بخشی از مقاله
چکیده
مطابق آخرین و ارقام جهانی.کشور.چین.و ترکیه در صدر تولیدکنندگان .صادرکنندگان و واردکنندگان سنگ جهان - به منظور فراوری و صادرات مجدد - قراردارند.بر اساس براوردها مصرف جهانی سنگ از حدود 886میلیون متر مربع در سال 2004به حدود 4/9میلیارد مترمربع در سال 2025خواهد رسید.لذا بازارهای بین المللی به طور پیوسته شاهد رقابت فشرده بازیگران اصلی این عرصه خواهند بود و در این میان سوال اساسی این است که جایگاه ما در تجارت بین المللی چند ده میلیاردی آینده در کجا خواهد بود؟؟؟؟؟بررسی دقیق صنعت سنگ ایران در مقایسه با کشورهای صاحب این صنعت دنیا.نشان میدهد که این صنعت با حاشیه ها و مشکلاتی رو بروست و اکنون در گلوگاه زمانی قرار دارد.تولید در کشور علیرغم وجود انرژی ارزان.به دلیل بالا بودن هزینه نیروی انسانی و سایر هزینه های تولید.پر هزینه است.کاهش هزینه تولید و افزایش کیفیت رقبای خارجی نسبت به صنعت سنگ ایران بازارهای بین المللی را در اختیار آنها قرارداده است.با مطالعه صنعت سنگ ایران.آنچه بیش از همه به چشم میخورد.فقدان استراتژی مشخص در حوزه های مختلف این صنعت و ضرورت تدوین استراتژیهای کوتاه مدت و بلند مدت در زمینه معدن.فرآوری.بازاریابی و تجارت سنگ میباشد.
واژه های کلیدی=صنعت سنگ ساختمانی/معادن فعال سنگ ساختمان/صادرات سنگ/تجارت جهانی/استانداردهای تولید سنگ
-1مقدمه
صنعت سنگ یک صنعت شدیدا پویا است و به عنوان یک صنعت اقتصادی مهم به سرعت در حال توسعه و ارتقا می باشد.تا چندی پیش قاره ی اروپا به عنوان مرکز تولید و فرآوری مرکز تجارت جهانی سنگ و بالاخره مرکز عمده مصرف به شمار رفت ولی در حال حاضر این تمرکز تا حدودی به هم خورده.به گونه ای که پراکندگی این صنعت در تمام نقاط جهان و بویژه قاره آسیا و در این خصوص کشورهای در حال توسعه به دلیل ارزآوری مناسب صادرات سنگ جنب و جوش خاصی یافته اند که برخورداری از نیروی کار ارزان.فقدان فشار های زیست محیطی و وجود منابع سرشار و متنوع سنگ از جمله مزایای مشترک آنها به شمار می رود.اخیرا قاره آسیا با تولید 53درصد از سنگ های جهان بیشتر سهم را در تولید سنگ جهان به خود اختصاص داده است.مطابق اخرین امار و ارقام جهانی.کشور های چین و ترکیه و هند و ایتالیا در صدر تولیدکنندگان.صادرکنندگان و وارد کنندگان - به منظور فراوری و ×صادرات مجدد - سنگ جهان قراردارند لذا وضعیت سنگ ساختمانی کشورهای مذکور مورد برسی قرار میگیرد.
-2بررسی وضعیت صنعت سنگ کشور چین
چین منابع سنگ فراوانی دارد. مرمر و گرانیت و ماسه سنگ با انواع مختلف طرح ها یافته می شود در حال حاضر حدود 240نوع گرانیت و 58نوع مرمر در این کشور شناخته شده است. علاوه بر این کشور چین سالانه حدود 40 میلیون متر مکعب سنگ وارد کرده و پس از پردازش دوباره به کشور های مختلف جهان صادر میکند.%95 واردات سنگهای ساختمانی کشور چین را بلوک های گرانیت و بلوک ها و لوح های مرمر تشکیل می دهند که بلوک های کار نشده سنگ مرمر و تراورتن را از کشورهای مختلف از جمله ایران وارد نموده و پس از پردازش صادر می نماید.صنعت سنگ چین شامل بیش از 30000شرکت کوچک و متوسط است.در صنعت سنگ کشور چین نیروس انسانی ارزان موجود بوده و حقوق کارگر حدود %34 تا %44 دلار در ساعت می باشد.در این کشور از هر تن سنگ تقریبا بیش از 18مترمربع سنگ تولید می شود.صنعت سنگ چین در طی 15سال گذشته حدود %13رشد داشته است.کشور چین دارای %50درصد تولید و %17صادرات سنگ ساختمانی جهان میباشد.با توسعه 30ساله چین ×توانسته به 126کشور جهان سنگ تزئینی و نما صادر کند که حدود %18سنگهای صادراتی چین به بازارهای امریکا صادر می شود
-3بررسی وضعیت صنعت سنگ کشور ترکیه
کل ذخایر احتمالی سنگ ساختمانی ترکیه. حدود 5/2 میلیارد متر مکعب براورد شده است که شامل مرمر.تراورتن.کنگلومرا.گرانیت و سنگ های آذرین است.حدود %40از ذخایر مرمر جهان در حدود 1000معدن مرمر.1500کارخانه و 7500کارگاه فراوری سنگ های ساختمانی. در ترکیه قرار دارد.به علاوه ترکیه دارای ذخایر فراوانی از سنگهای آذرین و گرانیتی نیز میباشد.ظرفیت کل مرمر فراوری نشده ترکیه 13میلیون متر مربع و بلوک خام در حدود 1/2میلیون تن است که در سال اخیر سالانه حدود %35رشد داشته است.تولید گرانیت نیز یکی از محصولات مهم صنعت سنگ ترکیه است.
