكتورهاي اتمي و حفاظت بسيار خوبي براي

تشعشعات اتمي است همچنين بتن به علت شرايط خاص آثار تخريب زيست محيطي نداشته و نسبت به ديگر مواد نظير آهن و آلومينيوم با .كمترين ميزان مصرف انر?ي و آلودگي محيط و هزينه و به علت استفاده از مواد آماده طبيعي و هماهنگي با محيط از پايداري و دوام بيشتري نيز برخوردار است
عوامل مهم در كاربرد بتن و اهميت نقش آن
عواملي كه باعث كاربرد بتن در ساختمان به جهت توسعه و رشد استفاده از آن مي باشد عبارتند از
یک ـ كيفيت بتن : خواصي همچون مقاومت در برابر بارهاي وارده بر آن و دوام آن در برابر تاثيرات خارجي نظير يخ زدگي ، گرما ، رطوبت ، خوردگي و مواد شيميايي و غيره و همچنين حفظ ابعاد به لحاظ انقباض و .انبساط در برابر بارهاي خارجي و عواملي ديگر ارتباط دارد
دو ـ كارايي مناسب : بتن با كارايي خوب نبايد چندان سفت باشد كه نتوان آن را به آساني جابجا نمود و همچنين نبايد چندان شل باشد كه به هنگام ريزش درقالب ، دانه ها و اجزاي آن از يكديگر جدا گردند .بطور كلي مي بايست دقت كافي در ميزان درصد و كيفيت تركيب اجزاي بتن صورت پذيرد ، تا از عواقب سوء آن در سازه بتني جلوگيري شود

اجزاء بتن
اجزاي تشكيل دهنده بتن ( سنگدانه ـ سيمان ـ آب افزودني ) مي بايست آن چنان با نسبت و كيفيت متناسب آميخته شود كه بتوان بهترين مخلوط را به دست آورد . در مورد افزودنيها به بتن بايد گفت پاره اي موارد هستند كه بنا به ضرورت و لزوم اصلاح پاره اي از خواص و عوامل به اجزاي اصلي بتن اضافه مي گردند . به عنوان مثال هواسازها را در مواقعي كه بتن ريزي در هواي سرد انجام مي شود جهت افزايش رواني بتن تازه و دوام و پايداري بتن و كم كردن آب براي پيشگيري از يخ زدگي

اضافه مي كنند . بطور كلي بايد گفت نسبت آب به سيمان در بتن و هوادهي دو عامل مهم در تكنولوژي ساخت بتن مي باشد . چنانكه بايد گفت بتن يك محصول كارگاهي است كه از آميختگي موادي به دست مي آيد كه توسط صنايع ديگر ساخته و تهيه شده است ، در واقع كار واحدهاي توليد بتن همانا اختلاط اجزاء به نسبت .مورد نظر و تحويل آن به مصرف كننده است

نحوه بتن ريزي و نگهداري بتن
بتن بايد هر چه زودتر در محل خود ريخته شود تا از گرفتن و يا جدا شدن دانه هاي آن جلوگيري شود و در تمام مدت به حالت نرم و روان باقي مانده و به راحتي در ميان فولادها جاي گيرد . محل بتن ريزي بايد از مواد زائد كاملا تميز گردد . قالب ها مرطوب يا روغن كاري شوند . مصالح بنايي كه در مجاورت بتن قرار مي گيرند خوب خيس شوند و فولادهاي مقطع كاملا تميز گردند و توده آب موجود در محل بتن ريزي پاك گردد . همچنين بايد قبل از بتن ريزي مجدد روي بتني كه قبلا ساخته و سخت شده ، سطخ بتن كاملا تميز گردد . در موقع بتن ريزي فولادها بايد از پوسته ، غبار گل ، روغن يا هر آنچه كه .ياعث كاهش چسبندگي بتن مي شود پاك گردند
در موقع ريختن بتن در قالب بايد دقت شود كه بتن به ديواره قالب پرت نشود ، زيرا دانه

هاي دشت از دانه هاي ريز جدا شده و در كف قالب مي ريزد و اصطلاحا بتن « كرمو» مي شود . بتن درشت دانه را نبايد از ارتفاع بيش از 2 متر فرو ريزد . همچنين در مودر عمل آوري بتن بايد گفت كه مقاومت بتن روزهاي اوليه سرع بالا مي رود ولي هر چه عمر آن بگذرد از سرعت افزايش ان كاسته مي شود . بتن حداكثر مقاومت نسبي خود را در هفته اول بدست مي آورد . مقاومت نهايي بتن بستگي به شرايط رطوبت و درجه حرارت بخصوص در هفته اول بتن دارد . بتن اگر در

