بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش، تطبیق سیره مدیریتی امام علی - ع - در فرمان مالک اشتر با سیره زندگی حضرت عیسی - ع - بود.
برای دستیابی به هدف، نامه 53 - فرمان مالک اشتر - در نهج البلاغه و سیره حضرت عیسی - ع - از کتاب سیره پیامبران - ع - در قرآن به روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد معروف انتخاب و به روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا با تحلیل نامه، مفاهیم مرتبط با سیره مدیریتی امام علی - ع - استخراج و براساس اشتراک در محتوا به دو مؤلفه رابطه انسان با خدا و رابطه انسان با انسان طبقهبندی گردید. در مرحله بعد با تحلیل حکمتنامه و سیره حضرت عیسی - ع - ، مفاهیم مرتبط با سیره مدیریتی امام علی - ع - در سیره زندگی حضرت عیسی - ع - استخراج گردید. سپس اعتبار و پایایی شناسایی و طبقهبندی مفاهیم مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. در پایان نیز الگوی مدیریت با رویکرد وحیانی براساس سیره امام علی - ع - و حضرت عیسی - ع - به عنوان نمونهای از تطبیق اسلام و مسیحیت ترسیم گردید.
مقدمه
وحدت و اجتماع بر گرد محور دین و پیشوای دادگر یکی از موضوعات مهم در اسلام، است - آیتاالله جوادی آملی، 1391، ص . - 450 اما یکی از انواع وحدت که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده، وحدت بین پیروان ادیان الهی یا آسمانی است، به نحوی که با دعوت از همه اهل کتاب و شرایع آسمانی به اتحاد از آنان خواسته میشود تا در سایه سخن و عقیده مشترک با مسلمانان، متحد گردند: بگو: »ای اهل کتاب، بیایید به سوی سخنی که میان ما و شما یکسان است که جز خداوند یگانه را نپرستیم و چیزی را همتای او قرار ندهیم و بعضی از ما بعضی دیگر را -غیر از خدای یگانه- به خدایی نپذیرد.«، هرگاه از این دعوت، سرباز زنند، بگویید: »گواه باشید که ما مسلمانیم.
اما وحدت بین ادیان الهی یا آسمانی موقعی امکانپذیر است که جنبههای مشترک بین آنها نیز به صورت دقیق شناسایی شود و بهترین راهکار برای شناخت اشتراکات، مطالعه سیره تمام پیامبران - ع - از آدم خلیفه االله - ع - تا خاتم رسول االله - ص - و تمامی امامان معصوم - ع - است. زیرااولاً با وجود آن که تاریخ اسلام با بعثت حضرت محمد - ع - آغاز شد، اما تمامی انبیای مبعوث از طرف خداوند، هم مسلم بودهاند و هم اسلام را به جوامع بشری ارائه کردهاندو این خود نشاندهنده وجوه اشتراک بین ادیان مختلف خواهد بود.ثانیاً، با آن که از قرآن کریم برمیآید که رسول خدا - ص - از دیگر انبیاء افضل است اما باید توجه داشت که معارفی که به عنوان سیره انبیاء - ع - بیان می شود تکراری نیست، یعنی آنچه درباره ابراهیم خلیل - ع - آمده تشریح گوشه ای از سیره انبیاء - ع - است و آنچه درباره موسی کلیم - ع - آمده تشریح زاویه دیگر است و این لزوم بررسی سیره همه انبیاء - ع - را ایجاب میکند. بنابراین با این دیدگاه در پژوهش حاضر، سیره حضرت عیسی - ع - مورد بررسی قرار میگیرد.