تولیدکنندگان ترکیه درفرایند تولید محصولات مرمر.از پیشرفته ترین تجهیزات الکترونیک و اتوماسیون و تکنولوژی های روز دنیا استفاده می کنند.محصولات تولید شده در صنایع سنگ ترکیه.منطبق بر استانداردهای بین المللی می باشند و در سالهای اخیر به یکی از مهمترین استانداردهای جهانی دست یافته است. که صنعت ساختمان اروپا از محصولات و مصالح ساختمانی با این مارک استقبال می کند.ترکیه در سال 4/2003درصد.در سال 9/2006درصد.درسال 17/2009درصد از تولید جهانی رابه خود اختصاص داد که این امر ×حاکی ازرشد سریع و پایدار صنعت سنگ ترکیه می باشد.کشور ترکیه در پنج سال اخیر رشد 25درصدی در صادرات سنگ ساختمانی داشته است که بیش از یک سوم سنگهای صادراتی ×ترکیه - حدود - %31به بازارهای آمریکا می شود.
-4بررسی وضعیت صنعت سنگ کشور ایران
در ایران انواع معادن سنگ های تزئینی با ذخایر سرشار وجود دارد.این سنگ ها شامل گرانیت/مرمریت/انواع چینی/تراورتن و مرمر بوده که از تنوع رنگی بالایی برخوردار می باشند.در کشور ایران 40نوع سنگ ساختمانی شناسایی شده که از این حیث پس از کشورهای چین و هند رتبه سوم را در اختیار دارد.ذخایر پایه سنگهای تزئیینی و نمای کشور حدود4/5 میلیارد تن است که از این میزان حدود یک میلیارد و نهصد میلیون تن ذخیره قطعی بوده و شامل %53 مرمریت.%35 گرانیت.%10.5 تراورتن و کمتر از %1 مرمر می باشد. بر اساس گزارش نمایشگاه بین المللی سنگ و ماشین کارارا.کشور ما ایران با تولید سالانه حدود 10 میلیون تن سنگ ساختمانی.چهارمین تولیدکننده عمده سنگهای تزئینی در جهان محسوب میشود.
اما متاسفانه سهم صادرات از این میزان تولید تنها %3 می باشد. - میزان صادرات کمتر از 350هزار تن در سال است.در سال 1389 تعداد معادن سنگ ساختمانی کشور حدود 1520 عدد اعلام شده که حدود 1158 معدن فعال می باشد.میزان تولید معادن سنگ ساختمانی ایران در طول چند سال گذشته بین 10 تا 13 میلیون تن در سال براورد شده است که این میزان در حدود %8 تولید جهانی است.از آنجایی که اکثر معادن سنگ ساختمانی بصورت غیر علمی استخراج میشوند مقدار باطله سنگها در این معادن بین 75 تا 90 درصد میباشد البته در پی بازسازیهای صورت گرفته در بخش صنایع سنگ در طی 5سال گذشته تا کنون میزان ضایعات سنگ بیش از %25 کاهش یافته است.
درخصوص کارخانجات فراوری امار وارقام متفاوتی وجود دارد. حدود 5500 واحد فراوری سنگ در کشور وجود دارد که از این تعداد تنها 300 واحد با استفاده از تکنولوژی روز سنگ را فراوری میکنند.در کشور ما از هر تن سنگ تقریبا حدود 12 متر مربع سنگ تولید میشود در حالی که این آمار در کشورهای اروپایی حدود 15 متر مربع است.بر اساس تحقیقات انجام گرفته با استفاده از شاخص بالاسا .صنعت سنگ ساختمانی یکی از صنایع با مزیت بالا در بین صنایع مختلف کشور میباشد.به هر حال سهم صادرات سنگ خام کشور ایران از کل صادرات سنگ 80 درصد و سهم واردات سنگ کارشده از کل واردات در کشور 79 درصد ×است.در حال حاضر صادرات سنگ خام ایران به شدت وابسته به کشور چین است.