شرايط خشك و نامساعد نگهداري شود حدود 30 درصد از مقاومت خود را از دست مي دهد . گرما در گرفتن و سخت شدن بتن اثر زيادي دارد . در گرما بتن زودتر ميگيرد و سخت مي شود . براي تهيه قطعات بتن پيش ساخته ، بتن را در .گرم خانه يا اطاقهاي بخار عمل مي آورند تا پس از چند ساعت گرفته و پس از چند روز مقاومت نهايي خود را بدست آورد

بتن خود تراکم از تئوري تا توليد
تراکم کامل بتن و جاگيري مناسب آن در قالب از مهمترين نکات در اجراي صحيح سازه هاي بتني مي باشد. متراکم نمودن بتن با استفاده از روشهاي معمول يعني استفاده از ويبراتورها مشکلات متعددي از جمله جداشدگي دانه ها، شن‌نماشدن بعضي نقاط را به همراه دارد.
بتن خودتراکم راه حل بسيار مناسبي براي مقابله با اين مشکلات است که اولين بار در دهه گذشته توسط دانشمندان ژاپني ابداع گرديد.
سطح تمام شده بهتر، اطمينان از تراکم بتن بدون استفاده از ويبراتور، افزايش سرعت اجرا و کاهش نيروي انساني مورد نياز براي اجرا، از جمله مزاياي بتن خودتراکم مي باشد.

در اين مقاله علاوه بر معرفي کلي بتن خودتراکم و خواص آن آزمايشات مربوطه به صورت کامل تشريح گرديده است.
1- مقدمه
يکي از نکات مهم در اجراي صحيح سازه هاي بتني تراکم کامل بتن و جا گيري مناسب آن در قالب مي باشد . اين مسأله در مورد المان هايي همچون ديوار برشي و ستون که در آنها فشردگي آرماتور زياد و ابعاد مقطع بتن ريزي کوچک مي باشد از اهميت بيشتري برخوردار است.
استفاده از ويبراتور جهت متراکم کردن بتن، مشکلات زيادي به همراه دارد که از جمله آنها مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
• جداشدگي دانه بندي بتن به علت ويبره زياد در بعضي مناطق
• تراکم ناهمگن در نقاط مختلف سازه و در نتيجه مقاومت فشاري متفاوت در مق

اطع مختلف سازه
• گير کردن شيلنگ ويبره بين آرماتورها در حين اجرا
• کرمو شدن بعضي مناطق به علت غيرقابل دسترس بودن
• کرمو شدن نقاطي از سطح بتن به علت ويبره بيش از حد و فرار شيره بتن
جاگيري ناقص بتن در قالب
به موارد فوق بايد آلودگي صوتي و خطرات جاني عمليات ويبره در مورد ديوارها و ستونهاي بتني را نيز افزود.
بتن خود تراکم راه حلي است که امروزه جهت رفع اين مشکلات و همچنين رسيدن به بتني با کيفيت بالاتر مطرح مي باشد .
نظريه بتن خود تراکم که انقلابي در زمينه تکنولوژي بتن ناميده شده است اولين بار توسط پروفسور حجيم اکمورا از دانشگاه کوجي ژاپن در سال 1986 مطرح گرديد .
درسال 1988 اين نظر تکميل و براي اولين بار بتن خود تراکم ساخته شد .
درسال 1989 اولين مقاله درباره بتن خود تراکم در دومين کنفرانس مهندسي سازه و ساختمان آسياي شرقي ارائه شد .
امروزه بتن خود تراکم در پروژه هاي مختلف عمراني در سطح دنيا مورد استفاده قرار مي گيرد همچنين آزمايشات تحقيقي و پژوهشي در اين زمينه ادامه دارد .
2- آشنايي کلي با بتن خود تراکم
بتن خود تراکم بتني است که بدون اعمال هيچگونه انرژي خارجي و تحت اثر وزن خود متراکم گردد. اين بتن که ماده اي بسيار سيال و روان و مخلوطي همگن است ، بسياري از مشکلات بتن معمولي نظير جدا شدگي ، آب انداختن ، جذب آب ، نفوذپذيري و ...را رفع نموده و علاوه بر اين بدون نياز به هيچ لرزاننده (ويبره) داخلي يا ويبره بدنه قالب تحت اثر وزن خود متراکم مي شود.
اين بتن به راحتي توانايي پر کردن قالب در محل شبکه هاي آرماتور فشرده را دارا مي باشد و حتي در جاهايي که دسترسي به آنها دشوار است به راحتي عبور مي کند .

