بخشی از مقاله
چکیده :
نیاز بشر کنونی در عصر جدید در ضمینه ساخت و سازها موجب کشف شدن مواد و مصالحی گردید که در عین سازگاری و هم زیستی با طبیعت با تکنولوژی عصر حاضر سنخیت داشته باشند و مغایرتی با اکوسیستم و زندگی پیرامون بشر نداشته باشد. معماری پایدار نوعی مدیریت محیط پاک و سالم براساس بهره برداری از منابع طبیعی با اصول » اکولوژیکی « با هدف کاهش آسیب رب محیط زیست و منابع تجدید ناپذیر و منابع انسانی میباشد که در نهایت موجب توسعه پایدار و ارتقا و بهبود سطح کیفی محیط میگردد تا بلند مدت ادامه خواهد داشت و از مصالحی استفاده میکند که حتی پس از تخریب نیز قابلیت تجزیه شدن و یا تبدیل شدن را در خود دارند و موجب الودگی محیط زیست نمی گردند پژوهشگران و معماران جهت دستیابی به این قابلیت زحمات فراوانی متحمل شده اند به همین خاطر ساختمان پایدارهیج ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامونی اش ندارد و کاملا سنجیده و علمی طراحی و ساخته میشود و از نظر اقتصادی اجتماعی و محیطی معقول و پایا میباشد و موجب پیدایش مفاهیمی چون معماری اکوتک، معماری سبز در عرصه معماری و شهرسازی گردیده است در پژوهش ذیل روش تحقیق توصیفی تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات اسنادی کتابخانه ای میباشد.
مقدمه
درجهان کنونی توسعه به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و به تبع آن ساخت و ساز که جزو صنایع بزرگ در استحکام نیروی انسانی - صدها هزار کارگر ساختمانی و فنون مربوطه - باعث از بین رفتن زمین های کشاورزی، فرسایش خاک و آلوده کننده محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم است و بر بحران انرژی دامن میزند . بحرانی که در اواسط دهه 1965 با افزایش میزان آلودگی محیط زیست هشداری به جهانیان محسوب شد و سبب تشکیل گروه های طرفدار محیط زیست که ازحامیان محیط زیست در جهان بودند گردید و مفهوم گستردهای تحت عنوان پایداری را پیگیری نمود.
اصطلاح پایداری - - Sustainable برای نخستین بار در سال 1986 توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست تحت عنوان - رویایی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده برای مقابله با نیازهایشان - مطرح شد و هر روز بر ابعاد و دامنه آن افزوده میشود تا استراتژی های مناسبی پیش روی جهانیان قرارگیرد . در این میان معماران نیز در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تامین زندگی مطلوب انسان بوده اند کاربرد مفاهیم پایداری و توسعه پایدار در معماری مبحثی به نام »معماری پایداری« آغاز گردید.
چارلزجنکر در آخرین فصل کتاب معماری پایدار خویش این مسئله را خاطر نشان میسازد که نابودی زمین توسط ما منجربه نابودی 27000 گونه زیستی در یکسال میشود، هفتاد و چهار انقراض در یک روز و یا سه نابودی در یک ساعت مدارک جدیدی براساس مجله تایم مورخ 31 ژانویه 2000 این تعداد را بالاتر نشان میدهد یعنی صدها انقراض در یک روز. گرم شدن کره زمین، نازکتر شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده ها، افزایش آلودگی محیط زیست و انقراض گونه های زیستی همه وهمه با هم می آمیزند تا ضرورت بوم شناسی و مسایل زیست محیطی را برای آینده قابل پیش بینی گردانند . بطوریکه پیشی گرفتن خاکستری در برابر جهان سبز قابل تامل ترین مسئله قرن حاضر به شمار میرود در عصر حاضر طیف وسیعی از فرآورده ها و مصالح، در دسترس قرار گرفته اند و یا اینکه در حال عرضه به بازار هستند.
