بخشی از مقاله
صنعت نساجي تركيه و نقش صنعت ريسندگي
نخ پنبه‌اي آن در جهان
ماخذ: 2/2006 P102-104 Melliand international
صنعت نساجي تركيه و نقش صنعت ريسندگي نخ پنبه اي آن در جهان
هدف از مقاله حاضر ، ارائه اطلاعاتي در زمينه توليد ، مصرف ، واردات و صادرات نخ پنبه اي و ميزان سرمايه گذاري در ماشين آلات الياف كوتاه در كشور تركيه مي باشد. همچنين موقعيت جهاني تركيه در بخش نخ پنبه اي و مقايسه با كشورهاي بزرگ ديگر مورد بررسي قرارگرفته است و در نهايت موقعيت موجود ارزيابي و پيشنهادات براي آينده ارائه شده است.
صنعت نخ پنبه اي در تركيه
صنعت نساجي و پوشاك در تركيه كه نقش مهمي در اقتصاد از نظر نيروي كار، سود سرمايه و فرصتهاي صادراتي دارد، فعال ، پويا و داراي پتانسيل رشد بالايي مي باشد.اين صنعت 16% سهم توليدات صنعتي ، 19% سهم نيروي كار در كارخانجات صنعتي و 32% سهم كل صادرات تركيه را به خود اختصاص داده است. توسعه صنعت نساجي و پوشاك اين كشور مديون فاكتورهايي از قبيل كيفيت مواد خام توليد شده، قيمت
مناسب ،نيروي كار ارزان و هزينه پايين هر واحد مي باشد.
در كشور تركيه ، فعاليت هاي صنعتي در زمينه ريسندگي و بافندگي از ابتداي دهه 1930 و با اعمال سياستهاي كنترلي دولت آغاز شد . بعد از سرمايه گذاري دولت در بخش توليد محصولات پنبه اي از طريق بانك سومر ، تقاضا براي الياف پنبه افزايش يافت و كشاورزان درصدد كاشت الياف پنبه در مجتمعهاي كشاورزي بر آمدند. بنابر اين بانك سومر تبديل به بنگاه مهمي شد كه نيروي تازه اي به كشاورزي پنبه و توسعه به صنعت نساجي بخشيد.
سرمايه گذاري دولت در توليد محصولات پنبه اي در ابتداي دهه 1930 آغازو با
سرمايه گذاري بخش خصوصي بعد از سال 1950ادامه يافت.با شروع فعاليت بخش خصوصي در صنعت ريسندگي در ابتداي دهه1970 تقاضا براي الياف پنبه افزايش يافت،بطوريكه صادرات پنبه خام كاهش و صادرات نخ پنبه اي افزايش يافت.[1]
در فاصله بين سالهاي 1970 تا 1990 سرمايه گذاري در صنعت ريسندگي به صنعت ريسندگي رينگ معطوف شد. بعد از سال 1990 صنعت توليد نخهاي اپن اند كه
سرمايه گذاري پايين تر و قابليت توليد بالايي را داشت ، آغاز گرديد . خصوصا" ساخت اين دستگاهها موجب تسريع توسعه در بخش نخ پنبه اي بوده است.
بعد از سال 1995 صنعت ريسندگي به سبب افزايش تعداد كارخانجات و ظرفيت موجود توسعه يافت.صنعت نساجي و پوشاك مبتني بر صادرات كشور تركيه ، با پذيرش قرارداد
Custom Union Agreement رشد پيدا كرد. در نتيجه افزايش در ظرفيت توليد و تعداد ماشين آلات پيشرفت چشمگيري در بخش نساجي و پوشاك صورت پذيرفت. [2]
موفقيت جديد موجب افزايش نياز به الياف پنبه و در نتيجه افزايش توليد اين الياف گرديد.
امروزه تركيه سالانه حدود 350000 تن الياف پنبه جهت تامين تقاضاي الياف كوتاه و نيز پايين بودن قيمت الياف پنبه و مبادلات خارجي ،وارد مي كند.تركيه دومين كشور
وارد كننده پنبه مي باشد،بنابر اين نقش مهمي در تعيين قيمت پنبه در جهان دارد.نخ پنبه اي تركيه 5/0 % سهم صادرات كل و 2% سهم صادرات نساجي و پوشاك را در جهان به خود اختصاص داده است . امروزه تركيه مقام هفتم بزرگترين توليدكننده پنبه با 4% سهم جهاني و مقام پنجم توليد كننده نخ پنبه اي با 5% سهم جهاني را دارد.