بتن خود تراکم در طرح اختلاط و ساختارش تفاوت عمده اي با بتن معمولي ندارد . البته مواد خاصي جهت نيل به مشخصات ويژه اين بتن در توليد آن مورد مصرف قرار مي گيرد. اين مواد عمدتاً شامل فوق روان کننده ها، مواد مضاف پوزولاني و فيلرها (پودر سنگ با قطر دانه هاي ريزتر از 125 ميکرون) مي باشند. همچنين ملاحظات خاصي در مورد دانه بندي سنگدانه هاي مورد مصرف در اين نوع بتن در نظر گرفته مي شود .
مزاياي استفاده از بتن خود تراکم به شرح زير مي باشد:
• اطمينان از تراکم بخصوص در مقاطعي که کاربرد لرزاننده دشوار است .
• جاگيري آسانتر در قالب
• سطح تمام شده بهتر
• کاهش نيروي انساني
• اجراي سريعتر خصوصاً در مورد مقاطع ديوار و ستون
• آزادي عمل بيشتر در طراحي (امکان ايجاد مقاطع نازک تر )
• کاهش آلودگي صوتي ناشي از عمليات ويبره
سطح تمام شده بتن خود تراکم در مقايسه با بتن معمولي
3- مواد تشکيل دهنده بتن خود تراکم
3-1- سنگدانه :
سنگدانه ها به دو دسته تقسيم مي شوند:
3-1-1- ماسه:
تمامي ماسه هاي متداول در توليد بتن معمولي در اين صنعت نيز به کار مي رود . هر دونوع ماسه شکسته و يا گرد گوشه اعم از سليسي و يا آهکي مي تواند مورد استفاده قرار گيرد . ذرات ريزتر از

125 ميکرون که به عنوان " پودر" تلقي ميشوند، برخواص رواني بتن خود تراکم بسيار مؤثر بوده و به منظور توليد بتن يکنواخت ، رطوبت آن بايد دقيقاً کنترل شود. حداقل ميزان ريزدانه ها (از ماسه تا مواد چسباننده پودري ) به منظور جلوگيري از جداشدگي دانه‌بندي از مقدار شخصي نبايد کمتر باشد.
3-1-2- شن (درشت دانه ها ):
تمامي انواع درشت دانه در اينجا به کار مي رود، ولي حداکثر اندازه معمولي دانه ها 16 تا
20 ميلي‌متر مي باشد . به هر حال سنگدانه هاي تا حدود 40 ميلي متر نيز مي تواند در بتن خود تراکم به کار رود.استفاده از سنگدانه هاي شکسته سبب افزايش مقاومت بتن خود تراکم(بدليل افزايش قفل و بست بين ذرات) مي شود در حاليکه سنگدانه هاي گرد گوشه بدليل گوشه بدليل کاهش اصطکاک داخلي رواني آن را بهبود مي بخشد .

3-2- سيمان:
به طور کلي تمامي انواع سيمان هاي استاندارد مي تواند در بتن خود تراکم به کار رود . انتخاب نوع سيمان بستگي به پارامترهاي مورد انتظار بتن مثل مقاومت ، دوام و ... دارد .
دامنه عمومي ميزان مصرف سيمان در اينجا 350 تا 450 کيلوگرم در مترمکعب مي باشد . ميزان بيشتر از 500 مي تواند سبب افزايش خطر جمع شدگي شود . ميزان کمتر از 350 نيز فقط در صورتي قابل قبول مي باشد که به همراه مواد پوزولاني ، خاکسترهاي بادي ، دوده سيليسي و ... به کار رود .
حضور بيش از 10% ميزان در سيمان مي تواند سبب کاهش نگهداشت کارايي بتن گردد .
3-3- مواد مضاف :

