بخشی از مقاله
طرح توجيه فني، اقتصادي و اشتغالزايي در زمینه کشاورزی
مكانيزاسيون كشاورزي به شرط رعايت اصول توسعه پايدار، عامل اصلي تحرك و رشد مداوم سطوح كمي و كيفي توليد محصولات كشاورزي به شمار مي آيد، مخصوصاً‌به تأمين ماشين آلات مورد نياز توسط مالكين مزارع و مديريت در اجرا مي توان كيفيت را بالا برد و با كاهش هزينه ها مي توان هزينه ها را به مي نيمم مقدار خود تقليل داد و افزايش كيفيت اجرا در راندمان توليد سهم به
سزايي داشته و مي توان طرح را به اقتصادي ترين شكل اجرا كرد و اين كار صرفاً در گرو اعمال مديريت واحد و هم زمان بر ماشين آلات و مزارع تحت اختيار مقدور مي باشد و هم زماني استفاده از تسهيلات سرمايه اي در اين خصوص سهم عمده اي در اجراي درست و بهينه كار داشته و مي تواند نقش بسزايي در پيشبرد اهداف توأم با برنامه و هدفمند داشته باشد بدون امكانات و سرمايه چه بسا اجراي طرح در مخيله كسي نمي گنجد و عملاً غير ممكن مي شود، زيرا ارجاي طرح با اتكاي بر توانمندي محدود و كم، مجري را مأيوس و نا اميد ساخته و در صورت اجرا، بي هدف و هزينه هاي سر سام آوري را به دنبال خواهد داشت.
به عنوان مثال اجراي طرح با اتكاي بر توانمندي محدود مجري هزينه هاي سرسام آوري دارد كه به طور اختصار به شرح آن مي پردازيم:
- تسطيح زمين توسط بلدوزر :
معمولاً كاركرد مفيد بلدوزر را در سال 7 ماه در نظر مي گيرند چرا كه يك ماه در سال صرف سرويس و نگهداري، يك ماه از كار افتادگي دستگاه و سه ماه در سال به واسطۀ شرايط جوي نامساعد دستگاه و فرد قادر به انجام كار نمي باشد با اين وصف اگر روز كاري را 8 ساعت در روز در نظر بگيريم كه ميانگين نرخ كاركرد دستگاه از قرار ساعتي 50.000 تومان، هزينه ماهيانه اي به شرح ذيل را در بر دارد.
هزينۀ كاركرد دستگاه در ماه تومان 12.000.000 = 50.000 ×30 روز × 8 ساعت
اگر آن را براي يكسال حساب كنيم كه كاركرد مفيد آن 7 ماه مي باشد به شرح زير است.
هزينۀ كاركرد دستگاه در سال تومان 84.000.000 = تومان 12.000.000× 7 ماه
محاسبۀ هزينۀ كاري دستگاه در طول عمر مفيد دستگاه كه معمولاً7 سال است.
تومان 588.000.000 = 7 سال × 84.000.000 تومان
همچنانكه ملاحظه مي شود هزينۀ كاركرد دستگاه در طول 7 سال هزينه اي معادل 600 ميليون تومان در بر دارد كه دو برابر قيمت دستگاه مي باشد (قيمت دستگاه 310 ميليون تومان است)
پرداخت چنين هزينه اي اولاً‌براي مجري مقدور نيست و در ثاني خريد دستگاه و به كارگيري آن حدوداً100% اقتصادي و خود دستگاه همچنان در مالكيت مجري خواهد بود.
علاوه بر آن يك نفر اشتغالزايي مستقيم و 85 نفر اشتغالزايي غير مستقيم به همراه دارد.
