بخشی از مقاله
خلاصه
سرطان بیماری مهلکی می باشد که از دیرباز دامنگیر بشر بوده است. علت ابتلا به سرطان کاملا مشخص نمیباشد اما برخی از عادتهای ناسالم از قبیل مصرف دخانیات و الکل امکان بروز آن را در بشر افزایش میدهد. روشهای درمانی بسیاری مانند شیمی درمانی، پرتودرمانی، هورمون درمانی، ایمنی درمانی و جراحی برای این بیماری موجود میباشد، ولی تمامی این روشها علاوه بر پرهزینه بودن، سلولهای سالم بدن را نیز تحت تاثیر خود قرار میدهند و به دلیل استفاده از داروهایی با دوزهای کشنده نابودی این دسته از سلولها رقم میخورد. با بررسی منابع و مقالات مختلف مرتبط با موضوع مقالهی حاضر این نتیجه حاصل شده است که دارورسانی بر فناوری نانو به دلیل افزایش مدت زمان حضور دارو در جریان خون، کاهش سمیت دارو، افزایش نیمه عمر دارو و رهایش کنترل شدهی آن در مدت زمان بهینه، توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده است.
در میان ساختارهای مختلف نانو، نانو ذرات مغناطیسی به دلیل دارا بودن خواص منحصر به فرد از اهمیت زیادی برخوردار می-باشند . در این مقاله به دو روش مهم ساخت نانوذرات مغناطیسی به نام های روش مایسل معکوس و روش همرسوبی اشاره شده است. پس از ساخت نانوذرات و نشاندن دارو های خاص بر روی آنها به منظور مقابله با موانع فیزیولوژیکی، آنها را به وسیلهی مواد آلی و معدنی پوششدار کرده و از طریق تزریق وریدی وارد بدن میکنند. سپس توسط میدان خارجی هدایت نانوذرات را به عهده گرفته و با هدفگیری فعال و غیر فعال نانوذرات به نزدیکی بافت هدف رسیده و وارد آن میشوند.
-1 مقدمه
بدن انسان از میلیونها سلول تشکیل شده است که در کنار یکدیگر استخوان و ماهیچه و پوست را میسازند. سلولها در قسمتهای مختلف بدن حضور دارند و وظایف گوناگونی را عهده دار شدهاند این سلولها رشد کرده، تولیدمثل میکنند و در نهایت عمر طبیعی آن ها به پایان رسیده و میمیرند. در طول این فرآیند طبیعی، بدن سالم میماند و هیچ خطری آن را تهدید نمیکند تا زمانی که برخی از سلولها تبدیل به سلولهای سرطانی میشوند و جهش مییابند.
اغلب سلولها در اثر مواجهه با مواد سرطانزا مانند الکل و دخانیات دچار جهش میشوند به این معنی که در ساختمان و شکل ظاهری سلول تغییراتی ایجاد میشود در واقع DNA سلول تغییر میکند و تبدیل به سلول سرطانی میشود که از سایر سلولها جدا میشوند و به جای هماهنگی با سایر سلولها ترجیح میدهند که خودسرانه عمل کنند. مرگ و نابودی این دسته از سلولها معلوم نمیباشد در نتیجه رشد بیش از اندازه موجب ایجاد مانعی در رسیدن اکسیژن و مواد غذایی به سلولهای عادی بدن میشود.
بنابراین سلولهای عادی بدن به تدریج نابود میشوند و در مقابل سلولهای سرطانی روز به روز بزرگتر میشوند و اگر جلوی این فرایند گرفته نشود منجر به مرگ شخص میشود. بنابراین تشخیص به موقع سرطان حائز اهمیت میباشد. روشهای درمانی امروزی بسیار پرهزینه بوده و تمامی سلولهای سالم بدن را تحت تاثیر خود قرار میدهند و همین امر سبب ایجاد اختلالاتی در بدن میشود. علم نانوتکنولوژی به وسیلهی نانوذرات و توسعهی روشهای درمانی به کمک تشخیص و درمان بیماریهای آمده است که از این میان نانوذرات مغناطیسی1 به دلیل خواص منحصر به فرد، در تشخیص و درمان سرطان نقش مهمی ایفا میکنند.