مصالح بسيار ريز غير آلي هستند که به منظور بهبود و يا ايجاد خواص مشخص در بتن به آن افزوده مي شوند .اين مواد باعث بهبود کارايي ، کاهش حرارت هيدراتاسيون و عملکرد بهتر بتن در دراز مدت مي گردند .
مواد مضاف عمومي مورد استفاده عبارتند از:
3-3-1- پودر سنگ:
ذرات شکسته بسيار ريز (کوچکتر از 125 ميکرون) سنگ آهک، دولوميت و يا گرانيت است که به منظور افزايش مواد پودري به کار مي رود . استفاده از پودرهاي دولوميتي، بدليل واکنش هاي کربنات قليايي مي تواند دوام بتن را با مشکل مواجه نمايد .
3-3-2- خاکستر بادي:
ماده اي است که از سوختن زغال سنگ حاصل مي شود و داراي خصوصيات پوزولاني است که در بهبود خواص بتن خيلي مؤثر مي باشد .

3-3-3- ميکرو سيليس
ميکرو سيليس در بتن خود تراکم باعث سياليت بالاي بتن شده و دوام بتن را افزايش مي دهد و نقش مهمي در چسبندگي و پرکنندگي بتن با عملکرد بالا دارد. ميکروسيليس داراي حدود 90 درصد دي اکسيد سيليس مي باشد .
ذکر اين نکته ضروري مي نمايد که استفاده از پرکننده در هر کشوري با توجه به ذخائر همان کشور تعيين مي شود. براي مثال در کشورهاي اروپايي که هنوز از زغال سنگ به عنوان سوخت کربني استفاده مي شود به کاربردن خاکستر بادي امري بهينه و مفيد است، در کشورهايي که به لحاظ صنعت ذوب آهن در مرحله صنعتي قراردارند ، ميتوان از سرباره کارخانجات ذوب آهن استفاده نمود در کشور ما نيز با توجه به در دسترس بودن و همچنين کارآيي آن پرکننده، بايد به دنبال ماده اي مناسب و مقرون به صرفه براي جايگزيني فيلرهاي مرسوم در صنعت بتن خود تراکم اروپايي باشيم .
3-4- مواد افزودني :
موادي هستند که به منظور ايجاد و يا بهبود خواص مشخصي به بتن تازه و يا سخت شده در حين ساخت بتن به آن افزوده ميشوند. استفاده از فوق روان کننده ها براي توليد بتن خود تراکم به منظور ايجاد کارآيي مناسب، ضروري مي باشد. از انواع ديگر مواد افزودني ميتوان به عامل اصلاح لزجت

(V.M.A) به منظور اصلاح لزجت، مواد افزودني حباب زا (A.E.A) به منظور بهبود مقاومت در برابر يخ زدگي و آب شدن، کندگير کننده ها به منظورکنترل گيرش و . . . اشاره نمود .
استفاده از V.M.A در حضور پودرها امکان جدا شدگي دانه بندي را کاهش داده و مخلوط را يکنواخت‌تر مي‌کند ولي در استفاده از آن بايد به اثرات آنها برروي عملکرد بلند مدت بتن توجه داشت‌.
استفاده از فوق روان کننده ها مي تواند تاحدود 20% مصرف آب را کاهش دهند .
3-5- آب مخلوط :
مطابق استاندارد بتن هاي معمولي به کار مي رود .

4- خصوصيات ويژه بتن خود تراکم
اين بتن مي تواند براي ساخت هر نوع سازه با ويژگيهاي مطلوب دوام ، مقاومت و ... به کار رود . به لحاظ مقاومت فشاري ، کششي ، مدول الاستيسيته و . . . با بتن هاي معمولي فرق نمي کند و تمامي پارامترها و فرمول هاي طراحي بتن معمولي اينجا نيز کاربرد دارد . بدليل استفاده از مقادير زياد مواد پودري ، انقباض خميري و خزش بيشتري را نسبت به بتن معمولي انتظار داريم لذا سرعت در شروع عمليات عمل آوري در بتن خود تراکم يک امر ضروري است .
جهت بررسي خواص بتن تازه مهمترين فاکتورمطرح، رواني بتن مي باشد که عموماً بوسيله آزمايش اسلامپ سنجيده مي شود ولي در مورد بتن خود تراکم بايد فاکتورهاي بيشتري مورد بررسي قرار گيرد تا از توانايي بتن ساخته شده جهت تراکم خودکار اطمينان حاصل شود ، اين پارامترها به شرح ذيل مي باشد:
- رواني
- توان عبور
- مقاومت در برابر جدا شدگي
- لزجت (ويسکوزيته)

