بخشی از مقاله
چکیده:
گسل های این منطقه با روند شمال غرب - جنوب شرق مطابق با روراندگی زاگرس بوده که هنگام قطع توده اولترامافیک ارسنجان باعث سرپانتینی شدن وایجاد پهنه های برشی در آن گردیده و نهایتا باعث لیستونیتی شدن شده است. کانی های اصلی لیستونیت در افیولیت ارسنجان شامل کوارتز، اوپال، کلسدوئن، کلسیت و دولومیت می شود. با استفاده از نمودار دوتایی SiO2-MgO تغیراتی که در روند فرآیند دگرسانی مربوط به لیستونیتی شدن رخ می دهد نشان داده می شود.
عناصر کاهیده شده از پریدوتیت های سرپانتینی شده در لیستونیت ها با توجه به نمودارهای کاهیدگی- افزودگی قابل ردیابی هستند، از این رو شیمی کل سنگ بیانگر غنی شدگیSiO2 و CaO می باشد. نسبت Ce/Lu مقابل Ce همبستگی مثبت را نشان می دهد. الگوی هنجار شده توسط کندریت نمایشگر بی هنجاری منفی Ce و بی هنجاری مثبت Eu ونیز تقریباً فاقد شیب محسوسی از لحاظ غنی شدگی ویا تهی شدگی بین LREE وHREE است. همچنین با بهره گیری از نمودار - 1983 - Pearce بالا بودن LILE نسبت به HFSE را می توان ناشی از تاثیر دگرسانی دانست.
-1مقدمه :
مجموعه افیولیتی ارسنجان درفاصله 24 کیلومتری شمال شرق ارسنجان ، به وسعت 65 کیلومترمربع بین طول های جغرافیایی 30،53 تا 38،53 وعرض های جغرافیایی 56،29 تا 30، بخشی ازافیولیت های نیریز است که در کمربند خارجی رواندگی زاگرس رخنمون دارد. در مورد سن جایگزینی و استقرار این مجموعه افیولیتی توافق کلی بر کرتاسه پایانی تا اوایل ترشیاری می باشد.
بخش عمده سکانس افیولیتی ارسنجان از هارزبورگیت و هارزبورگیت سرپانتینی شده تشکیل شده است. پدیده سرپانتینی شدن بیشتر در محدوده گسله ها و شکستگی ها دیده می شود که محل عبوری برای نفوذ آب های جوی به اعماق بوده ودر طی آن بر اثر افزایش درجه حرارت و بالا رفتن قابلیت انحلال، باعث دگرسانی می شوند. این سیالات عمیق آبدار ضمن حرکت به سطوح بالاتر با کاهش درجه حرارت و فشار موثر CO2 در PH و Eh مناسب، مواد همراه خود را در فضاهای باز زمین شناختی به شکل انواع لیستونیت ها بر جا می گذارند. از این رو همیافتی لیستونیت ها با پریدوتیت های سرپانتینی شده و قرار گیری آن ها در پهنه های برشی بیانگر دیرزاد بودن آن هاست که تحت تأثیر دگرسانی گرمابی بر بخش اولترامافیکی افیولیت آمیزه رنگین ایجاد شده اند. در حجم کلی این توده شامل دو نوع سازند اصلی است: -1 بلوک ها -2 زمینه.
مطالعات زمین شناسی صورت گرفته در منطقه مربوط به تهیه نقشه اقلید - - 1:250000 و آباده طشک - 1:100000 - توسط سازمان زمین شناسی کشور است.
هدف این پژوهش استفاده از روش های زمین شناسی جهت تعیین زمین شیمی و کانی شناختی سنگ های سیلیسی- کربناته منطقه شمال شرق ارسنجان است.
-2روش کار:
در این مطالعه 40 نمونه دستی از رگه های لیستونیتی برداشت شد که 13 نمونه به منظور مقاطع نازک تهیه گردید. در مراحل بعدی 6 نمونه جهت تعیین عناصر اصلی و فرعی به روش XRF وهمچنین عناصر نادر خاکی - REE - به روش ICP-MS در آزمایشگاه Acme کانادا مورد تجزیه قرار گرفت.
-3بحث ونتایج:
-1-3 کانی شناسی :
بر اساس مطالعات میکروسکوپی کانی های اصلی رگه های لیستونیتی شامل کوارتز، اوپال، کلسدوئن، کلسیت و دولومیت می باشد که با توجه به فراوانی کانی های موجود دریکی از سه گروه کربناتی، سیلیسی-کربناتی و سیلیسی - بیربیریت ها - قرار می گیرند.
در منطقه مورد مطالعه بازمانده های سرپانتین از سنگ اولیه به شکل پراکنده در زمینه بلورهای کربناته با بافت پویی کیلو بلاستیک دیده می شود - شکل. - 1-A در بعضی از نمونه ها سیلیس دانه ریز و دانه درشت در متن کربنات های دانه ریز قرار گرفته اند، که نشانه ی ناپایداری کانی های کربناته توسط هجوم سیلیس می باشد - شکل. - 1-B کربنات ها اغلب شامل کلسیت و گاهی نیز دولومیت هستند. سیلیس نیز بصورت کلسدوئن، چرت، کوارتز دیده می شود.
همیافتی دولومیت در زمینه کلسدونی در شکل1-C نشان داده شده است. همچنین نمای نزدیک از بلورهای دولومیت که بصورت پویی کیلو بلاست داخل کوارتز در شکل1-D دیده می شود. همان گونه که در شکل 1-E مشاهده می کنیم، بلورهای لوزوجهی - رومبوئدر - دولومیت حاوی اکسید آهن در زمینه کوارتز دانه ای نشان دهنده آن است که طی مرحله اکسیدان، اکسید آهن سه ظرفیتی بلورهای دولومیت حاوی آهن را آغشته کرده است. در برخی از نمونه ها کوارتز های درشت دانه در متن ریزدانه دیده می شوند، که نشانه ای از تشکیل آنها با تاخیر و با سرعت کمتر است - شکل. - 1-F در تعدادی از نمونه ها سیلیس های رشته- ای - کلسدوئن - بصورت شعاعی دیده می شوند و حالتی از بافت اسفرولیتی را ایجاد کرده اند - شکل. - 1-G
شکل A بازمانده سرپانتین در زمینه بلورهای کربناته.
شکل B ناپایداری کانی های کربناته توسط هجوم سیلیس.
شکل C همیافتی دولومیت در زمینه کالسدونی .
شکل D بلورهای دولومیت به صورت پویی کیلو بلاست داخل کوارتز.
شکل E بلورهای دولومیت در زمینه کوارتز دانه ای.
شکل F رشد کوارتزهای دانه ریز بر روی دانه درشت.
شکل G بلورهای کوارتز در بین رگچه های کالسدونی رشد کرده اند. دولومیت نیز در پایین رگچه دیده می شود.
شکل H کوارتز شانه ای که دیواره رگه را پر کرده است.
شکل I ناپایداری کوارتزهای دانه ریز توسط کوارتزهای دانه درشت.
شکل J رگچه سیلیسی دانه ریز که زمینه اپالی حاوی اکسید آهن کانه را قطع کرده است