وضعيت سيستمهاي توليدي
در آغاز سال 2005 تركيه داراي 8/2 ميليون تن ظرفيت ريسندگي بود كه از اين مقدار
70% مربوط به ظرفيت توليد الياف كوتاه مي باشد. در اين كشور 620 كارخانه توليد نخ وجود داشت كه 60% آنها داراي سيستم ريسندگي پنبه اي بودند. بر اساس آمار واطلاعات
سال 2001 سهم كارخانجات توليد كننده نخ از الياف كوتاه، بلند و فيلامنت در بخش توليد نخ به شرح زير مي باشد:
62% كارخانجات ريسندگي الياف كوتاه
23% كارخانجات ريسندگي الياف بلند
8% كارخانجات توليدي الياف فيلامنت
در اين ميان 14 كارخانه داراي ماشين آلات ريسندگي الياف كوتاه و بلند و 2 كارخانه داراي ماشين هاي ريسندگي نخ فيلامنت و الياف بلند مي باشند. بيش از سه كارخانه توليد كننده نخ فانتزي ، شنيل و gipe نيز در اين كشور وجود دارد. [5]
همانگونه كه در شكلها مشاهده مي شود تعداد سيستمهاي ريسندگي الياف كوتاه و ظرفيت آنها در تركيه بيش از ساير كشورها مي باشد و اين چنين است كه تركيه بزرگترين
توليد كننده پنبه در جهان به شمار مي آيد .سهم سيستمهاي توليدي نخ بر مبناي ظرفيت هاي كلي آنها به شرح زير مي باشد. [3,4]
69% سيستم ريسندگي الياف كوتاه
18% سيستم ريسندگي نخ فيلامنت
13% سيستم ريسندگي الياف بلند
در صنعت الياف كوتاه تركيه ، عموما" سيستم ريسندگي رينگ و اپن اند به كار برده
مي شود. 58% ظرفيت ريسندگي الياف كوتاه مربوط
به سيستم رينگ و 42% آن مربوط به سيستم اپن اند مي باشد.
وضعيت توليد و مصرف
در سال 1980 ، بيش از 180000 تن نخ پنبه اي با متوسط 63% ظرفيت توليد ،
توليد مي گرديد در حاليكه مصرف آن حدود 1000 تن بود. با توسعه صنعت نساجي و
پوشاك ، توليد و صادرات ساليانه نيز افزايش يافت. در نتيج
ه اين تغييرات ، در
سال 2003 ،3/10 ميليون تن نخ پنبه اي توليد و 6/1 ميليون تن مصرف گرديد.(شكل 1)در همين راستا در سال 2004 نيز بيش از 1 ميليون تن نخ پنبه اي در اين كشور توليد شد. اخيرا" كاهش زيادي در نسبت بين توليد و مصرف نخ پنبه اي ديده مي شود (توليد/مصرف). بطوريكه اين نسبت از 93% در سال 1985 به 80%در سال 2003 كاهش يافته است. امروزه ميزان نخ پنبه اي توليد شده براي صنعت نساجي و پوشاك تركيه كافي نمي باشد.
نخ پنبه اي در تركيه عمدتا" در منطقه آناتالياي جنوبي(43%) ،منطقه مارمارا(20%) و آناتالياي مركزي (15%) و (22%) باقيمانده آن در مناطق ديگر (آراجين ،مديترانه و....) توليد مي گردد. [7]
در جنوب شرقي آناتاليا به دليل سرمايه گذاري بالا در ريسندگي ، 308000 تن نخ اپن اند (58% از كل توليدات نخ اپن اند تركيه )و 240000 تن نخ رينگ (33% از كل توليدات نخ رينگ تركيه) توليد مي شود.
شكل 1 – توليد و مصرف نخ پنبه اي (هزار تن) [5]
وضعيت تجاري
صنعت نخ پنبه اي همراه با تغييرات در اقتصاد، سرمايه گذاريها و علم و دانش رشد كرده و هرساله توسعه يافت. بررسي ساختار تجاري تركيه نشان مي دهد ، 25 سال پيش ،اين كشور 58000 تن نخ پنبه اي صادرات و 1000 تن واردات داشته است ،امروزه صادرات اين كالا بيش از 100000 تن و واردات آن نزديك به 78000 تن مي باشد.
اخيرا" ،واردات به منظوررفع نياز بخش نساجي و پوشاك بمراتب افزايش يافته است ، اين واردات همچنين به دليل نرخ پايين ارز و قيمت نخ انجام مي شود.
همانگونه كه در شكل2 نشان داده شده است نخ پنبه اي
تركيه اغلب به كشورهاي اتحاديه اروپا صادر مي شود . مهم ترين اين كشورها ايتاليا ،پرتقال، بلغارستان و يونان مي باشد.
همچنين با توجه به شكل 3 ،تركيه نخ پنبه اي را اغلب از كشورهايي چون هند ، پاكستان، تركمنستان ، ازبكستان و ايتاليا وارد مي كند.در اين كشورها هزينه توليد در مقايسه با تركيه نسبتا" پايين تر است. [1,5]
شكل2-كشورهاي وارد كننده نخ پنبه اي از تركيه (هزار تن) [6]
شكل3- كشورهاي صادركننده نخ پنبه اي به تركيه(هزار تن) [6]
در شكل 4 ،درصد ميزان توليد نخهاي با الياف ريسيده شده كوتاه نسبت به سال
ساخت ماشين آلات توليد كننده آنها نشان داده شده است. بر اساس اين شكل ،22% ماشين آلات عمري كمتر از 5 سال (2000 و جديد تر) داشته و 59% آنها بين 5 تا 15 سال (2000-1990)و 19% آنها بيش از 15 سال از عمرشان مي گذرد.