4-1- رواني
به قابليت جريان يابي روان و آسان بتن تازه وقتي مانعي بر سر راه آن نباشد، رواني گويند اين ويژگي با آزمايش جريان اسلامپ سنجيده مي شود.
4-2- توان عبور:
به توانايي بتن خود تراکم در جاري شدن وعبور از بين فضاي کوچک شبکه آرماتور بدون توقف يا جدا شدگي توان عبور گويند .
اين ويژگي با آزمايش جعبه L سنجيده مي شود .
4-3- مقاومت در برابر جدا شدگي:
به توانايي بتن خود تراکم براي يکنواخت و همگن ماندن، طي مراحل حمل و بتن ريزي گويند .
مقاومت در برابر جدا شدگي به وسيله آزمايش پايايي الک سنجيده مي شود .
4-4- لزجت (ويسکوزيته)
به خاصيتي که باعث مقاومت دربرابر جاري شدن سريع بتن مي گردد گويند . بتن داراي لزجت پايين به سرعت جريان مي يابد و توقف مي کند ولي بتن با لزجت زياد مدت زمان بيشتري حرکت مي کند تا متوقف شود .
اين ويژگي بوسيله آزمايش قيف V سنجيده مي شود .
روش سنجش خواص کارآيي بتن خود تراکم
رديف ويژگي مورد سنجش نام آزمايش
1 رواني جريان اسلامپ
2 توان عبور جعبه L
3 مقاومت در برابر جدا شدگي پايايي الک
4 لزجت (ويسکوزيته ) قيف
5- آزمايشات بتن خود تراکم
در اينجا به اختصار اشاره اي به روش انجام آزمايشات مربوط به خواص بتن خود تراکم مي گردد .

5-1- آزمايش جريان اسلامپ
بتن سازی و بتن ريزی
در اين مرحله نوبت به بتن سازي مي رسد ولي قبل از آن بايد نسبت هاي مخلوط كردن اجزاء بتن تعيين شود . منظور از نسبت مخلوط كردن اجزاء بتن آنست كه نسبت مناسبي براي اختلاط شن و ماسه به دست بياوريم تا دانه هاي ريزتر فضاي بين دانه هاي درشت تر را پر كرده و جسم توپر بدون فضاي خالي و با حداكثر وزن مخصوص به دست آيد همچنين تعيين مقدار لازم آب به طوري كه

بتن براحتي قابل حمل و نقل بوده و در قالب خود جا گرفته و دور ميل گرد ها را احاطه نموده و كليه فضاي خالي قالب را پر نمايد و در مجاورت آن فعل و انفعالات شيميايي سيمان شروع شده و تا مرحله سخت شدن ادامه يابد . و بالاخره تعيين مقدار سيمان مورد لزوم براي به دست آوردن بتن با مقاومت كافي كه بتواند براحتي بارهاي وارده ساختمان را تحمل نمايد . در اين مرحله بايد دقت کرد که حداقل عيار سيمان در پی ها برای ايننکه ميلگردهای درون بتن سالم بمانند 240 است.

پس از تعيين نسبت اختلاط ، بتن سازي شروع مي شود . براي ساختن بتن معمولا از ماشين هاي بتن سازي ( بتن‌ير ) استفاده مي شود و چنان چه به بتن ير دسترسي نباشد اين كار به صورت دستي و توسط كارگر صورت مي گيرد .
بتن ير ها داراي ديگ گرداننده اي هستند كه به آهستگي حول محوري مايل نسبت به افق مي

گردد و به وسيله تيغه هايي كه در داخل آن تعبيه شده محتويات خود را مخلوط مي نمايد . در شروع كار هميشه مقداري سيمان و ماسه به بدنه ديگ مخلوط كننده مي چسبد بدين لحاظ مشخصات اولين بتن با ساير دفعات متفاوت خواهد بود . براي جلوگيري از اين موضوع بهتر است قبل از شروع كار قدري سيمان و ماسه را در ديگ بتن ير چرخانيده و تخليه مي نمايند آنگاه مخلوط اصلي را بارگيري مي كنند بدين ترتيب مشخصات كليه قسمت هاي بتن يكسان خواهد بود . بايد

