بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی رابطه طول- وزن و فاکتور وضعیت ماهی خیاطه Alburnoides eichwaldii - De Filipii, 1863 - ، تعداد 226 قطعه ماهی با استفاده از تور گوشگیر با اندازه چشمه - گره تا گره مجاور - 10، 20 و 30 میلیمتر از دریاچه سد شهید رجایی استان مازندران صید گردید. دامنه سنی ماهیان صید شده 0+ تا 4+ سال تعیین شد که گروه سنی، 2+ ساله غالب بود. بیشینه طول کل و وزن بدن در نرها و مادهها به ترتیب 122 و 131 میلیمتر و 25/71 و 30/46 گرم بوده است. میانگین فاکتور وضعیت ماهیان نر - 1/23±1/06 - بیشتر از ماهیان ماده - 0/80±0/23 - بهدست آمد که تفاوت معنیداری بین دو جنس مشاهده نشد. رابطه طول- وزن برای مادهها، نرها و در کل جمعیت به ترتیب W=0.0000041L3.2454، W=0.0000043L3.2234 و W=0.000003L3.3134 و ضریب هم بستگی آنها به ترتیب 0/94، 0/96 و 0/95 به دست آمد. با توجه به مقدار t معادله پائولی و میزان شیب خط رگرسیونی در ماهیان نر - 3/22 - و ماهیان ماده - 3/25 - ، الگوی رشد این ماهی برای هر دو جنس نر و ماده آلومتریک مثبت تعیین گردید.
واژگان کلیدی: رابطه طول- وزن، Alburnoides eichwaldii، سد شهید رجایی.
مقدمه
اعمال مدیریت پویا بر روی ذخایر یک آبزی نیازمند دست یابی به خصوصیات پویایی جمعیت آن آبزی دارد. اطلاعات مربوط به ساختار سنی و رشد در روشن ساختن تاثیرات محیط روی رشد و بقا مورد استفاده قرار می گیرد . - Stevenson and Campana, 1992 - فاکتور وضعیت - Condition Factor - یک پارامتر زیستی مهم رشد است که نشان دهنده وضعیت مناسب رشد و شاخصی برای اندازه متوسط گونه است . - Alam et al, 2014 - رابطه طول- وزن به عنوان شاخصی در جهت بررسی وضعیت ماهی استفاده می شود که به پیشبینی وزن از طریق طول خاص کمک میکند . - Garcia et al, 1998 - ماهی خیاطه با نام علمی Alburnoides eichwaldii - De Filipii, 1863 - از خانواده کپورماهیان است که در ایران براساس طبقه بندی IUCN1 در طبقه LC2 قرار دارد - عبدلی و نادری، - 1387 و به لحاظ پراکنش و جمعیت وضعیت مطلوبی در زیستگاههای مختلف دارد - . - Lusk et al, 1998 با این حال بسیاری از جمعیت های ماهیان آب شیرین ایران خصوصا ماهیان حساسی چون خیاطه به دلیل مواجه شدن با خشکسالیهای سال های اخیر، تغییر اقلیم، آلایندهها، معرفی گونههای غیربومی و فعالیتهای انسانی به شدت تحت تاثیر قرار گرفتهاند . - Esmaeili et al, 2014 - در رابطه با ویژگیهای تولیدمثلی، تغذیه، سن و رشد این ماهی مطالعات گسترده ای در داخل و خارج از کشور انجام گرفته است ولی این تحقیق اولین گزارش در خصوص بررسی رابطه طول-وزن و فاکتور وضعیت این گونه در دریاچه سد شهید رجایی که یک محیط راکد و ساکن است، می باشد.
مواد و روشها
این مطالعه در دریاچه سد شهید رجایی در منطقه سلیمانتنگه شهرستان ساری در استان مازندران انجام گردید. صید ماهیان در طول سال و در چهار فصل - تنها در فصل بهار نمونه برداری به صورت ماهانه صورت گرفت - از سه ایستگاه به صورت انتظاری و با تور گوشگیر با اندازه چشمه - گره تا گره مجاور - 20 ,10 و 30 میلیمتر در دریاچه سد شهید رجایی انجام شد - جدول . - 1 پارامترهای زیستسنجی ماهیان شامل طول کل، طول فورک و طول استاندارد به کمک تخته زیستسنجی با دقت 1 میلیمتر و وزن کل بدن به کمک ترازوی دیجیتال با دقت 0/01 گرم اندازه گرفته، گنادها به طور چشمی تعیین جنسیت شدند و جهت تعیین سن ماهیان، از فلس های مابین خط جانبی و باله پشتی در سمت چپ بدن استفاده شد. رابطه طول-وزن از طریق فرمول - Pauly, 1993 - W=aLb به دست آمد که در آن W وزن ماهی بر حسب گرم، L طول کل ماهیان بر حسب میلیمتر، a ضریب ثابت و b شیب خط رگرسیونی میباشد. برای تعیین الگوی رشد از فرمول پائولی استفاده گردید . - Forese and Binohlan, 2000 - * t= :sd LnL انحرافمعیار لگاریتم طبیعی طول - سانتیمتر - ، :sdLnW انحراف معیار لگاریتم طبیعی وزن - گرم - ، :b شیب خط رگرسیونی بین طول و وزن، :r2 ضریب تبیین، :n تعداد نمونه. فاکتور وضعیت با استفاده از فرمول K= - W*100 - /Lb محاسبه شد - Nikolsky, 1963 - که :W وزن بدن به گرم، :L طول بدن برحسب سانتیمتر، :b شیب خط رگرسیونی بین طول و وزن می باشد. دادههای بدست آمده توسط تست نرمالیته کولموگروف- اسمیرنوف آزمون شده، پس از نرمال بودن دادهها، کلیه تجزیه و تحلیل آماری دادهها با نرمافزار SPSS انجام شده و برای رسم نمودارها از نرمافزار Excel
استفاده میشود.
نتایج و بحث
از کل ماهیان خیاطه صید شده از سه ایستگاه 54 نمونه نر و 171 نمونه ماده بودند و جنسیت 1 نمونه قابل تشخیص نبود. میانگین طول و وزن مادها بیش تر از نرها بوده است - جدول . - 1 نمونههای صید شده از 5 گروه سنی 0+ تا 4+ بودند که گروه سنی دو ساله با % 47/71 غالب بوده است - شکل . - 1 در کل جمعیت و درهر دو جنس از این گونه، گروههای سنی 2+ و 4+ به ترتیب دارای بیشترین و کمترین درصد ترکیب بودند.
