بخشی از مقاله
چکیده:
رخنمون های گسترده ای از لیستونیت ها - سنگ های کوارتز-کربناته - در اطراف معدن سبرز وجود دارند، در این منطقه سرپانتینیت های افیولیت انارک تحت تاثیر سیالات گرمابی تشکیل ارتولیستونیت را داده اند. شرایط هیدروترمالی متفاوت باعث تشکیل دو نوع متفاوت لیستونیت شده است. لیستونیت های کربناته که دارای فراوانی کانی های کربنات بخصوص دولومیت هستند، لیستونیت های سیلیسی، دارای سیلیس به اشکال کوارتز، کلسدونی و کوارتز هستند.
سیال گرمابی که لیستونیت های کربناته را تشکیل داده از Ca Fe Mg غنی بوده و دارای دما و PH بالا می باشد، در حالی که سیال تشکیل دهند لیستونیت های نوع دوم غنی از سیلیس، و دما و PHکمتری دارد و موجب تشکیل کانه های سولفیدی از جمله گالن در این سنگ ها شده است.
واژگان کلیدی : لیستونیت، سبرز، دگرسانی های گرمابی، سبرز ، افیولیت انارک
مقدمه:
افیولیت انارک به واسطه قدمت زیاد خود - پروتروزوئیک بالایی - - باقری - 1373 همواره دستخوش فازهای مختلف دگرگونی و گرسانی قرارگرفته است، از جمله این تغییرات می توان به سرپانتینیتی شدن واحدهای پریدوتیتی این مجموعه افیولیتی اشاره کرد که مقدمات تشکیل واحدهای سنگی موسوم به لیستونیت ها را فراهم می آورد
. لیستونیت ها مجموعه ای مینرالی می باشد که در نتیجه کربناتی شدن سنگ های اولترامافیک سرپانتینیتی ایجاد می شوند، و عمدتا همراه با رگه های کوارتز کربنات می باشند - .Ash1990 - .و معمولا در نزدیکی زون های گسله رخ می دهند - - Halls and Zhao1995این سنگ ها معمولا همراه با ذخایر اقتصادی همراه هستند ولی به ندرت سنگ میزبان می باشند - . - Linda dandy 2005
معدن پلی متالCu-Pb سبرز در 30 کیلومتری شمال غرب انارک ودر محدوده جغرافیایی به مختصاتَ53 ° 36 طول شرقی وَ33° 23 عرض شمالی قرار دارد. در این منطقه سنگ های اولترابازیک با همبری های گسله در مجاورت با سایر رخسارها قرار دارند و معبری مناسب را برای تاثیر سیالات هیدروترمال فراهم کرده اند. در این مقاله به مطالعه کانی شناختی و بررسی ماهیت تشکیل لیستونیت ها پرداخته می شود.
روش ها و مواد:
بعد از انجام بررسی های صحرایی و نمونه برداری تعداد 40 مقطع نازک و 5 مقطع صیقلی به منظور بررسی پتروگرافی توسط میکروسکوپ پلاریزانZIESS تهیه شد. جهت بررسی های شیمی کانی لیستونیت ها از آنالیز ICP-MS در کشور کانادا بر روی تعدادی از نمونه ها صورت گرفت. آنالیزهای EDS در دانشگاه تربیت مدرس توسط میکروسکوپ الکترونی مدل XL30 انجام شده.
زمین شناسی منطقه:
کانسار سبرز از نظر جایگاه زمین شناختی در زون ایران مرکزی ودر زیر زون انارک-خور درون کنگلومرای کرتاسه –پالئوسن واقع شده است. در محدوده اطراف تاقدیس سبرز دگرگونی های انارک و سنگ های آهکی رخنمون دارند که از این میان دگرگونی ها با ساختمان تاقدیسی و متعلق به پروتروزوئیک از فراوانی بیشتری برخوردارند. واحدهای شیستی چاه گربه به همراه واحدهای پریدوتیتی بخش شرقی و جنوب شرقی محدوده رخنمون دارند.
این کنگلومرا در شمال و جنوب غرب معدن نیز رخنمون دارد و به طور جانبی و عمودی به ماسه سنگ و آهک ریزبلور تغییر رخساره می دهد. بر روی کنگلومرا سازند سهلب - ائوسن میانی-بالایی - با واحدهای ماسه سنگ سنگ درشت دانه با میان لایه هایی از آهک و آهک دولومیتی و تناوبی از مارن توف و مارن قرمز قرار گرفته است. بیشتر رخنمون لیستونیت ها در امتداد این گسل ها است.
کانی زایی در منطقه محدود به کنگلومرای پالئوسن و زون های خردشدگی با روند شمال شرقی محدود می شود. ماده معدنی به صورت رگه ای و تودهای عدسی درون کنگلومرا قرار دارد. بیشتر گسل های منطقه موازی و محل تاثیر دگرسانی های گرمابی بر روی واحدهای سنگی بوده است.
روابط صحرایی و پتروگرافی:
لیستونیت ها سنگ های کوارتز-کربناته ای هستند که اغلب منشاء اولترابازیک دارند، و از سنگ های مجاور خود به واسطه رنگ و بافت متخلخل خود به راحتی تشخیص داده می شود - شکل 2 الف - . هستند. ماهیت متفاوت سیال هیدروترمال باعث تشکیل لیستونیت های متفاوت در منطقه شده است، این سنگ ها دارای روند SE-NW می باشد.
در این مقاله مقاله لیستونیت ها بر اساس محتوای Sio2 به دو دسته تقسیم بندی می شوند:
- 1لیستونیت های غنی از کربنات که در آنها محتوای%Sio2≤ 35.52Wt است.این سنگ ها در نمونه دستی به رنگ قهوه ای مایل به زرد نخودی هستند. ترکیب اصلی آنها کربنات - دولومیت، دولومیت کلسیتی، کلسیت - است رگه هایی از کوارتز به صورت فرعی در آنها وجود دارددر اطراف این لیستونیت ها ژئودهایی از کوارتز وجود دارد.
-2 لیستونیت های غنی از سیلیس که در آنها% sio2≥ %35.52 Wt است.در زمین به رنگ قهوه ای مایل به قرمز و دارای بافت پینه ای در سطح هستند که نشان دهنده مقاومت سیلیس در برابر هوازدگی های سطحی است .ترکیب اصلی آنها کوارتز است که به صورت کلسدونی و ربز دانه وجود دارد.در این نوع از لیستونیت ها شاهد دو مرحله سیلیس زایی هستیم.
مرحله اول به صورت ریزدانه در زمینه قرار گرفته است، مرحله دوم سیلیس به صورت کلسدونی فضاهای خالی را پر کرده است در هر دو نوع از لیستونیت ها شاهدبافت Meshe tecture هستیم که شاهدی بر منشاء اولترابازیک لیستونیت ها می باشد.