توجيه فني، اقتصادي و اشتغالزايي خريد چاپر:
از آنجايي كه در سطح استان خراسان رضوي با افزايش خريد چاپر سطح زير كشت اين محصول سال به سال رشد فزاينده اي داشته و هم اكنون سطح زير كشت اين محصول بالغ بر 12000 هكتار رسيده است و اين در حالي است كه به واسطۀ كمبود چاپر سالانه مقدار قابل توجهي از اين محصول خشك و بلااستفاده مي گردد و از آنجايي كه به عنوان كشت دوم مطرح اس
ت بسياري از كشاورزان با وجود نياز مبرم از كشت آن خودداري نموده و اكثريت زمينهاي زراعي در كشت دوم بلا استفاده مي باشند چرا راز برداشت به موقع محصول نااميدند و با وجود درآمدزايي بالا دست به چنين ريسكي نمي زنند افزايش چاپر قدرت ريسك را نزد كشاورزان را افزايش داده و سهم به سزايي در افزايش درآمد آنان دارد و علاوه بر آن مي تواند تأثير فراواني در افزايش توليد شير و گوشت داشته باشد و ضمن اينكه سه نفر اشتغالزايي مستقيم به همراه دارد و اشتغال غير مستقيم فراواني را نيز به همراه دارد و افزون بر آن مي تواند حداقل 150 هكتار از زمين زراعي را زير كشت برده كه سالانه بالغ بر 6.5 ميليون تومان بر درآمدهاي آن بيفزايد.
كه اين مبلغ در طول 7 سال درآمدي معادل ميليون تومان 2205 = 7×3.5 از حمل كشت محصول عايدي دارد.
از آنجايي كه تعداد روز كاري دستگاه در طول 90 روز محاسبه مي شود، همچنين ظرفيت كاري دستگاه 3 هكتار در ساعت بوده و اگر كاركرد روزانۀ آن را 12 ساعت در نظر بگيريم.
هكتار كاركرد روزانه 36 = 3 هكتار × 12 ساعت
كاركرد سالانه دستگاه به هكتار 3240 = 36× 90 روز
همان طور كه ملاحظه مي شود به واسطۀ وجود دستگاه قدرت ريسك كشت ذرت توسط كشاورزان افزايش يافته و به واسطۀ آن مي توان برداشت 3240 هكتار ذرت را سالانه براي كشاورزان تضمين نمود.
از آنجايي كه نرخ برداشت هر هكتار 40.000 تومان مي باشد درآمد حاصل از برداشت ذرت سالانه تومان 162.000.000 = تومان 50.000 × 3240 هكتار
مي باشد كه در طول 7 سال درآمدي بالغ بر ميليون تومان 1134 = 162× 7 براي مالك دستگاه دارد.
و اگر عملكرد ذرت را در واحد هكتار به طور ميانگين 70 تن در نظر بگيريم و از قرار كيلويي 300 ريال در نظر بگيريم افزايش درآمدي كه از ناحيۀ كشت ذرت نصيب كشاورزان مي شود.
6.804.000.000 = تومان 30 × تن 70 × 3240 هكتار
بالغ بر شش ميليارد تومان شده كه مي تواند تأثير به سزايي در افزايش اشتغالزاي
ي و افزايش توليد شير و گوشت را داشته باشد.
يعني در حدود 8 ميليارد تومان در بخش كشاورزي ارزش افزوده مستقيم و ميلياردها تومان از ناحيۀ افزايش پروار بندي و توليد شير نصيب اين بخش مي شود.
توجيه فني، اقتصادي و اشتغالزايي تراكتور نيوهلند و ادوات :
در گذشته اي نه چندان دور فقط چند عامل آب، خاك، بذر و نيروي كار در فرآيند توليد بخش كشاورزي مطرح بودند ولي امروزه عاملي بنام مكانيزاسيون كشاورزي محور كارآمدي عوامل فوق الذكر به حساب مي آيد، نظر به اهميت موضوع در راستاي نيل به اهداف برنامۀ چهارم توسعه با هدف تأمين تكنولو‍‍ژيهاي مناسب توليد كشاورزي، واردات تراكتورهاي سنگين 140 قوه اسب صورت پذيرفت كه توجيه اقتصادي سرمايه گذاري در اين باره بشرح ذيل مي باشد:
قبل از ورود اين دستگاه به عرصۀ كشاورزي تراكتورهاي با توانمندي پايين مشغول فعاليت بودند كار با اين دستگاهها در مزارع بسيار وقت گير، غير اقتصادي و براي آماده سازي مزارع براي كشت يك تراكتور مي بايست چندين نوبت در مزارع رفت و آمد مي كرد تا آماده سازي انجام شود و كشتي در آن انجام شود كه اين نيازمند زماني طولاني، همچنين ردپاي تراكتور بعد از رفت و آمدهاي به دفعات باعث كوبيدن زمين و سفتي آن مي شد و ارزش تراكتورهاي سنگين بالاخص وقتي محرز مي شود كه زمين زراعي يكپارچه و بزرگ پيش روي ماست، سرعت و كيفيت كار و اقتصادي بودن كار با دستگاههاي فوق الذكر توجيهي فراواني براي واردات دستگاه به عمل آورد و هم اكنون مزاياي فراواني كه اين دستگاه دارد بر كسي پوشيده نيست.