برخی از آنها به طور خاص برای استفاده در زمینه معماری تولید شده و برخی نیز برای کاربردهای دیگری مثل صنعت منسوجات، اتومبیل سازی و ... درنظر گرفته شده اند . اما نکته اصلی اینجاست که چگونه این مصالح نوین در دسترس معماران و طراحان قرار گیرد اگر برای معماران این امکان فراهم آید که بتوانند تمام این مصالح و فرآورده ها را مستقیما یا به شکل اصلاح شده در پروژه های خود به کارگیرند، آنگاه سیل عظیمی از امکانات تازه و جالب برای طراحی ساختمانها و روشهای ساخت را به دنبال خواهد داشت. معماران خلاق میتوانند مصالح و فرآورده های نوین را برای کاربردهای خاص معماری توسعه دهند و قادر خواهند بود صنعت تازه ای را در معماری برپایه مصالح نوین پدیدآورند و در نتیجه، معماران بیش از آنکه طراح ساختمان باشند، مجری، تولید کننده و سازنده آن نیز خواهند بود.
اما آنچه که در سیستم طبقه بندی مصالح هوشمند اهمیت دارد این است که باتوجه به مباحث مطرح در زمینه توسعه پایدار که دغدغه اصلی قرن پیشروست، هریک از این مصالح چه عملکردهایی از لحاظ تعامل با محیط زیست، دوام و پایداری، امکان بازیافت مجدد، زیبایی ومطلوبیت و ... دارند - . - Atkins, 2004 مصالح هوشمند تحت عنوان مصالح "انعطاف پذیر" و " تطبیق پذیر " نیز شناخته میشوند و این به دلیل ویژگی خاص آنها در تنظیم نمودن خود با شرایط، محیطی میباشد - 2005 ، - Addington& Schodek مصالحی را که در ذیل به توضیح آنها می پردازیم، مصالح و مواد خامی هستند که دارای پتانسیل های خاص و کاربردی در زمینه معماری و ساخت و ساز میباشند .این فهرست با توجه به ویژگیها، ساختار و خصوصیات درونی این مواد تهیه شده است . - itter,2007 - امروزه ساختمان ها خود گونه ای از تکنولوژی هستند .
آنها خود را با تکنولوژی وفق میدهند و از آن بهره میگیرند . یک بنای هوشمند، بنایی است که کارایی و راندمان ساکنانش را افزایش داده و امکان مدیریت مؤثر را براساس مقتضیات خاص و با کمترین هزینه فراهم آورد. لازم است به این نکته اشاره شود که بین مصالح هوشمند و سیستم های هوشمند باید تفاوت قائل شد . ماده هوشمند اغلب جزیی کوچک اما حیاتی از یک سیستم هوشمند است . اغلب سیستمهای هوشمند تلفیقی از اجزا و مصالح هوشمند و عملکرد چند منظوره آنها هستند - علی خانی،. - 1380
-1مشخصات مصالح پایدار
1-1مصالح قابل بازیافت باشند
مصالحی که بعدازتخریب قابلیت بازیافت وتبدیل شدن به مواد دیگررادارند.
2-1مصالح قابل تجزیه باشند
مصالحی که پس ازمدتی تجزیه می شوند ضرری به محیط زیست ندارند.
3-1مصالح همزیست
مصالحی که میتواند فاکتورهای مضررا خنثی کند.
4-1مصالح تغییرناپذیرند
مصالحی که فاکتورهای فیزیکی وشیمیایی برآنها اثرگذارنباشند وقادرند مشخصه های ظاهری ویا درونی خودرا درپاسخ به تاثیرات فیزیکی و شیمیایی به صورت برگشت پذیرتغییردهند.
5-1مصالح هیبرید یا پیوندی
این مصالح با تلفیق حداقل دو ترکیب متفاوت ساخته میشوند .مثل تلفیق ترکیبات طبیعی ومصنوعی.
6-1مصالح با ساختارفسیلواره
این مصالح نوعی مصالح مرکب با لایه های ملحق شده تدریجی میباشند . این مصالح نتیجه یک تغییرپیوسته درویژگی های مصالح است . مثالی ازاین نوع مصالح نفت خام میباشد که ازقرارگرفتن لایه های متعدد درطول سالیان متمادی ایجاد میشود.
7-1نانومتریال - مصالح نانو -
مصالحی هستند که ازموادی با مقیاس نانو - یک میلیاردم - ساخته میشوند و نقاط اشتراک زیادی با مصالح هوشمند دارند . مواد باساختارنانو بعنوان پوشش نهایی در ساخت فرآورده ها به کارمیروند . بعنوان مثال درپوشش های هوشمند ضدخوردگی، تصفیه کننده هوا، تمیزکننده سطوح وپوشش های زیست فعال کاربرد دارند - تورانی،. - 1387