دقت داشت که مقدار آب مورد نياز را نبايد ناگهان در مخلوط داخل بتونير ريخت بلکه 10% آنرا قبل از بارگيری و 80% آنرا در حين بارگيری و مابقی را در حين چرخش ديگ به آن افزود. بتن بايد به حدي روان باشد كه دانه هاي آن به خوبي روي يكديگر غلطيده و كاملا آرماتور ها را احاطه نموده و گوش

ه هاي قالب خود را كاملا پر نموده و كليه هواي موجود در قالب از آن خارج شود و بايد حداقل آب ممكنه را كه براي انجام كارهاي فوق لازم است صرف نمود زيرا آب بيشتر از اندازه تبخير شده و جاي آن به صورت لوله هاي موئين باقي مانده وسبب پوكي قطعه بتني مي گردد و مقاومت بتن کاهش می يابد. بتني كه به اين ترتيب به دست مي آيد با وسايلي مانند دامپر يا فرقون به محل مورد استفاده حمل مي كنند با هر وسيله اي كه بتن جابجا مي شود بايد توجه داشت كه اجزاء متشكله آن از همديگر تفكيك نشود .

قبل از بتن ريزي بايد كليه آرماتور ها با نقشه كنترل شود مخصوصا دقت شود كه آرماتورها به همديگر با سيم آرماتور بندي بسته شده باشد و اگر جايي فراموش شده باشد مجددا بسته شود. همچنين بايد کنترل شود تا فاصله آرماتورها يكنواخت باشد زيرا اغلب اتفاق مي افتد كه بعضي از آرماتورها به هم چسبيده و بعضي با فاصله از همديگر قرار مي گيرند. اين موضوع باعث مي شود

كه بتن نتواند كليه ميل گردها را احاطه نموده و قطعه همگن و توپري به وجود بياورد و مقاومت بتن در برخی نواحی بيش از حد نياز باشد و در برخی نواحی مقاومت بتن از حد مورد نياز کمتر باشد.
بايد محل بتن ريزي عاري از خاك و مواد زائد باشد و بايد قبل از بتن ريزي از روغن كاري كليه قسمت هاي قالب مطمئن شويم . بهتر است از قسمت جلو ( آن طرف كه به مركز تهيه بتن نزديك تر باشد ) شروع به بتن ريزي نمود زيرا در اين صورت رفت و آمد كارگران از روي آرماتورها به حداقل مي رسد در اين صورت براي آنكه پاي كارگران در بتن تازه ريخته شده فرو نرود در مسير عبور و مرور كارگران از تخته هاي زير پا استفاده مي شود . بايد كاملا مطمئن شويم كه بتن تمام گوشه هاي قالب را پر نموده و بعد از قالب برداری بتن ما كرمو نباشد . براي جلوگيری از اين کار بايد بعد از ريختن بتن در آن ارتعاش ايجاد نمود تا بتن در قالب به خوبي جابجا شود. اين كار توسط دستگاه ويبره ( ويبراتور ) انجام مي گيرد كه معمولا اين دستگاه از نوع سرسوزني مي باشد . بايد دقت داشت که عمل

ويبره کردن هم نبايد از مقدار مجاز فراتر رود و هم نبايد از مقدار مجاز کمتر انجام شود. چرا که با ويبره کردن بيش از حد عمل جداشدگی دانه ها از ملات سيمانی رخ مي دهد و با کم ويبره زذن عمل هوا گيری از بتن به خوبی انجام نمی شود و بتن کرمو می شود. بتن را تا ارتفاع مشخص شده در نقشه ، ريخته و رويه ی آن را با ماله چوبي صاف مي كنند و فنداسيون هاي ديگر نيز به

همين روش بتن ريزي می کنند . پس از اتمام كار ، ديگ بتن ير را بايد به وسيله آب و قدري ماسه ، تميز كرده و براي روز بعد آماده كنند .سيمان موجود در بتن ريخته شده در مجاورت رطوبت بايد سخت شده و دانه هاي سنگي موجود در مخلوط را به همديگر چسبانيده و مقاومت بتن را با

حداكثر برساند. بدين لحاظ مي بايد از خشك كردن سريع بتن تازه جلوگيري نموده و آن را از تابش شديد آفتاب و وزش بادهاي تند محفوظ نگاه داشت و سطح آن را حداقل تا هفت روز مرطوب نمود براي اين كار بهتر است بعد از 3 الي 4 ساعت بعد از ريختن بتن شروع به آب دادن روي آن بنماييم يا اين كه روي بتن تازه ريخته شده را با گوني يا كاغذ پوشانيده و اين پوشش را مرطوب نگاه داريم زيرا در غير اين صورت سطح آن ترك خورده و موجب نفوذ هوا به داخل بتن شده و آرماتور به كار رفته در بتن در معرض خوردگي واقع گرديده و موجب ضعف قطعه خواهد شد .

