بخشی از مقاله
خلاصه
ساخت سرویکساسکوپ برای فحلیابی بهینه، و تشخیص عفونتهای رحمی پس از زایش در گاوداری دانشگاه زنجان مورد ارزیابی قرار گرفت. در این آزمایش از گردن رحم 4 گاو فحل و غیر فحل فیلم برداری شده تا تفاوتهای مورفولوژی گردن رحمی آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. بعد از چند مورد فیلمبرداری از گردن رحم گاوها به این نتیجه رسیدیم که محیط درونی و شکل ظاهری گردن رحم گاوها در روزهای فحلی و غیر فحلی تفاوتهای فاحشی دارند.
گاوهای غیرفحل محیط گردن رحم آنها بدون ترشحات است، در صورتی که در گاوهای فحل محیط گردن رحمی از ترشحات و حبابهای آبکی پوشیده شده است. در گاوهای متریتی عفونت میحط سرویکسی، کاملاً واضح و قابل تشخیص بود، واژن گاو متریتی دارای حبابهای ریز و به صورت کفآلود بود و محیط انتهایی واژن به دلیل درد دام برخلاف دامهای سالم دیوارهی واژن روی هم خوابیده بود که دیدن سرویکس را در این گونه مواقع دچار مشکل میکرد.با طراحی و ساخت سرویکساسکوپ سعی بر آن شد تا ضمینه شناخت بیشتر محیط واژن و اتفاقاتی که درون این محیط رخ میدهد را با چشم مورد بررسی قرار داد.
مقدمه
با توجه به پیشرفتهای روز افزون در صنعت دامپروری و نیاز مبرم به ورود فنآوریها جدید، دستگاههایی جهت تسهیل اعمال دامپروری مورد ساخت و بهرهبرداری قرار گرفتهاند. بر آن شدیم که برای کمک به بخش تولید مثل و سلامت دام، این دستگاه را طراحی و مورد ساخت قرار دهیمفاصله. زایش مطلوب که ممکن است لزوماً بهینه نباشد در بیشتر گاوداریها 13-12 ماه است - 2 و . - 4 با توجه به توسعه تکنیک تلقیح مصنوعی، به جای گاو نر خود گاودار باید عمل فحل یابی را انجام دهد و علیرغم منافع ژنتیکی-اقتصادی آن اینجاست که بسیاری از اشتباهات مدیریتی موثر بر باروری گله آشکار میشود. زمان فحلی در گاوهای چند شکم زا نسبت به گاوهای تک شکم زا بیشتر است . - 1 -
پدیده فحلی متعاقب ترشح هورمونها به ویژه هورمون استروژن رخ میدهد. در صورتیکه زمان بروز فحلی به موقع تشخیص داده نشود، دست کم به اندازه یک چرخه فحلی، فاصله گوسالهزایی افزایش مییابد . - 5 - بخش دیگری که صنعت دامداریها را تهدید میکند بیماریهایی همچون متریت و شناسایی هر چه زودتر آنها در گله میباشد. هدف کلی طرح معرفی یک فنآوری غیرپیچیده و اقتصادی جهت کمک به بهبود سلامت رحم و مدیریت تولید مثل در نشخوارکنندگان است.
مواد و روشها
مطالعه حاضر بر روی 4 گاو - دو گاو یک بار زایش کرده و دو گاو دوبار زایش کرده - در مدت 30 روز از 20 مهر 1389 تا 20 آبان 1389 در در گاوداری دانشگاه زنجان با جمعیت 190 رأس گاو و 50 رأس گاو دوشا، تغییرات روزانه گردن رحم آنها مورد ارزیابی و فیلم برداری قرار گرفت. برنامه تولیدمثلی گله بر اساس مشاهده فحلی و سپس تلقیح دامها صورت میگرفت. تشخیص آبستنی از طریق لمس از طریق راست روده صورت میپذیرفت. پس از فیلم برداری از گردن رحم گاوها ویژگیهای وضوح، موقعیت مرکزی، میزان ترشحات، و شدت حرکات ناحیه گردن رحم در روزهای فحلی و غیرفحلی از 1 تا 5 نمرهدهی شد، که در آن نمره 5 مبین بالاترین وضوح، مرکزیترین موقعیت، و بیشترین ترشحات و کمترین حرکات ناحیه گردن رحم و نمره 1 نقاط مقابل نمره 5 را نشان میداد.