درآمد سالانۀ تراكتور نيوهلند و ادوات دنبال بند مربوطه
رديف شرح عمليات كاركرد روزانه به هكتار تعداد روز كاري در سال كاركرد سالانه به هكتار نرخ كاركرد هر هكتار (ريال) درآمد سالانه (ريال)
1 - - - - - -
2 كمبنيات 10 30 250 350.000 87.500.000
3 گاوآهن 5 خيشه دوواخه 7 100 700 180.000 126.000.000
4 زيرشكن برگردان دار 8 25 200 150.000 30.000.000
5 ديسك 32 پره سنگين 15-12 40 500 70.000 35.000.000
6 سمپاش 200 ليتر 80 12 1000 70.000 70.000.000
7 وجين كن 5 40 200 200.000 40.000.000
8 كمباين چغندر 5 40 200 500.000 100.000.000
9 ديسك 5 40 200 500.000 100.000.000
10 بيلر 5 60 300 350.000 105.000.000
11 بذركارصيفي جات 5 40 200 200.000 40.000.000
جمع - - 753.500.000
همچنانكه ملاحظه مي گردد كاركرد خدماتي سالانه دستگاهها و ادوات بالغ بر 75 ميليون تومان هزينه در بردارد كه در طي 7 سال هزينه اي به شرح ذيل محاسبه مي گردد.
هزينه كاركرد كمباين چغندر و تراكتور نيوهلند ميليون تومان 525 = 7 سال× 75
هزينه كاركرد يك دستگاه تراكتور نيوهلند ميليون تومان 515 = 10-525
كاركرد 5 دستگاه تراكتور ميليون تومان 2575 = 5 ×515
هزينه كاركرد تراكتور و كمباين چغندر ميليون تومان 2585 = 10+2575
با عنايت به جدول كاركرد ماشين آلات ملاحظه مي گردد كه :
هزينۀ كاركرد خدماتي 5 دستگاه تراكتور نيوهلند و يك دستگاه كمباين چغندر در طي 7 سال بالغ بر 2.5 ميليارد تومان مي باشد و اين بدان معناست كه مجري طرح بايستي 2.5 ميليارد تومان هزينه كند به منظور كشت، داشت و برداشت محصول كه بسيار كمرشكن مي باشد
و اين در حالي است كه قيمت تمام شدۀ دستگاههاي فوق الذكر 1.5 ميليارد تومان است كه ما به التفاوت آن يك ميليارد تومان سود ناخالص در بردارد به عبارت ديگر با توانمندسازي مجري طرح به وسيلۀ اعطاي تسهيلات نه تنها اجراي طرح به نحو مطلوبي انجام مي شود مي توان قيمت دستگاهها را مستهلك نموده و ارزش افزوده اي از ناحيۀ خدمات بالغ بر يك ميليارد تومان داشته باشد ضمن اينكه درآمد محصولات تقريباً بدون هزينه عايد متقاضي مي گردد. بنابراين اعطاي تسهيلات خريد ماشين آلات و ادوات مورد نياز ضمن اقتصادي بودن در كاركر
د خدماتي درآمد قابل توجهي را متوجه مالكين مزارع مي سازد و ضمن توسعۀ بخش اين امكان را براي مالك فراهم مي كند كه هزينه ها را به مرور زمان پرداخت نموده و محصولات مرغوب و با هزينۀ بسيار پاييني توليد نمايد و اشتغالزايي بالغ بر 41 نفر را نيز به همراه دارد كه از ديگر مزاياي اجراي طرح و جزو اهداف اشتغالزايي طرح به شمار مي رود.