کنترل های لازم قبل از بتن ریزی
کنترلهای لازم قبل از بتن ریزی که شامل : تعبیه مشمع ( نایلون ) روی قالب ها , کنترل آکسها , بیرون ریختن نخاله ها از داخل فونداسیون و همچنین آب پاشی روی بتن مگر می باشد که در زیر به آنها اشاره میشود
تعبیه مشمع ( نایلون ) روی قالب ها : البته به این موضوع در بخشهای قبل اشاره شد اما در اینجا سعی می شود که به طور جامع تری در این مورد صحبت شود . می دانیم که بتن برای رسیدن به حد اکثر مقاومت خود نیاز به جذب آب دارد . ساختمان مورد بحث از نوع بتنی میباشد . قالب در اکثر ساختمان ها از نوع آجری می باشد . این آجرها هنگامی که در پی استفاده میشوند مقدار بسیار زیادی از آب پی را جذب میکنند و در نتیجه آب کافی به بتن نمی رسد و بتن نمی تواند به مقاومت

نهایی خود برسد . بعضی تصور میکنند که میتوان آجر قالب را کاملا سیراب نمود تا دیگر نیازی به جذب آب بتن نداشته باشد . این عمل همانطور که قبلا اشاره شد دو عیب عمده دارد . اولا هیچگاه نمی توانیم به آجر انقدر آب برسانیم که سیراب شود و ثانیا آب اضافی بنا به شکل پی ها در آن جمع میشود و ما قادر به تخلیه آن به صورت کامل نمی باشیم . به همین دلیل بر روی قالبها در پی نایلون می کشیم .

کنترل آکس ها : به صورت کلی میتوانیم تمام کنترل های زیر را در گروه کنترل اکسهای پی حساب کنیم . در اولین مورد می توانیم به قرار دادن آرماتورهای شبکه ای در داخل پی اشاره کنیم . یادآور میشویم که این شبکه باید 5 سانتیمتر کوچکتر از ابعاد پی بافته شده باشد و حدود 2.5 سانتیمتر از هر طرف که به راحتی درون پی قرار گیرد . همچنین لازم است که حداقل 5 سانتیمتر از کف پی بالاتر قرار گیرد که این مورد را با کمک تکه های آجر انجام می دهیم , دلیل آن غرق شدن کامل

شبکه در داخل بتن می باشد . ذکر این نکته ضروری میباشد که آرماتور های چپ و راست را با مفتولهای غیر فنری 3 یا 4 به هم متصل میکنیم . کنترل سر کلیه آرماتورها مهم است , باید توجه شود که سر آرماتور به صورت چنگک خم شده و یا به صورت گونیا بر گردانده شود .بازبینی تمام محلهای بر خورد میله گردها ضروری است که ببینیم آیا با مفتول بسته شده یا نه ؟ فاصله میله گردها باید باید یکنوتخت و در حدود 10 سانتیمتر باشد به طوری که بزرگترین دانه بتن به راحتی از داخل آن رد شود.

کنترل بعدی که میخواهم به آن اشاره کنم بیرون ریختن نخاله ها از داخل فونداسیون می باشد . ببیرون ریختن نخاله ها از داخل فونداسیون که بیشتر و مهمترین جا همان مکانهایی است که شبکه را قرار دادهایم . باید تمامی نخاله های ساختمانی از روی این سطح جمع آوری شده باشند تا در هنگام بتن ریزی یک بتن کامل با مقوامت مورد نظر داشته باشیم . اکثر مواد اضافه ای که در کف پی وجود داشته باشند و با بتن مخلوط شده با بتن تشکیل یک جسم واحد دهند موجب کرمو شدن بتن میود .
آخرین کنترلی که در این قسمت لازم است به آن اشاره شود بتن مگر می باشد . در این مورد لازم میدانم دوباره بتن مگر را توضیح دهم .
بن مگر که به آن بتن لاغر یا بتن کم سیمان نیز گفته میشود اولین قشر پی سازی در پی های نقطه ای می باشد . مقدار سیمان در بتن مگر در حدود 100 الی 150 کیلوگرو بر متر مکعب میباشد . در این پی ها بتن مگر به دو دلیل مورد استفاده قرار میگیرد . برای جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی پی با خاک و برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطحی صاف برای ادامه پی سازی