مقایسه ویژگیهای ریخت شناسی ناحیه گردن رحم بین روز فحلی و غیرفحلی با نرم افزار آماری - 3 - SAS - SAS Institute - و با اطمینان از تجانس واریانسها انجام گرفت. نتایج گردن رحم در گاو فحل با گاو غیر فحل به طور معنیداری متفاوت بود . - p< 0,01 - ترشحات گردن رحم در گاو فحل نسبت به گاو غیر فحل به طور معنیداری بیشتر بود - . - p< 0/01 موقعیت قرار گرفتن سرویکس در گاوهای فحل نسبت به گاو غیر فحل به طور معنی داری متفاوت بود . - p< 0/01 - تحرک در گردن رحم گاو فحل نسبت به گاو غیر فحل به طور معنیداری متفاوت بود . - p< 0/01 - فیلمهای گرفته شده از گاوهای فحل و غیر فحل بیانگر این مسأله بودند که گردن رحم گاوهای فحل از شکل ظاهری متفاوتی برخوردار بودند.
همانطور که در شکل 2مشاهده میکنید سرویکس گاو فحل به طور کامل به حالت باز درآمده و ترشحات موکوسی درون محوطهی واژنی قابل رؤیت هست. در گاوهای غیرفحل گردن رحم آنها به طور کامل در هم پیچیده شده و دهانه گردن رحم در این گاوها به سختی قابل مشاهده است - شکل . - 1 همانطور که در شکل 3 مشاهده میکنید وجود چرک و حبابهای کفآلود در اطراف سرویکس در گاوهای متریتی کاملاً واضح و قابل رؤیت میباشد، در زمان متریت علاوه بر وجود چرک و حباب های کفآلود، رنگ سرویکس قرمزتر و همچنین موقعیت سرویکس در کف محوطهی واژنی است، که بخشی از آن مربوط به درد دام در زمان متریت می باشد.
بحث
این اولین بار در ایران است که محوطهی گردن رحم گاو مورد فیلم برداری و ارزیابی قرار می گیرد. سرویکساسکوپ این امکان را فرآهم میآورد که با رؤیت سرویکس به بیمار یا سالم بودن دام پی ببریم. در مورد دامهای سالم در روزهای غیرفحلی میحط کاملاً عاری از ترشحات و حبابهای موکوسی میباشد در روزهای فحلی دام داری ترشحات موکوسی و حبابهایی با ضخامت بیشتر درون محیط واژنی میاشدب ولی در گاوهای متریتی محیط کاملاً کفآلود بوده و به دلیل درد دام در زمان متریت محیط واژنی گاو بروی همدیگر قرار میگیرد و محیط واژنی که در گاوهای سالم به صورت کاملا مشهود قابل رؤیت بوده، دیده نمی شود.
از دستگاه سرویکساسکوپ برای شناسایی گاوهای فحلی که هیچ گونه علایم فحلی ندارند میتوان بهره جست. دستگاه سرویکساسکوپ میتواند به درمان گاوهایی که چند بار تلقیح شدهاند ولی آبستن نشدهاند کمک کند تا دلیل آبستن نشدن آنها را مورد بررسی قرار دهد. این روش میتواند مشخص کند که عدم آبستنی شاید به دلیل تشخیص های غلط فحلی یا فحلیهای کاذب، به اشتباه گاو تلقیح شده و جواب مثبت ندادهاند باشد.
همچنین از این دستگاه میتوان برای تشخیص عفونتهای رحمی پس از زایش بهره جست چرا که در مدت اندکی پس از زایش 2 - روز - گردن رحم حالت با قوام خود را تاحدودی از دست داده و با باز شدن این ارگان احتمال خروج عفونتهای رحمی وجود دارد. از این دستگاه جهت آموزش تکنسینهای تلقیح مصنوعی و هم چنین آشنا کردن دانشجویان با محوطه واژنی و بررسی مورفولوژیکی سرویکس بهره جست.
