بخشی از مقاله
چکیده:
میگماتیتهای منطقه دهسلم براساس نوع قرارگیری لوکوسوم و ملانوسوم به دو دسته استروماتیک و رگه ای تقسیم میشوند. کانی شناسی لوکوسوم و ملانوسوم مشابه است اما کانی های عمده ملانوسوم بیوتیت و سیلیمانیت و در لوکوسوم کوارتز و پلاژیوکلاز هستند. براساس شواهد سنگ شناختی، ژئوشیمیایی و ترمومتری گارنت – بیوتیت فرایند آناتکسی، در دمای متوسط 588 درجه سانتیگراد، در دماهای بالای رخساره آمفیبولیت و در مرحله ناپدیدشدن استارولیت رخ داده است.
واژه های کلیدی: میگماتیت، آناتکسی، ترمومتری گارنت – بیوتیت، کانیشناسی.
مقدمه:
میگماتیت ها سنگ های دگرگونی ناهمگنی شامل یک بخش با ترکیب متورق و تیره - ملانوسوم - هستند که به طور پیوسته همراه موادی دارای شیستوزیته کم، روشن رنگ و درشت دانه موسوم به لوکوسوم قرار گرفته اند - Winkler . - 1974 بخش روشن رنگ یا شبه آذرین عموما ترکیب گرانیتوئیدی نشان میدهد و به صورت لایه هایی با مقیاس سانتیمتر، به شکل رگه یا لوله مانند همراه با بخشهای تیره رنگ دیده میشوند . - Turner 1981 -
میگماتیتها به طور ساختاری براساس ارتباط بین لوکوسوم و ملانوسوم ردهبندی میشوند. بخش روشن رنگ میگماتیتها در حقیقت محصول ذوب بخشی است که منجر به تشکیل ماگماهای گرانیتوئیدی نوع S میگردد. بخش تیره رنگ - ملانوسوم - نیز بازمانده سنگ پس از جدایش بخش لوکوسوم است. بنابراین بخش تیره نشاندهنده بخش دیرگداز سنگ بوده و بالانس وزنی بخش تیره و روشن می تواند ترکیب کلی سنگ مادر - پرتولیت - را نشان دهد.
روش تهیه داده ها:
تجزیه شیمیایی کانیها توسط یک ریزکاو الکترونی چهار اسپکترومتری JEOL در دانشگاه نیوبرانزویک کانادا انجام شده است.
زمینشناسی:
در منطقه شرق روستای دهسلم مجموعه ای از سنگ های دگرگونه رخنمون دارند که احتمالا پی سنگ پهنه لوت هستند. در این مجموعه دگرگونی که به نظر میرسد طی چندین فاز دگرگونی قرار گرفته اند - محمودی - 1387، به طور کلی دو نوار دگرگونه رخنمون دارد. همچنین در این کمپلکس دگرگونی سنگ های گرانیتوئیدی، پگماتیتی، و رگه های کوارتزی به صورت ساختارهای ورقه ای شکل به طور چشم گیری حضور دارند. در نوار دگرگونی سیلیمانیت گارنت شیست بخش های میگماتیتی وجود دارند.
در این بخش های میگماتیتی بخش های دگرگونه - ملانوسوم - دارای شیستوزیته و به رنگ سیاه تا سبز تیره همراه بخشهای گرانیتی و یا شبه گرانیتی - لوکوسوم - مشاهده می شوند . این بخشهای روشن رنگ با ضخامت میلی متری تا 1 متری غالبا به موازات با بخش دگرگونه قرار گرفته اند. براساس مطالعات صحرائی انجام شده بخشهای تیره و روشن غالبا به صورت لایه هایی به موازات یکدیگر - شکل - 1 دیده میشوند که در این حالت بخش روشن از جوانب توسط بخش تیره قطع میگردد.
چکانیشناسی و پتروگرافی میگماتیت:
براساس ارتباط بین لوکوسوم و ملانوسوم - Winter 2010 - میگماتیتهای مورد مطالعه دو نوع هستند، رگه ای و استروماتیک. در میگماتیت های رگه ای لوکوسومها به شکل شبکه های نامنظم و نازکی از بلوکهای بزرگ و نامنظم ملانوسوم تفکیک یا جدا شده است. در میگماتیتهای استروماتیک لوکوسوم به شکل لایه های تقریبا همجور یا موازی با ملانوسوم میباشد .
کانیشناسی و شیمی کانیهای ملانوسوم:
بیوتیت، سیلیمانیت و به مقدار کمتر مسکوویت تقریبا 85 درصد مودال ملانوسوم را تشکیل میدهند - شکل 2 الف و ج - . کانیهای گارنت، تورمالین، پلاژیوکلاز، کوارتز، زیرکن، مونازیت، آندالوزیت و کانی اپک کانیهای فرعی بخش ملانوسوم هستند. در ملانوسوم بافت های متقاطع، نماتوبلاستیک، شعله ای و لپیدوبلاستیک دیده میشوند. در بعضی از نمونه ها نیز شیستوزیته مشاهده میگردد. در بخش ملانوسوم لایه های غنی از سیلیمانیت و بیوتیت همراه با کمتر از 5 درصد مودال مسکوویت و کانی اپک در مرز میان بخش ملانوسوم و لوکوسوم حضور دارند .
سیلیمانیت در ملانوسوم به صورت بلورهای سوزنی در مرز میان بخش لوکوسوم و ملانوسوم و مرز با پلاژیوکلازها و همچنین به صورت فیبرولیتی و بلوری مشاهده میشود - شکل 2 الف و ج - . بیوتیتها تقریبا 30 تا 40 درصد مودال بخش ملانوسوم را تشکیل میدهند. بیوتیتهای بخش ملانوسوم ترکیب یکسانی ندارند و براساس خصوصیات نوری و شیمیایی به سه گروه قابل تقسیم هستند :
گروه اول بیوتیتهای صفحه ای، به رنگ قرمز تا قهوه-ای تیره، با مقدار 3/05 TiO2 درصد وزنی - متوسط ترکیب شیمیایی این بیوتیتها در جدول 1 آورده شده است - هستند. گروه دوم بیوتیت های همراه با سیلیمانیت و مقدار 2/60 TiO2 درصد وزنی - متوسط ترکیب شیمیایی آنها در جدول 1 آورده شده است - میباشند - شکل 2 ب و ج - و گروه سوم بیوتیتهای هم مرز با گارنت و مقدار TiO2 2/02 درصد وزنی هستند .
شکل - 2 الف - تصویر PPL از بخش ملانوسوم و لوکوسوم که در کنار یکدیگر مشاهده میشوند. عرض دید 5 میلیمتر. ب - تصویر PPL از نوار سیلیمانیتی که در مرز میان لوکوسوم و ملانوسوم مشاهده میشود. عرض دید 5 میلیمتر. ج - تصویر XPL از مجموعه کانی های بخش ملانوسوم. عرض دید 5 میلیمتر. د - در این تصویر کانی گارنت در بخش ملانوسوم مشاهده میشود. عرض دید 3 میلیمتر.
گارنته ای مشاهده شده در ملانوسوم غالبا شکلدار تا نیمه شکلدار هستند - شکل 2 د - . متوسط اعضای نهایی گارنته ای بخش ملانوسوم Alm 66.16, Py 9.47, Sp 20.55, An 3.82, Gro 0 است .
