بخشی از مقاله
چکیده
بازار سرمایه به عنوان بازاری که نبض و رشد و توسعه اقتصادی یک کشور در دست آن است از جمله مهمترین بازارهای مالی است که تصمیم گیری های سرمایه گذاری مهمی در آن اتفاق می افتد. وجود متغیرهای غیر قابل کنترل و عدم شناسایی متغیرهای مهم در فرایند سرمایه گذاری، تصمیم گیری سرمایه گذاران جهت تخصیص بودجه خود در انتخاب دارایی های مالی را با مشکل مواجه می کند. در این پژوهش به رتبه بندی عوامل موثر بر انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار اصفهان بر اساس مدل تحلیل شبکه ای پرداخته شد.
نتایج نشان می دهد، معیارهای سودآوری و نقدینگی دارای بیشترین وزن و اهمیت و معیارهای کارایی عملیاتی و رشد دارای کمترین وزن و اهمیت هستند. همچنین با توجه به اولویت حاصل از ماتریس حد دار و اولویت بی مقیاس شده، از بین زیر معیارهای معیار سود آوری به ترتیب زیر معیار بازده داراییها و نسبت قیمت به سود دارای بیشترین وزن و زیر معیار روند سود تقسیمی دارای کمترین وزن و اهمیت هستند.
شود با توجه به اولویت حاصل از ماتریس حد دار و اولویت بی مقیاس شده،از بین زیر معیارهای کارایی عملیاتی به ترتیب زیر معیار رشد درآمدها و گردش حساب های دریافتی دارای بیشترین وزن هستند. شود با توجه به اولویت حاصل از ماتریس حد دار و اولویت بی مقیاس شده،از بین زیر معیارهای نقدینگی به ترتیب درجه نقدشوندگی و نسبت جاری دارای بیشترین وزن هستند و شود با توجه به اولویت حاصل از ماتریس حد دار و اولویت بی مقیاس شده، از بین زیر معیارهای معیار رشد نرخ رشد سود خالص دارای بیشترین و مخارج تبلیغات دارای کمترین وزن هستند .
کلیدواژه ها : انتخاب سهام، بورس اوراق بهادار، تصمیم گیری با معیارهای چندگانه
1. مقدمه
نحوه انتخاب سهام1 در بورس اوراق بهادار2 یکی از دغدغه های اصلی سرمایه گذاران در این بازارها است، انتخاب سهم و یا سبد سهامی که از لحاظ سود آوری، افزایش قیمت و سود هر سهم بهترین باشد اهمیت بسزایی دارد - آبادیان و شجری، - 1395 هدف هر سرمایه گذار در بورس اوراق بهادار کسب بازدهی بالاتر می باشد و در صورتی که سرمایه گذار در انتخاب سهام به طورمنطقی تصمیم گیری نماید، می تواند به بازدهی مطلوب دست یابد.
عوامل مهمی که می تواند به سرمایه گذاران در انتخاب بهینه سهام کمک نماید، توجه به معیارهای تایید شده توسط کارشناسان مالی است - پهلوان و همکاران،. - 1391 تصمیمات سرمایه گذاری در انتخاب سهام فرایندی حساس و تدریجی را برای سرمایه گذاران در پی دارد؛ چرا که در کنار در نظر گرفتن مواردی چون شرایط جهانی و محلی - با توجه به ضرورت های سیاسی و اقتصادی - ، عواملی مانند سودآوری، فرصت های رشد و شرایط قانونی نیز اثرگذار بوده که این موضوع به واسطه بررسی اطلاعاتی که از ترازنامه و صورت حساب سود و زیان استخراج می شود، حاصل می گردد - همزاسبی و پک کایا3، . - 2011
بازار سرمایه به عنوان بازاری که نبض و رشد و توسعه اقتصادی یک کشور در دست آن است از جمله مهمترین بازارهای مالی است که تصمیم گیری های سرمایه گذاری مهمی در آن اتفاق می افتد. وجود متغیرهای غیر قابل کنترل و عدم شناسایی متغیرهای مهم در فرایند سرمایه گذاری، تصمیم گیری سرمایه گذاران جهت تخصیص بودجه خود در انتخاب دارایی های مالی را با مشکل مواجه می کند - محمدی و همکاران،. - 1394 در همین راستا باید عنوان نمود که تکنیک های متفاوتی در انتخاب سهام و تصمیم گیری در این مورد مد نظر قرار می گیرد.
