بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه:آئروموناس باکتریی است که در تمام محیط های آبی به صورت بومی بسر می برد. گونه آئروموناس هیدروفیلا باسیل گرم منفی و اکسیداز مثبت است که در آب های سطحی، رودخانه ها و دریاچه ها یافت می شود و عامل بیماری های مختلف در حیوانات دریایی و انسان می باشد. این پژوهش با هدف بررسی شیوع آئروموناس هیدروفیلا در استخرهای پرورش ماهی در شهرستان تنکابن انجام گردید.
مواد و روش:تعداد 100 نمونه از آب استخرهای پرورش ماهی شهرستان تنکابن در طی سه فصل تهیه گردید و پس از انتقال به آزمایشگاه در محیط کشت مایع تریپتیکاز سوی براث - - TSB و برای تهیه کشت خالص در محیط کشت اختصاصی آگار خون دار کشت داده شد، سپس جدایه ها جهت تشخیص تائیدی آئروموناس هیدروفیلا، از لحاظ مورفولوژی و ویژگی های بیوشیمیایی، با استفاده از رنگ آمیزی گرم و آزمایش های اکسیداز و کاتالاز، DNase، حرکت، تولید اندول، متیل رد، وژس پروسکوئر، مصرف قند، مصرف سیترات و احیای نیترات مورد ارزیابی و تایید قرار گرفتند. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفت.
نتایج:پس از بررسی محیط های کشت دارای آلودگی آئروموناس، در مجموع از 100 نمونه مورد مطالعه بیشترین میزان شیوع با میزان 40 درصد در فصل تابستان بوده و کمترین میزان شیوع با11/43 درصد از آن فصل پاییز بوده است.
بحث: با توجه به شرایط فرصت طلب بودن این باکتری و نتایج بدست آمده نشان دهنده ی مناسب بودن دمای هوا در فصل تابستان برای شیوع این باکتری است.
واژه های کلیدی: فیزیکو شیمیایی،شیوع، آئروموناس هیدروفیلا، آب استخر، پرورش ماهی
مقدمه
رشد فزاینده و روزافزون جمعیت جهان، تأمین غذا و دستیابی به منابع غذایی جدید را به یکی از مهمترین دلمشغولی های بشر امروزی مبدل ساخته است. یکی از راهکارهای انتخابی برای برآوردن نیازهای غذای و بویژه پروتئینی انسان, پرورش ماهی بویژه ماهیان سردآبی نظیر قزلآلاست - ابوالقاسمی و همکاران،. - 1379 نظر به اینکه ملزومات موردنیاز این ماهی نظیر آب مناسب به میزان کافی, زمین و شرایط اکولوژیکی مورد نیاز و مناطق و مکانهای طبیعی مستعد بسیار محدود میباشند, ناگزیر به افزایش بازده بهرهبرداری از منابع مساعد موجود آب و خاک هستیم. لازمه این کار, آگاهی کامل از نیازهای زیستی این ماهی و شناخت زمینهسازهای رشد و افزایش وزن و تولید بیشتر آن در واحد سطح میباشد. این مهم, جز با دستیابی به جدیدترین یافتهها و آخرین اطلاعات بدست آمده در زمینه این صنعت میسر نخواهد بود - استفان،. - 1999
باکتری آئروموناس هیدروفیلا می باشد. این باکتری متعلق به خانواده ویبریوناسه بوده - - popoff,1984 ،میله ای شکل، گرم منفی، بی هوازی اختیاری، بدون اسپور و متحرک و اغلب کاتالاز و اکسیداز مثبت می باشند و به طور گسترده در محیط های آبی مثل رودخانه ها و دریاچه های جهان به عنوان یک باکتری بومی یافت می شود - - joseph,2000، شیوع آلودگی این باکتری معمولا در شرایط استرس زا، متعاقب حمل و نقل یا افزایش درجه حرارت آب بروز می کند و عامل بیماری های مختلف در آبزیان، پستانداران و انسان می باشد - . - mahon&manuselis,2000به طور کلی برای ایجاد یک معضل یا مشکل بهداشتی در یک مزرعه پرورش که در نهایت منجر به بروز بیماری در آن مزرعه می شود سه عامل اصلی باید همزمان در مزرعه وجود داشته باشد و دست به دست هم بدهند . این سه عامل عبارتند از : عامل بیماریزا ، میزبان ، محیط و عوامل محیطی که از این سه عامل ، عامل محیط بیشترین نقش را دارد - . - hazen etal,1987