طبق آزمایشات مختلف نانوذرات مغناطیسی هیچ گونه اثر سمی نداشته و از طریق مکانیسم هایی مانند تجمع دارو در بافت هدف باعث تقویت اثر نانوحامل ها میشوند .[1] در این مقاله ابتدا مقدمهای در مورد سرطان، راههای پیشگیری و روشهای امروزی درمان آن آورده شده است و در ادامه در مورد نانوذرات مغناطیسی، ویژگیها، روشهای ساخت، نشاندن دارو بر روی آنها، اهمیت پوشش دار کردن و هدفگیری آنها بحث شده است و در پایان به نتیجهگیری کلی پرداخته شده است.
-2 نانوذرات
نانوذرات، ذراتی بسیار کوچک در حدود یک الی صد نانومتر میباشند. این ذرات درشکلهای متفاوتی مانند کریستالی، کروی، شاخه ای، سوزنی، ورقهای، لولهای و میلهای یافت میشوند و اغلب به صورت پودر خشک و بخش مایع استفاده میشوند. مواد در مقیاس نانو رفتارهای متفاوتی از خود نشان میدهند، هرچه مواد ریزتر میشود خواص فیزیکی مربوط به آنها نیز دستخوش تغییرات قرار میگیرد. که از این میان میتوان به 2 مورد، افزایش مساحت سطحی به حجم و ورود اندازهی ذرات به قلمرو اثرات کوانتومی اشاره کرد. هریک از این تغییرات مزایا و معایبی دارند. وقتی که ذرات کوچکتر میشوند مساحت سطحی آنها به تدریج افزایش مییابد و در نتیجه اتمهای واقع درسطح ذرات نسبت به اتمهای داخلی از قدرت تاثیرگذاری بیشتری بهره مند میشوند و رفتارهای آن ها بر اتمهای داخلی غلبه میکند.
افزایش مساحت سطحی پیوندهای شیمیایی مستحکمتری را بین ذرات و مادهی زمینه در تولید نانوکامپوزیتها برقرار میکند و از فشار سطحی میکاهد ولی از طرفی واکنشپذیری نانو ذرات افزایش مییابد و این امر سبب کلوخه شدن ذرات میشود که این حالت چندان مطابق میل نیست. کوچکتر شدن اندازهی ذرات باعث ورودشان به قلمرو جدیدی از اثرات کوانتومی میشود که خواص نقاط کوانتومی از این دست میباشد . نقاط کوانتومی کریستالهایی در حد نانو میباشند که از خود نور ساطع می کنند و به همین دلیل قابل استفاده در پزشکی میباشد علاوه بر این کوچکتر بودن اندازه ذرات نسبت به طول امواج بحرانی نور، آنها را شفاف و نامرئی میکند و همین خاصیت باعث شده تادر بسته بندی و ساخت روکش ها و مواد آرایشی از این نانوذرات استفاده شود.
هدف از استفاده نانوذرات در دارورسانی، رساندن دارو ها به بافت هدف در کمترین زمان و با بهترین اثرات درمانی میباشد. در این فناوری سعی شده است که دارو به محل درستی در بدن برسد و مدت زمان زیادی را در روی بافت هدف طی کند به طوری که حلالیت دارو افزایش و سمیت و اثرات جانبی آن بر بدن کاهش یابد. هزینه تمام روش های درمانی بسیار زیاد میباشد ولی فناوری نانو این مشکل را نیز برطرف کرده است که این موضوع باعث افزایش رضایت بیمار نیز میشود.
-3 نانوذرات مغناطیسی
برخی از عناصر مانند آهن و اکسیدهای آن دارای خواص مغناطیسی هستند حال اگر این مواد را در حد نانو کوچک کنیم باز هم همان خواص را حفظ خواهند کرد به این مواد ریز در حد نانو که دارای خواص مغناطیسی نیز می باشد نانو ذرات مغناطیسی میگویند. نانوذرات مغناطیسی به دلیل خواص منحصر به فرد شامل سوپرپارامغناطیسی و فوق اشباعیت، توجه بسیاری از پژوهشگران را در زمینه ی حاملین دارو های ضدسرطان جلب نموده است.
پیدا کردن هدف مناسب برای یک بیماری خاص، یافتن دارویی مناسب جهت درمان بیماری و پیدا کردن حاملی مناسب برای رساندن دارو به هدف یکی از چالشهای بزرگ در زمینه ی فناوری نانو محسوب میشود .[2] امروزه نانوذرات مغناطیسی به عنوان حاملین دارو های ضد سرطان استفاده میشود وپس از بارگذاری دارو بر روی آنها، توسط میدان مغناطیسی خارجی به سمت بافت هدف هدایت میشوند.شکل .1