به طور کلی در پیش بینی بازار و انتخاب سهام، سه تکنیک تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و تحلیل پرتفوی دخیل بوده که در این بین تحلیل بنیادی و تکنیکال از جایگاه مهمتری برخوردار می باشند34، سهامی که به واسطه اطلاعات بنیادی انتخاب شده است، ارزش بالاتری را به خود اختصاص می دهند . به منظور اتخاذ چنین تصمیمی، سرمایه گذاران باید بررسی های وسیعی در موقع خرید سهام انجام دهند.
به عبارت دیگر لازم است عوامل متعددی را در هنگام سرمایه گذاری مدنظر قرار دهند؛ زیرا آنها نقدترین دارایی خود را به یک نوع اوراق بهادار تبدیل می نمایند. اگر سرمایه گذاران بدون توجه به یک سری عوامل، اقدام به سرمایه گذاری نمایند نتایج مطلوبی از سرمایه گذاری عایدشان نخواهد شد. این موضوع بیشتر در مورد کشورهایی مطرح است که در بازار اوراق بهادار آنها رتبه بندی صورت نمی گیرد. یعنی تصمیم گیری سرمایه گذاران بر اساس رتبه بندی نمی باشد.
بدین منظور جهت تصمیم گیری در انتخاب سهام پس از شناسایی سهام استفاده از تکنیک های تصمیم گیری با معیارهای چندگانه پیشنهاد می شود. اصل تصمیم گیری چند معیاری بر تصمیم گیری مبنی بر چند معیار استوار است. بنابراین استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاری برای حل موثر مسائل خاص بهتر است - وو و همکاران4،. - 2010 بسیاری از روش های سنتی تصمیم گیری چند معیاری مبنی بر فرض استقلال هستند.
البته در بسیاری از موقعیت ها روابط بین معیارهایجداگانه کاملاً مستقل از هم نیستند. فرایند شبکه ی تحلیلی با موفقیت در بسیاری زمینه ها اعمال شده است لذا در این پژوهش نیز جهت رتبه بندی عوامل در انتخاب سهام در سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار اصفهان از تکنیک تحلیل سلسلهمراتبی 5 - ANP - استفاده شده است.
نحوه انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار یکی از مهترین مسائل سرمایه گذاران در اینگونه بازارهاست و دستیابی به شیوه های که بتواند سرمایه گذاران رادر انتخاب سهام در این بازارها یاری نماید، اهمیت بسزایی دارد. معمولأ افراد به صورت غیر علمی و سنتی به معامله سهام در بازار بورس اوراق بهادار اقدام می کنند و در نتیجه ضمن پذیرش ریسک زیاد برای خود، در جهت گسترش جو عدم اطمینان در بازار نیز مؤثر می شوند.
کسانیکه با دیدگاه روشنتر به بازار سهام می نگرند، معمولأ رو شهای خرید و فروش را به صورت علمی و فنی ترجیح میدهند. هدف این پژوهش نیز شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر انتخاب سهام در این راستا بوده است.لذا تحقیق حاضر با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره - ANP - به نحوه انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار اصفهان پرداخته شده است. فرآیند تجزیه و تحلیل شبکهای یا ANP یکی دیگر از تکنیکهای تصمیمگیری چند معیاره است که »فرآیند تحلیل سلسلهمراتبی« یا AHP را با جایگزینی »شبکه« بجای »سلسله مراتب« بهبود میبخشد.