یکی از این عوامل باکتری آئروموناس هیدروفیلا می باشد که همه جا حضور دارد و به طور معمول به عنوان یک ساپروفیت غیر پاتوژن مطرح است، با این حال این باکتری می تواند در آزاد ماهیان وحشی و پرورشی به خصوص در اثر استرس و کیفیت نامناسب آب به صورت یک پاتوژن فرصت طلب بیماری زا باشد. در شرایط پرورشی شیوع بیماری می تواند پس از واکسیناسیون و یا همزمان با بیماری دیگری - مثل نکروز عفونی پانکراس - IPN - ایجاد شود. احتمال ابتلای ماهی های پرورشی - استخری - به این بیماری بیشتر بوده و ماهی های دریایی، ماهی های آکواریومی گرمسیری و آزاد ماهیان معمولاً به فرم مزمن بیماری مبتلا می شوند - رسولی نژاد،. - 1393
مهمترین عوامل محیطی که تغییرات آن می تواند سلامت ماهی را تهدید کند و شرایط را برای ایجاد بیماری مساعد نماید و بسیار مهم می باشد آب است که به عنوان محل زندگی ماهی ، محل اخذ غذا و محل دفع مدفوع برای ماهی محسوب می شود و تمام فعالیت های فیزیولوژیکی ماهی هم در آب انجام می گیرد . لذا بسیار حائز اهمیت میباشد و باید به آن توجه خاصی گردد. بنابراین هر گونه تغییری در کیفیت آب میتواند منجر به بروز استرس و مستعد کردن ماهی برای درگیر شدن با بیماری گردد - blanco et . - al,2004
بیماری ناشی از این باکتری در گونه های متعددی از ماهیان آب شیرین و کپورماهیان بروز می کند و اغلب با استرس و ازدحام و تجمع زیاد در محیط پرورش همراه می باشد .علائم بالینی بصورت خونریزی در پوست، باله ها، محوطه دهانی و عضلات و نیز زخم های سطحی در ناحیه اپیدرم می باشد .علاوه بر این علائم آسیت، اگزوفتالمی تورم طحال و کلیه ها در ماهیان مبتلا دیده می شود.این باکتری بصورت ساپروفیت در داخل محیط آبی ماهی زندگی می کند .بیماری از طریق آب آلوده یا حیوان مبتلا به سایرین منتقل می گردد .سیاست درمان و ضدعفونی مزارع درگیر طبق پروتکل بیماری های باکتریایی می باشد - مصباح وهمکاران،. - 1389
مواد و روش ها
نمونه برداری: در مدت 11 ماه - از بهار1394تا پاییز - 1394 تعداد 100 نمونه از آب استخر های پرورش ماهی شهرستان تنکابن در سه فصل جمع آوری و در مجاورت یخ و در شرایط مناسب به آزمایشگاه میکروب شناسی منتقل شدند. تمام نمونه ها پس از ارسال به آزمایشگاه مورد بررسی و آزمایش قرار گرفتند. ابتدا نمونه های آب هر استخر را در محیط TSB کشت و به مدت 24 ساعت در دمای30 C گرم خانه گذاری شدند. سپس از محیط TSB با استفاده از لوپ در محیط بلاد آگار جهت بدست آوردن کلونی تک، کشت خطی انجام و به مدت 24 ساعت در دمای 37 C گرم خانه گذاری شدند. جدایه ها جهت تشخیص تائیدی آئروموناس هیدروفیلا، از لحاظ مورفولوژی و ویژگی های بیوشیمیایی، با استفاده از رنگ آمیزی گرم و آزمایش های اکسیداز و کاتالاز، DNase، حرکت، تولید اندول، متیل رد، وژس پروسکوئر، مصرف قند، مصرف سیترات و احیای نیترات با استفاده از محیط های کشت افتراقی TSI، SIM، MR-VP، Simon citrate و Nitrate broth مورد ارزیابی قرار گرفتند.
نتایج:
تمامی کلونی ها از نظر واجد باکتری آئروموناس هیدروفیلا با استفاده از تست های فوق تایید گردیدند و باتوجه به شرایط دمایی هر فصل و ویژگی های فیزیکوشیمیایی تطبیق داده شدند و نتایج بدست آمده در جدول 1 آمده است.طبق پژوهش های انجام شده توسط محققان دیگر این پژوهش هم نشان داد که بیشترین میزان شیوع باکتری در فصل گرما یا تابستان بوده و از آنجایی که این باکتری فرصت طلب بوده و شرایط دمایی برآن تاثیر گزار است توسط تست ها و نمونه های آب گرفته شده یک سو بوده است.همان طور که در جدول 1 مشاهده می شود میزان شیوع این باکتری در فصل تابستان بسیار بالا بوده که ناشی از دمای آب استخرهای پرورش ماهی در این فصل است.این نتایج نشان می دهد که دمای آب استخرهای پرورش ماهی با شیوع باکتری آئروموناس هیدروفیلا ارتباطی نزدیک دارد و برای کنترل این باکتری می توان با تغییرات دمای آب استخرها اقدام کرد.
