بخشی از مقاله
چکیده:
استان خراسان جنوبی سابقه و پیشینه خوبی درکشت گیاهان دارویی داردباتوجه به اقلیم استان، کشت گیاهان دارویی ازسازگاری مناسبی برخورداراست وحدود800 نوع گیاه دارویی دراستان یافت می شود. سالانه بیش هزار و400 تن گیاهان دارویی نظیر آویشن، خاکشیر، زیره سبز، زیره سیاه و آلوئه ورا دراستان تولیدمی شودواخیراًدرزمینه کشت گیاهان دارویی بصورت گلخانه ای ازقبیل آلوئه ورا وبه لیمو، تحقیقات و برنامه ریزی جامعی صورت گرفته است.
یکی ازمشکلاتی که طب جدید باوجودامتیازهای ظاهری آن نسبت به طب سنتی به ارمغان آورده،مصرف روزافزون داروهای شیمیایی است که متاسفانه روزبروز شکل حادتری به خودمی گیرد .طی تحقیقات بعمل آمده درکشور ما مردم برای درمان ،کمتر ازگیاهان دارویی استفاده می کنند درحالیکه دراروپا اغلب مردم برای پیشگیری، درمان ویابعنوان مکمل ازگیاهان دارویی استفاده می کنند. کشت گیاهان دارویی در این استان دربین سایر محصولات گیاهی ، ازمزیتهای نسبی بیشتری برخوردار است که درصورت توجه جدی می تواند دررونق اقتصادی منطقه مفید واقع شود.
به نظر می رسد بااتخاذسیاستهای درست وجامع درخصوص توسعه وترویج طب سنتی و فرهنگ بهره برداری و استفاده درست ازگیاهان دارویی دربین مردم وحتی الامکان جایگزینی آنها با داروهای شیمیایی می توان باافزایش تقاضای گیاهان دارویی وهمچنین توسعه کشت آنها ضمن تضمین سلامت جامعه به کارآفرینی واشتغالزایی آن به خصوص دراستانهای مستعدازجمله استان خراسان جنوبی درسالهای آتی امیدوارتر بود.
مقدمه:
طی سالیان متمادی داروهای طبیعی ، خصوصاًگیاهان دارویی اساس وحتی دربرخی مواردتنها طریق درمان محسوب می شوند ودرعین حال مواداولیه موجود درآنهادرصنعت داروسازی مورداستفاده قرارمی گیرد. باگذشت زمان برتعدادگیاهان دارویی شناخته شده افزوده شده وزمینه های کاربرد آنها نیز گسترده ترشده است .کشف گیاهان جدید وکاربردهای جدید گیاهان بعنوان داروهای کمکی دردرمان های شیمیایی یا آنتی بیوتیکی، پی بردن به ارزش بهداشتی گیاهان وبالاخره کشف مواد جدیدی نظیر ویتامین ها، هورمون ها، موادضد میکروبی، ضدویروسی، ضدتوموری،درمیان گیاهان شناخته شده یاگیاهانی که به تازگی کشف شده اند ، باردیگر درپیشرفت طبگیاهی کمک شایانی کرده اند.پزشکان ، داروسازان وعامه مردم پیوسته درحال کشف اثرات سودمند گیاهان وموادموثر موجود درآنها هستند تابتوانند بااستفاده ازبزرگترین گنجینه سلامتی یعنی طبیعت، بیماران راشفادهند.
اولین مسلمانی که ازترجمه های پزشکی سود بسیار برد ذکریای رازی بود وی طبیبی حاذق وبسیار دقیق بودازاوکتابهای بسیاری که شامل شرح داروها هستند خصوصاً کتاب المنصوری وهمچنین 24 کتاب طبی دیگر که محتوی تعدادزیادی نسخه پزشکی هستند به جای مانده است.بعنوان مثال برای رفع دل درد وقولنج ، دانه وتخم به، شنبلیله، رازیانه، بابونه ودیگر عناصر راتجویز می کرده است.
پزشک نامور ابوعلی سینا کتاب مشهور خود به نام قانون درطب رابه زبان عربی به اتمام رساند .او دومین جلدکتاب قانون که به داروسازی وآموزش داروهای طبیعی ساده اختصاص داده شده که موثرترین داروهای زمان خودرابه رشته تحریر در آورد.این دانشمند 811 گیاه دارویی ومعدنی دراین کتاب بهمراه اثرات آنها بربدن انسان راشرح داده است. - ساعدزمان، - 1370 گیاهان دارویی به عنوان ذخایر ارزشمند خراسان جنوبی به شمار میرود که علاوه بر حفاظت و احیاء بهرهبرداری صحیح از آن در عرصههای منابع طبیعی، سبب بهبود سطح سلامت و ارتقای کیفیت زندگی مردم میشود .
همه ساله با آغاز فصل بهار به خصوص در ماه اردیبهشت و خرداد، شاهد حضور گیاهان دارویی در بازارهای محلی خراسان جنوبی هستیم .از آویشن، مستار و کاکوتی گرفته تا گل بومادران، زیره و سایر گیاهان دارویی ... گیاهان دارویی در خراسان جنوبی به دو روش آبی و دیمه کشت میشود و برخی از این گیاهان نیز در مراتع به صورت خودرو رشد میکند . کارشناساسان معتقدند؛ با توجه به کیفیت بالای اسانس و ماده موثر گیاهان داوریی، نیاز کمآبی و استفاده از نزولات آسمانی، کوتاه بودن و عدم تداخل دوره رشد با سایر محصولات، کمتوقع بوده و مقاومت گیاهان دارویی نسبت به آب شور و اقلیم نامساعد بسیار کمهزینهتر نسبت به داروهای شیمیایی است .
گیاهان دارویی نقش مهمی در اقتصاد استان میتواند ایفا کند، توسعه کشت گیاهان دارویی در استان باعث ارزآوری و رونق اقتصادی، کاهش وابستگی به خارج از کشور، ایجاد اشتغال و جلوگیری از مهاجرت روستائیان و کشاورزان خواهد شد . گیاهان دارویی بعنوان ذخایر ارزشمند خراسان جنوبی به شمار میرود که علاوه بر حفاظت و احیاء بهرهبرداری صحیح از گیاهان دارویی در عرصههای منابع طبیعی سبب بهبود سطح سلامت و ارتقای کیفیت زندگی مردم، ایجاد فرصتهای شغلی از طریق تولید اقتصادی گیاهان دارویی و فرآوردههای آنها و احراز جایگاه شایسته و دستیابی به سهم مناسبی از بازار جهانی گیاهان دارویی را کسب خواهد کرد .