لذا این پژوهش در پی یافتن پاسخ به این سوال است که معیارهای موثر بر انتخاب سهام در سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار از نظر خبرگان شهر اصفهان با روش فرایند تحلیل شبکه ای کدامند؟
.2 مبانی نظری و پیشینه پژوهش
1,2. سرمایه گذاری
یکی از نشانه های سلامت اقتصاد، وجود زمینه های متعدد جهت تبدیل مازاد نقدینگی و پس انداز موجود به سرمایه گذاری، تولید ثروت و ارزش آفرینی است .در این بین بازار سرمایه، ابزاری مناسب برای هدایت نقدینگی مازاد به سوی این مقاصد بوده که با توجه به گسترش آن، تقریباً امکان حضور و مشارکت در آن برای همگان وجود دارد - آبادیان و شجری، . - 1395 سرمایه گذاری برحسب موضوع به دودسته سرمایه گذاری واقعی و سرمایه گذاری مالی تقسیم می شود. سرمایه گذاری واقعی نوعی سرمایه گذاری است که فرد با فدا کردن ارزشی در زمان حاضر، نوعی دارایی واقعی به دست می آورد.
درواقع موضوع سرمایه گذاری، دارایی واقعی است. خرید ملک یا کاشانه، نمونه ای از این سرمایه گذاری است. در سرمایه گذاری مالی، فرد درازای فدا کردن ارزش حاضر، نوعی دارایی مالی که نتیجه آن معمولاً جریانی از وجوه نقد است به دست می آورد. سرمایه گذاری در اوراق بهادار مثل سهام عادی یا اوراق مشارکت، که فرد درازای پرداخت پول، محق به دریافت جریانی از وجوه نقد به شکل سود می شود، سرمایه گذاری مالی محسوب می شود.
یکی از انواع سرمایه گذاری ها به منظور افزایش ثروت سرمایه گذاران، سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار است. در این راستا، سه روش متفاوت برای سرمایه گذاری در بورس وجود دارد: تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکی و استراتژی خرید و نگهداری - تهرانی و اسماعیلی، - 1391
تجزیه و تحلیل تکنیکی: رویکردی است که براساس رفتار قیمت به فرایند تصمیم گیری در زمینه سرمایه گذاری در بازارهای مالی کمک می نماید. این تحلیل نقش مهمی را به ویژه در زمان بندی فرایند سرمایه گذاری ایفا می کند. بر اساس رویکرد تکنیکی، قیمت به عنوان نقطه تعادل عرضه و تقاضا همه انتظارات بازار را در خود دارد.
در نتیجه این رویکرد تلاش می نماید تا از طریق مطالعه و بررسی روند گذشته قیمت، تغییرات آینده قیمت را در همان مراحل اولیه شناسایی کرده و فرصتی را برای کسب بازدهی فراهم آورد - حاجیها و آزادی،. - 1395 بر مبنای تجزیه و تحلیل تکنیکی فرض می شود که نیروهای مختلفی بر عرضه و تقاضای یک دارایی مالی تأثیر می گذارند که این مسأله موجب می شود تا فاصله قیمت از ارزش ذاتی دارایی مورد نظر در هر لحظه بیشتر از قبل شود.
تجزیه و تحلیل بنیادی: متغیرهای اقتصادی مختلفی در تجزیه و تحلیل بنیادی مورد بررسی قرار گرفته و تأثیر این متغیرها بر جریانات نقدی آتی دارایی مالی به دقت تعیین می شود. تحلیل بنیادی به عنوان یکی از رویکردهای معتبر در برنامه ریزی سبد سهام شامل چندین مرحله مرتبط به هم و دارای ساختار می باشد. ارتباطات بین شاخص های مختلف در مراحل این رویکرد نشان دهنده پیچیدگی موجود در تحلیل های سرمایه گذاری است.
ابتدا متغیرهای مربوط به فضای کسب و کار یا محیط کالن مربوط به سهم را برحسب صنعت معین و تجزیه تحلیل می کنند. سپس تحلیل مرحله بعد برحسب وضعیت صنعت انجام و نتایج حاصله به صورت مفروضات به تحلیل شرکت یا سهم انتقال می یابد - خدامرادی و همکاران، . - 1394 برخی از تحلیل گران در بازار سرمایه معتقدند که تحلیل بازار باید با اصول و مبانی بنیادی ترکیب شود که به این دسته از نظریه پردازان، بنیادگرایان گفته می شود.