از بین وجوه مشترک بین ادیانهای الهی، یکی از جنبههای مشترک، موضوع تشکیل نظام اسلامی است به نحوی که تمام پیامبران - ع - و ائمه معصومین - ع - درصدد تشکیل این نظام بودهاند و قطعاً این کار بدون مدیریت شایسته، امکانپذیر نبوده است. زیرا دستیابی به اهداف در گرو عملکرد مدیران است البته براساس دیدگاه صاحبنظران، عملکرد مدیران را باید در عاملی فراتر از هوش آنان جستجو کرد و این عامل، شایستگی1 نام دارد ، یعنی مجموعه ویژگیهای زیربنایی فردی و مرتبط با شغل - مانند مهارت، دانش، توانایی، وظایف و سایر عوامل - که باعث عملکرد موفقیتآمیز در شغل میشود
اما از آن جایی که امامان معصوم - ع - میزان اعمالند و خداوند اعمال و صفات مردم را در قیامت با اعمال امام معصوم - ع - خواهد سنجید ، بنابراین برای بهترین شیوه انجام کار باید به سیره آنان مراجعه نمود که در زمینه شایستگیهای مدیریتی یکی از بهترین نمونهها گفتار امام علی - ع - در نهجالبلاغه مانند فرمان مالک اشتر - نامه - 53 است. زیرا اگرچه امیرالمؤمنین - ع - این نامه را خطاب به استاندارشان یعنی مالک اشتر نوشتهاند، اما همه ردههای مسئول که کاری در دستشان میباشد، مشمول این خطاب هستند بنابراین در این پژوهش، نامه 53، ملاک شناسایی شایستگیهای مدیریتی میباشد.
در مجموع، با توجه به اهمیت وحدت ادیان الهی در قرآن کریم، لزوم مطالعه سیره پیامبران - ع - و ائمه معصومین - ع - جهت شناسایی جنبههای مشترک بین ادیان الهی، تشکیل نظام اسلامی به عنوان یکی از جنبههای مشترک، نقش مدیریت شایسته در تشکیل نظام اسلامی و اهمیت فرمان مالک اشتر در شناخت شایستگیهای مدیریتی، هدف این پژوهش تطبیق سیره مدیریتی امام علی - ع - در فرمان مالک اشتر با سیره زندگی حضرت عیسی - ع - است تا با استفاده از آن بتوان زمینهای برای تطبیق اسلام و مسیحیت فراهم نمود. به خصوص آن که پژوهشی جامع در این زمینه هم انجام نشده است. البته با توجه به هدف مذکور، سوالهای پژوهش حاضر عبارتند از:
-1 در سیره مدیریتی امام علی - ع - در فرمان مالک اشتر، چه شایستگیهای مدیریتی وجود دارد؟
-2 در سیره زندگی - اعم از گفتاری و رفتاری - حضرت عیسی - ع - چه حکمتها و پندهایی در انطباق با سیره مدیریتی امام علی - ع - وجود دارد؟
-3 آیا شناسایی مفاهیم و طبقهبندی آنها در سیره مدیریتی امام علی - ع - و سیره زندگی حضرت عیسی - ع - دارای پایایی و اعتبار است؟
-4 الگوی تلفیقی سیره مدیریتی امام علی - ع - و حضرت عیسی - ع - حاوی چه مؤلفههایی است؟
روش تحقیق
در این قسمت، جامعه، نمونه، حجم نمونه، روش نمونهگیری، ابزار و روش پژوهش ارائه شده است: جامعه، نمونه، حجم نمونه و روش نمونهگیری: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه منابع نوشتاری نظری و تجربی موجود بود که به لحاظ توجه به سیره مدیریتی امام علی - ع - و سیره زندگی حضرت عیسی - ع - ، حائز اهمیت است. از این جامعه آماری، از بین روشهای مختلف نمونهگیری هدفمند1، از روش نمونهگیری موارد معروف یا شناخته شده2 استفاده شد. روشی است که در آن از نظر یک متخصص یا مطلع کلیدی استفاده میشود. این روشی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که پژوهشگر اطلاعات کافی در مورد انتخاب نمونه ندارد و باید بر نظر متخصصان در این زمینه متکی باشد
به این ترتیب با استفاده از این روش، نامه 53 نهجالبلاغه - فرمان مالک اشتر - و سیره حضرت عیسی - ع - در کتاب سیره پیامبران - ع - در قرآن برای شناسایی سیره زندگی حضرت عیسی - ع - انتخاب گردید. از نظر حجم نمونه نیز در نامه 53 معیار اشباع5 نشاندهنده کفایت حجم نمونه بود و معیار برای کشف رسیدن به اشباع، تکرار دادههای قبلی بود که پژوهشگر با آن مواجه میشد
در کتاب حکمتنامه عیسی - ع - و سیره حضرت عیسی - ع - در کتاب سیره پیامبران - ع - در قرآن نیز اندرزها، حکمتها و غیره با توجه به سیره مدیریتی شناسایی شده از نامه 53، انتخاب گردید. ضمن آن که با توجه به مشترک بودن محتوای بسیاری از مفاهیم در گفتار یا سیره حضرت عیسی - ع - ، فقط یک یا دو نمونه از آنها ارائه شده است.
