بخشی از مقاله
-1 چکیده
در این پژوهش سعی شده که با استفاده از آنالیز نمونههاي رسوبی - روش ترسیمی و لحظهاي - و نمونهبرداري برداشت شده از فریدونکنار تا رامسر به بررسی ترکیب و گردشدگی ماسههاي ساحلی پرداخته و با کمک پارامترهایی چون جورشدگی، کجشدگی، میانگین اندازه دانهها و همچنین نمودارهاي مربوط به آنها شرایط رسوبگذاري و منشا رسوبات مشخص گردد. کرویت و گردشدگی
20000 دانه از نمونهها مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین با روش تیتراسیون درصد کربنات ماسهها تعیین شد.
-2 مقدمه
بررسی کمیت توزیع اندازههاي رسوبات براي توصیف، مقایسه و کشف رابطه میان ویژگیهاي رسوبات و فرآیندهاي آن با جایگاه زمینشناختی ضروري است و مستلزم روش غیر مستقیم تعیین اندازه است. منطقه مورد مطالعه جز پاراتتیس خاوري است و شامل بخش جنوبی دریاي خزر میباشد که سواحل و نوار جنوب خاوري خزر از فریدونکنار تا رامسر را در برمیگیرد. بیشتر رسوبات در نتیجه آشفتگی زیستی بیساختار هستند لیکن به طور محلی ریپلماركهاي موجی و متقاطع و همچنین سواشمارك در سطح ماسههاي ساحلی مشاهده میشود که از ساختارهاي مربوط به سواحل هستند
-3 روش تحقیق
58 نمونه به فاصله تقریبی 100 الی 200 متر از اقشار بالایی ماسههاي سواحل خزر برداشت و خشک شدند. در مطالعات مورفوسکوپی 20000 دانه کوارتز از 20 نمونه به لحاظ کرویت و گردشدگی با استفاده از بینوکولار - - Powers ,1953 مورد مطالعه قرار گرفت. جهت آزمایش دانهبندي مقدار 500 گرم از هر نمونه وزن شد و داخل دستگاه لرزاننده - شیکر - به مدت 15 دقیقه قرار گرفت تا سایزهاي مختلف دانهها از هم جدا شود. چون ماسههاي ساحلی کاملا از هم جدا هستند و چسبیدگی دانهها در آنها دیده نمیشود عمل خرد کردن انجام نشد. از الکهاي 10، 35، 60، 100، 120، 230 مش استفاده شد. سپس از دو روش ترسیمی و لحظهاي پارامترهاي آماري رسوبشناسی تهیه شد.
-4 زمینشناسی عمومی
در حاشیه جنوبی خزر کوههاي البرز، در حاشیه جنوب باختري و مغرب آن کوههاي طالش واقع هستند. کوههاي البرز به صورت یک آنتیکلینوریم بوده و در عین حال با روراندگیها، شکستگیها و گسلهاي مهم همراه است. این گسلها با ساحل فعلی دریاي خزر موازي هستند و در امتداد همین گسلها است که کف دریا در حال فرونشینی و بعضا در حال بالاآمدن میباشد. در حوضه خزر ردیف رسوبهاي نئوژن به شکل پیشرونده و دگرشیب بر روي مارن و آهک پالئوسن زیرین و با مارن و شیل خاکستري کرتاسه فوقانی قرار میگیرند که در اواخر کرتاسه با آتشفشانی کالکوآلکانی همراه است. در آغاز اولیگوسن - 40-37 میلیون سال قبل - سنگهاي آذرآواري و ولکانیکی البرز مربوط به ائوسن میانی به شدت چینخوردگی حاصل نموده و در میوسن میانی رسوبهاي نئوژن فقط در شمال گسل خزر گسترش دارد.
وجود رسوبهاي قارهاي کنگلومرایی با ضخامت زیاد نشانه پیشروي آب دریا در این زمان میباشد. پوسته شمالی ایران طی مزوزوئیک و سنوزوئیک بازشدگی مهمی را پشت سر گذاشته است. اوائل ژوراسیک - وجود بازالتهاي فرسوده قدیمی به صورت بین لایهاي - و اوائل ائوسن - وجود فوران شدید زیردریایی در البرز مرکزي و باختري - میتواند نشانههاي آن باشد. بر اساس مطالعات انجام شده به وسیله محققین در بخش حوضه خزر - پاراتتیس - ، حفاريهایی که در دشت گرگان – مازندران و گیلان صورت گرفته و سنگوارههاي موجود ثابت شده است که در این نواحی ردیف رسوبی نئوژن به طور پیشرونده و دگرشیبی بر روي رسوبهاي پالئوسن زیرین و کرتاسه قرار گرفته است.
-5 یافتهها
با استفاده از روش لحظهاي پارامترهاي اندازه دانهها نظیر میانگین، انحراف معیار توسط فرمولهاي آمار توصیفی محاسبه گردید جدول - . - 1 در روش ترسیمی منحنی فراوانی و تجمعی براي هر نمونه ترسیم شد. نمونه درج شده معرف اکثریت نمودارها است شکل - . - 2 بعضی از نمونهها در منحنی فراوانی ویژگی بایومدال را نمایش میدهند شکل - . - 3 پارامترهاي آماري با استفاده از این نمودارها به شرح فرمولهاي زیر محاسبه گردید جدول - . - 2 براي مطالعه کرویت و گردشدگی دانهها 20000 دانه کوارتز با استفاده از بینوکولار مورد بررسی قرار گرفت.
با استفاده از مقیاس گردشدگی تصویري - - Krumbine ,1941 دانهها در گروههاي خیلی زاویهدار - - VA، زاویهدار - - A، نیمه زاویهدار - - SA، نیمه گردشده - - SR، گردشده - - R، خیلی گردشده - - WR قرار میگیرند. میانگین هندسی هر طبقه با استفاده از روش Pettijohn در 1949 به دست آمد و نهایتا میانگین گردشدگی ماسههاي ساحلی از فرمول زیر محاسبه گردید - . - Powers ,1953 میانگین گردشدگی دانههاي کوارتز در رده High Sphericty برابر 0,29 و در گروه Low Sphericty برابر 0,31 به دست آمد. در نتیجه میانگین گردشدگی دانههاي کوارتز در منطقه مورد مطالعه در هر دو گروه کرویت بالا و پایین، نیمه زاویهدار میباشد.