شكل 4- سهم ماشين آلات ريسندگي الياف كوتاه بر حسب سال ساخت
نقش تركيه د رصنعت نخ پنبه اي جهان
تركيه نه تنها يكي از كشورهاي پيشرو جهان از لحاظ صنعت نساجي و پوشاك است، بلكه در بخش پنبه اي نيز برتري جهاني خاصي دارد. مجموع نخ پنبه اي توليد
ي جهان حدود 21 ميليون تن گزارش شده است كه تركيه با 5% از توليد جهاني مقام پنجم توليد كننده نخ جهان را به خود اختصاص داده است . از علل چنين موفقيتي مي توان به
دارا بودن مزيت هاي نسبي مانند كيفيت مواد خام ، نيروي كار ارزان و همجواري با بازارهاي بزرگ را نام برد.
كشورهاي مهم جهان از نظر توليد نخ پنبه اي و سهم آنها به ترتيب عبارتند از
چين (45%) ، هند (10%)،پاكستان (10%)،آمريكا(5%)،تركيه(5%) و برزيل واندونزي . [5]
چين (هنگ كنگ) ، پاكستان و هند جزء كشورهايي هستند كه عمدتا" نخ پنبه اي صادر كرده و چين (هنگ كنگ) و آمريكا از كشورهايي هستند كه مقدار زيادي نخ پنبه اي وارد مي كنند.(شكل 5)
روند افزايشي صادرات نخ پنبه اي تركيه نشان مي دهد صادرات اين محصول هر ساله به طور قابل ملاحظه اي تغيير يافته است . علاوه بر اين واردات نخ پنبه اي نيز به خصوص از
سال 1990 به سرعت افزايش پيدا كرده است . در سال 2004 در نتيجه تغييرات مختلف و توسعه اقتصادي ، تركيه با 112000 تن صادرات رتبه ششم و با 87000 تن واردات رتبه هفتم را در ميان كشورهاي جهان بدست آوردو نقش مهمي را در تجارت جهاني
نخ پنبه اي ايفا نمود.(شكل 6)
شكل 5- واردات نخ پنبه اي به تركيه ازكشورهاي مختلف در سال 2004(هزار تن) [6]
شكل 6- صادرات نخ پنبه اي تركيه به كشورهاي مختلف در سال 2004(هزار تن) [6]
بعد از سال 1995 ،تركيه در اروپا اولين كشور از نظ
ر سرمايه گذاري در ماشين آلات ريسندگي الياف كوتاه بود. امروزه، نزديك به 2/7 ميليون دوك ريسندگي رينگ و 650000 روتور اپن اند در صنعت نخ پنبه اي تركيه وجود دارد. ماشين هاي اپن اند در اين كشور از تكنولوژي جديد تري نسبت به ماشين هاي رينگ برخوردارند.
در عين حال ميزان سرمايه گذاري در ماشين آلات ريسندگي رينگ نيز بسيار قابل توجه مي باشد . چين داراي بيشترين ظرفيت ريسندگي نخ رينگ در دنيا به شمار مي آيد (31%) و بعد از آن كشورهاي هند(22%) ، پاكستان (6%)، اندونزي(
5%)و تركيه (3%)قرار دارند.در سال 1993 ، كشور تركيه 3% از سهم توليد جهاني را بخود اختصاص داد كه اين سهم در سال 2003 به 4% رسيد.كشورهاي روسيه (26%)، چين (13%) و آمريكا (8%) از بيشترين ظرفيت روتور برخوردارندو تركيه با داشتن 3% سهم در سال 1993 ، در سال 2003 با 6% سهم در مقام چهارم كشورهاي جهان قرارگرفت. . [7]
قيمت نخ
تاكنون هميشه ارتباط مستقيمي بين قيمت پنبه و نخ پنبه اي در كشور تركيه وجود
داشته است. بنابراين افزايش يا كاهش در قيمت پنبه تاثير مستقيم بر قيمت نخ پنبه اي دارد.
در مقايسه قيمت نخ پنبه اي تركيه با جهان ، به روشني ملاحظه مي شود كه اين قيمت در تركيه بالاتر است .در شكل 7 تفاوت بين قيمت نخ پنبه اي كارد شده با نمره 30 يك لاي انگليسي تركيه و ديگر كشورهاي جهان بر حسب سال نشان داده شده است. علت اين افزايش قيمت هزينه هاي بالاي توليد از جمله قيمت مواد خام، هزينه نيروي كار و قيمت بالاي انرژي مي باشد.
