بخشی از مقاله
چکیده:
کار در فرهنگ آرمانی اسلام و در سیره معصومین و امام رضا در ابعاد مختلف فکری، معنوی و جسمی، دارای ارزشی ذاتی و از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است. با این وجود در جوامع اسلامی از جمله در کشور ما ایران، فرهنگ کار و تلاش در مقایسه با ایدهآلهای اعتقادی اسلامی از شرایط مطلوب برخوردار نیست. در واقع به علل مختلفی که ریشه در سابقه تاریخی، اجتماعی و اقتصادی جامعه دارد اقشاری از جامعه به طرف شبه ارزش هایی که مغایر با ارزش های راستین اسلامی است گرایش یافتهاند. بروز اشرافیگری، تجملگرایی، دلالی، انجام کارهای نامطلوب و غیر مفید از جمله این موارد میباشد.هدف این مقاله استفاده از گنجینهای ارزشمند به نام سیره معصومین و از جمله امام رضااست تا بتوان با استفاده از سیره آن بزرگواران در حوزه کار و کارآفرینی و با توجه به شرایط موجود در جامعه به عنوان راهکار اجرایی مورد استفاده قرار گیرند. تغییر فکر و باور انسان با تکیه بر الگوگیری از اندیشه و رفتار رهبران اعتقادی در نهایت منجر به تغییر رفتار و کردار او خواهد شد. در این مورد ایجاد تحول باطنی با رویکرد صفات پسندیده الهی موجب تحول از صفات کاهلی و تنبلی به فرهنگ تلاش و کار که تحولی اجتماعی است خواهد شد.
واژگان کلیدی:قرآن، اسلام، سیره معصومین ، امام رضا ، کار، کارآفرینی، کاهلی.
مقدمه:
یکی از مهمترین خصوصیاتی که در طول تاریخ حیات بشر همواره جزئی از حیات وی بوده، کار است. با اینکه عنصر کار از ابتدای خلقت بشر با وی آمیخته شده است و در واقع استمرار زندگی وی منوط به تلاش و کار بوده است اما دیدگاههای یکسانی در مورد آن وجود ندارد. راستی کار چیست؟ آیا کار عبارت است از توانمندیهای مادی و معنوی انسان در راه تولید ثروت و خدمات؟ یا این که کار عبارت است از به کارگیری نیرو در جهت تحول مادی و معنوی در جامعه انسانی و طبیعت؟ یا کار تلاش انسان است برای رفع نیازمندیهایش؟ یا ...؟در مورد تعریف و جایگاه کار در زندگی بشر دیدگاههای متفاوتی وجود دارد که در برخی منابع به آن پرداخته شده است. بدون تردید معصومین کاملترین و مطمئنترین منبع فکری و عملی برای همه انسانها میباشند.
آنها در کنار قرآن دو وزنه ارزشمند برای هدایت و راهنمایی مردم هستند اما متأسفانه به علل مختلفی چندان که شایسته است از آنها استفاده نمیشود. در واقع بسیاری از نقش اساسی وظیفه عظیمی که آنها بر دوش داشتهاند آگاهی لازم را ندارند.آنها در تمامی محورها و جنبه های مادی و معنوی از جمله در موضوع مورد نظر این پژوهش،کار، منبعی موثق و مطمئن میباشند.بدون تردید زندگی معصومین نه تنها در موضوع مهم کار بلکه در ابعاد مختلف بایدمورد بررسی دقیق قرار گیرد. قرآن به روشنی پیامبر اعظم را الگوی نیک مسلمانان ذکر میکند - قرآن کریم، سوره 33، آیه - 21 و همچنین اهل بیت را پاک و به دور از هر گونه پلیدی معرفی مینماید - قرآن کریم، سوره 33، آیه . - 33
انتقال صحیح افکار، اعمال و راه و روش این الگوهای جاودانه میتواند تحول عمیق در همه جوامع به خصوص در میان مسلمانان ایجادنماید.زندگانی معصومین و امام رضا گویای تلاش و فعالیت خستگی ناپذیر در انجام وظایف آگاهی بخشی به جامعه و هدایت آنان - جنبه معنوی - و اهتمام در گذران آبرومندانه زندگی - جنبه مادی - است. این رویکرد به گونه ای بود که در وضعیتی تعادل گونه هیچ گونه تضادی بین واقعیتهای عینی زندگی و ایدهآلهای عالی بشر ایجاد نگردید. از این رو در این پژوهش، کار به معنای هر گونه تلاش و فعالیت هدفمند، خواه بدنی و یا فکری، به منظور رفع نیازهای مشروع مادی و دست یابی به شرایط مناسب برای نیل به اهداف عالی معنوی است.
ضرورت و اهداف این پژوهش:
بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران بر این باورند که فرهنگ کار و تلاش در ایران و برخی ملل دیگر در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. بخش مهمی از این ضعف به فقدان فرهنگ سازی و عدم آگاهی مردم نسبت به روش و سیره الگوهای فکری و اعتقادی ایده آل در این خصوص میباشد. میتوان گفت کار در هر جامعه ای بر گرفته از ارزشهایی است که از طریق آموزه های اجتماعی و باورهای اعتقادی به فرد منتقل میشود. عدم انتقال درست این ارزشها فرآیند شکل گیری مطلوب فرهنگ کار را دچار خدشه خواهد کرد و متأسفانه این روند عملاً در برخی از کشورها محقق شده است لذا ضرورت دارد برای رفع این نقصان که همه ارکان جامعه رانیز در بر میگیرد مطالعاتی انجام پذیرد.این پژوهش با رویکردی تاریخی تحلیلی و با محور قرار دادن کار، اعم از جسمی وفکری، در سیره معصومین تلاش دارد تا:
أ.الگوهایی مناسب از فرهنگ کار برای همگان و به ویژه نسل جوان ارائه نماید.
ب. فرآیند انتقال از فرهنگ تنبلی و بیکاری را به فرهنگ جدیت و پشتکار تسریع نماید.