. در مجموع باید اشاره کنم که بتن مگر در حدود 10 سانتیمتر ضخامت دارد و همچنین 10 سانتیمتر از طول کل بتن پی بیشتر باشد . لازم است به اندازه کافی بتن مگر سیراب شود تا هنگام بتن ریزی پی بتن مگر برای جبران کمبود آب خود از آب بتن تازه ریخته شده استفاده کند .
تمام این کنترلها به صورت خلاصه : قبل از بتن ریزی باید حتما یک بار دیگر فاصله محور تا محور آرماتور های ریشه کنترل شده و با نقشه مطابقت داده شود . کلیه میله گردهای دیگر نیز باید کنترل شود . کف پی و اطراف آرماتورها باید کنترل شده و مواد زاید از آن خارج شود . بست های اتصال می باید کنترل شود
تکنولوژی بتن
1-1- ويژگيهاي مهم بتن
كليات
با توجه به نوع سازه و درجه اهميت آن بايد به ويژگيهاي اصلي بتن به هنگام ساخت ، ريختن و نگهداري توجه مخصوص به عمل آيد . بتن با كارايي و دوام زياد به بتني اطلاق مي شود كه بتواند به راحتي ريخته شود در مقابل شرايط محيطي خورنده و بالاخره بارهاي وارد بر آن به خوبي مقاومت كند و مشخصات آن تغيير ننمايد از اين رو پيمانكار بايد نسبت به ساخت بتن با كيفيت خوب اقدام نمايد ويژگيهايي كه بايد مورد توجه پيمانكار قرار گيرد به شرح زير است :
كارايي بتن [1]
بتن كارا بتني است كه بتوان به راحتي آن را ساخت ، حمل نمود ، در قالب مودر نظر ريخت و متراكم نمود بدون اينكه در يكنواختي[2] آن در طول مراحل فوق تغييري حاصل شود . كارايي بتن بستگي به عوامل زير داشته و پيمانكار ملزم به رعايت آن مي باشد .

اسلامپ[3]
كارايي به ميزان اسلامپ و رواني[4] بتن ساخته شده بستگي دارد . ميزان اسلامپ بر اساس روش مندرج در استاندارد (دت505) كنترل مي شود . پيمانكار موظف است بتن مورد نظر را بر اساس اسلامپهاي خواسته شده در مشخصات فني خصوصي و نقشه هاي اجرايي تهيه نمايد . بتن هايي كه به هنگام ريختن ، اسلامپ شان با مشخصات خواسته شده مطابقت ننمايد مردود بوده ، بايد از مصرف آن خودداري شده و از كارگاه خارج گردند اضافه نمودن آب براي بالا بردن

اسلامپ بتن هاي سفت شده پس از ساخت به هيچ وجه مجاز نيست و انجام اين امر باعث تغييرات كلي در مشخصات بتن ساخته شده خواهد شد . بسته به ميزان اسلامپ و نوع كاربرد بتن به 4 گروه سفت ، خميري ، شل و آبكي تقسيم مي شود . ميزان اسلامپ براي اعضا و قطعات ختلف بر اساس جدول (1-1) توصيه مي شود .
جدول (1-1) ميزان اسلامپ براي اعضا و قطعات بتني
رديف نوع عضو يا قطعه بتني اسلامپ به ميليمتر
حداقل حداكثر*
1 شالوده ها و پي ديوارهاي بتن آرمه [5]
25 75
2 شالوده هاي با بتن ساده ، صندوقه ها و ديوارهاي زير سازه ها 25 75

3 تيرها و ديوارهاي بتن آرمه 25 100
4 ستونها 25 100
5 دالها و پياده روهاي بتني[6]
25 75
6 بتن حجيم 25 50
*در صورتي كه لرزش و ارتعاش با روشهاي دستي انجام شود به مقدار حداكثر مي توان 25 ميليمتر اضافه نمود.