بخشی از مقاله
چکیده
78 قطعه سیاهماهی خالدار - Capoeta trutta - از چهار رودخانه اهرم، فهلیان، خیرآباد و مند حوضه بوشهر با استفاده از تور پره و ساچوک به منظور بررسی رابطه طول-وزن و تعیین ضریب وضعیت سیاه ماهی خالدار صید شدند. مقادیر ضریب وضعیت برای جمعیتهای این چهار رودخانه به ترتیب برابر با 0/67 ، 0/81 ، 0/60 و 0/63 و مقدار پارامتر b به ترتیب برابر با 2/63 ، 26 3/55،3/ ، 3/37 میباشد.
کمترین و بیشترین میزان متوسط طول کل به ترتیب برای جمعیتهای رود خیرآباد 35/55±6/09 - میلیمتر - و فهلیان 98/33±16/58 - میلیمتر - و کمترین و بیشترین میزان متوسط وزن بدنی به ترتیب برای جمعیتهای رود خیرآباد - 0/29±0/15 گرم - و فهلیان 8/77±6/10 - گرم - بدست آمده است. کمتر بودن ضریب وضعیت نشان دهنده ی وضعیت نامناسب این رودخانهها میباشد. همچنین جمعیتهای رودهای فهلیان، خیرآباد و مند دارای الگوی رشد آلومتریک مثبت و جمعیت رود اهرم دارای الگوی رشد آلومتریک منفی میباشند.
.1 مقدمه
آب های شیرین ایران از تنوع بالایی از ماهیان برخوردار است. طبق مطالعات چیزی در حدود 106 جنس از 29 خانواده در آب های داخلی کشور حضور دارند که از این تعداد چیزی در حدود 162 گونه %63/04 - گونه ها - متعلق به راسته کپورماهیشکلان است. این راسته دارای سه خانواده، 52 جنس، 162 گونه تأیید شده و دو گونه تأیید نشده است .[9] خانواده پر گونه این راسته در ایران خانواده کپورماهیان است که دارای 44 جنس با 111 گونه میباشد. از جنسهای مهم این خانواده جنس سیاهماهیان است که دارای بیش از 10 گونه است.
] سیاهماهی خالدار Capoeta - trutta - Heckel, 1843 - گونهای از راسته کپورشکلان و خانواده کپورماهیان است که در زیستگاههای آب شیرین غرب و جنوب غرب ایران یافت میشود. این ماهی دارای بدنی دوکیشکل، دهان نیمه تحتانی، دندان حلقی 3 ردیفی با فرمول 2,3,4-4,3,2 بوده و مهمترین مشخصه تشخیص این ماهی وجود خال های سیاه رنگ پراکنده روی سطح بدن آن است .[3] مطالعات موجودات زنده به خصوص ماهیان در زیستگاه های آبی از جنبه های مختلف از جمله شناسایی ماهیان، تفکیک جمعیت های مختلف متعلق به یک گونه در رودخانه ها و زیستگاه های مختلف در برنامه های حفاظت و بهره برداری اصولی روند تکامل، بوم شناختی، مطالعات رفتار آنها، مباحث مدیریت اکوسیستم ها و حفاطت از زیستمندان آنها و نیز در خصوص مباحث مدیریت بهره برداری از ذخایر ماهیان، تکثیر و پرورش آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.
[13] رابطه طول- وزن از جمله روابطی است که در برنامههای مدیریتی ارزیابی ذخایر، بهرهبرداری از ذخایر و غیره کاربرد اساسی دارد و از جمله موارد مورد استفاده در محاسبه ضریب وضعیت، نرخ رشد و ساختارهای سنی میباشد .[14] مطالعات رابطه طول- وزن ماهیان از موارد مهم در امور شیلاتی و زیستشناسی ماهیان است زیرا که این نوع روابط فراهم کننده متوسط وزن بدست آمده در گروه های طولی مختلف ماهیان است که به وسیله روابط ریاضیاتی قابل پیش بینی است .
[11] با توجه به اهمیت شناسایی ذخایر ماهیان و سایر آبزیان در مدیریت کارآمد شیلاتی و بهره برداری بهینه ذخایر یک گونه از ماهی و از آنجایی که تاکنون هیچ مطالعهی جامعی در زمینه ساختار جمعیتی سیاه ماهیان درآب های داخلی کشور انجام نشده است، لذا هدف از این مطالعه بررسی رابطه طول-وزن و تعیین ضریب وضعیت سیاه ماهی خالدار در بین جمعیتهای مختلف حوضه بوشهر میباشد.
.2 مواد و روشها
4 جمعیت از حوضه آبخیز بوشهر برای این مطالعه مورد نمونه برداری قرار گرفتند که مشخصات مناطق نمونه برداری در جدول 1 ارائه شده است.
.1.2 نمونهبرداری، تثبیت و نگهداری نمونهها
برای صید نمونه ها در کلیه رودخانه ها از وسایلی مانند تور پره، ساچوک و الکتروشوکر استفاده گردید. نمونه ها بعد از صید در محلول استاندارد عصاره گل میخک بیهوش شدند و سپس در فرمالین %10 بافری و خنثی شده تثبیت شده و برای ادامه آزمایشات با آزمایشگاه منتقل گردیدند.
2.2 رابطه طول - وزن
رابطه موجود بین صفات طول بدن و وزن بدنی با استفاده از رابطه نمایی W = a L b بدست میآید .[10] [6] در این معادله متغیرها به صورت زیر تعریف میشوند:
W برابر وزن کل بدن - گرم -
L برابر طول کل بدن - سانتیمتر -
a برابر عرض از مبدأ یا مقدار ثابت که وابسته به شکل بدن است.
b برابر شیب منحنی میباشد که مقدار آن الگوهای رشد بدنی ماهی یعنی رشد آلومتریک - مثبت یا منفی و ایزومتریک - را نشان میدهد.
