بخشی از مقاله
چکیده
روش هاي ایجادي تربیت آن دسته از روش هاي تربیتی اند که هدف از آن ها، ایجاد یک رفتار یا صفت تازه نیک و پسندیده در متّربی باشد. به عبارت دیگر هر گاه مرّبی بخواهد در چارچوب نظام تربیتی خاص و بر اساس اصول پذیرفته شده در آن نظام، حالت یا صفت رفتاري را در متربی به وجود بیاورد، ناگزیر باید به گونه اي روش مند و سازماندهی شده ،رفتاري ویژه پیشه کند، چنین رفتاري را میتوان روش ایجادي نامید.
البته کارکرد برخی از روش ها، تنها به یک حوزه خاص خلاصه نمی شود بلکه برخی از روش ها در دو جنبه کارکرد دارد مثلاً روش موعظه و نصیحت که هم می تواند براي ایجاد و هم براي اصلاح یک رفتار به کار رود به این گونه روشها گاهی، روشهاي عام گفته میشود. این نوشتار با هدف ارائهي روش هاي ایجادي وبا بهره گیري از آیاتی که در مورد داستان حضرت موسی - ع - است به روشهایی مانند: روش الگویی، روش تمثیل، روش عبرت آموزي، روش تبشیر و انذار، روش پرسش و استفهام و...، پرداخته است.
مقدمه
تربیت اسلامی یکی از مهمترین و اصلیترین بخش معارف اسلامی - باقري،1389،ص - 11 و فلسفه بعثت پیامبران و مهمترین وظیفه اولیاي الهی است.براي تحقق تربیت اسلامی ، بشر ناگزیر است تا روشهاي تربیتی ارائه شده در قرآن را بکار گیرد. انسان ها داراي استعدادها، ظرفیت ها و سلیقه هاي متفاوتی هستند. به همین دلیل بر عهده مربی است که در گزینش روشهاي تربیت، کمال دقت را داشته و از روش هایی استفاده کند که منطبق با شرایط هر فرد است؛ چرا که اشتباه در نوع روش به کار گرفته شده، در بعضی موارد صدمات جبرانناپذیري را به دنبال خواهد داشت و باعث اخلال در امر تربیت میشود.
از جمله مربیان بشریت، انبیاي الهی هستند .یکی از انبیاي الهی که در قرآن فراوان از او یاد شده، حضرت موسی و سرگذشت قوم اوست. با نگاهی کلی و گذرا به آنچه در این داستان آمده، می توان دریافت که از روش هاي متنوعی در امر تربیت بهره گرفته شده است. این روشها را میتوان به سه دستهي روشهاي ایجادي، روشهاي اصلاحی و روشهاي تثبیتی و تقویتی تقسیم کردکه در این مقاله به روشهاي ایجادي تربیت میپردازیم. با توجه به ابعاد مختلف این داستان و این که هر کدام از این روش ها داراي بحث هاي مفصلی می باشد، بیان و تحلیل آن ها، تالیف کتاب مستقلی را میطلبد به همین دلیل در این نوشتار به اختصار به برخی از روشهاي ایجادي میپردازیم.
.1 روش الگویی
یکی از بهترین شیوه هاي تربیت اخلاقی، تربیت کردن با نمونه عملی و سرمشق است مردم با دیدن الگو تلاش می کنند با دیدن او و صفاتش به رنگ آن درآیند. بنابراین روش الگویی در هدایت و تربیت بسیار کارساز است. - بدیعی،1388،ص - 94 روش الگویی مزایا و فواید متعددي دارد. در روش الگویی به دلیل این که نمونه اي عینی و قابل تقلید در برابر متربی قرار میگیرد و فرد به طور مستقیم با الگوي مورد نظر همسانی می کند، یکی از بهترین و کوتاهترین روشهاي تربیتی به شمار میرود. و همچنین به دلیل عینی و محسوس بودنش و نیز به سبب میل و گرایش ذاتی انسان به الگوگیري، روشی بسیار مؤثر و سریع در تربیت است.
