بخشی از مقاله
چکیده
به منظور جلوگیری از سوانح برخورد هواپیما با کوه و موانع - CFIT: - Controlled Flight into Terrain مدتی است در هواپیما ها از سامانه GPWS استفاده می شود و از آنجایی که سامانه مذکور پاسخگوی همه نیازها نبوده است ، سامانه های جدیدتر و پیشرفته تری نظیر EGPWS و - Terrain Awareness and TAWS : - Warning System به دنیای هوانوردی عرضه گردیده است . سامانه EGPWS دارای عملکردها و خصوصیات ویژه ای تسبت به مدل های قبلی است که این امر باعث افزایش قدرت عکس العمل و تصمیم گیری خلبانان شده و صفحه نمایش گرافیکی آن نیز در پرواز ایمن از روی موانع به خصوص در هوای بد و دید کم موثر است .
مقدمه
با توجه به بررسی های انجام گرفته و نتایج حاصل از حوادث CFIT استفاده از سامانه های آگاهی و هشدار دهنده برخورد با موانع مدتی است به طور جدی مورد توجه کارشناسان هوانوردی قرارگرفته است و لزوم نصب و استفاده از آنها در انواع هواپیماها و در مقاطع زمانی مختلف - با توجه به وزن و ظرفیت حمل مسافر - در جلد ۱ انکس ۶ و سایر دستوالعمل های ICAO و FAA توصیه و الزامی شده است .
سامانه EGPWS که نسبت به مدل قبلی خود یعنی GPWS از قابلیتهای ویژه ای برخوردار می باشد ، از سال ۳۰۰۲ میلادی جهت نصب بر روی هواپیماهای نو اجباری شده است و از ملزومات دریافت مجوز قابلیت پرواز - - C of A می باشد و از ابتدای سال ۵۰۰۲ میلادی نیز برای اغلب هواپیماهای معمول تجاری اجباری گردیده است . شرکت های هواپیمایی داخلی نیز به همت و نظارت معاونت استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری ، نسبت به نصب این سامانه بر روی ناوگان پروازی خود اقدام نموده اند . لازم به ذکر است که در دنیا شرکتهای محدودی در زمینه طراحی ، ساخت و تولید این سامانه ها فعالیت دارند که شرکت Honey Well با قدمت بیش از ۰۳ سال خود را پیشگام تولید این سامانه ها در سطح جهان می داند .
EGPWS چیست ؟
EGPWS از اطلاعات هواپیما نظیر موقعیت جغرافیایی ، وضعیت ، ارتفاع ، سرعت هوایی و انحراف از شیب فرود و همچنین از اطلاعات عوارض و موانع و پایگاه داده های فرودگاهی - - Data Base استفاده می کند تا تداخل بالقوه بین مسیر پرواز هواپیما و عوارض و موانع را پیش بینی کند و احتمال برخورد با موانع توسط EGPWS با هشدارهای سمعی و بصری اعلام می شود. سامانه EGPWS قابلیت به روز شدن به طور مداوم را دارد و هدف از این تغییرات ارائه هشدارهای به موقع و بهتر است به نحوی که از احتمال هشدارهای ناخواسته نیز کاسته شود . همچنین به روز شدن سامانه های نرم افزاری EGPWS به صورت رایگان است و نیازی به تغییرات سخت افزاری و تغییر در کابین هواپیما ندارد .
ویژگی های EGPWS
در این قمست به چند ویژگی و عملکردهای پیشرفته - - Enhanced Function این سامانه اشاره می کنیم : استفاده از ارتفاع ﮊئومتری - هندسی - Geometric Altitude ارتفاع ﮊئومتری از ارتفاع فشاری ، خطا های درجه حرارت ، خطا های تنظیم ، خطاهای انسانی و استاندارد ، مستقل عمل می کند و خوب است بدانیم که این خطا ها در ۵۲% از حوادث CFIT نقش داشته اند . ارتفاع ﮊئو متری از مقایسه اطلاعات ارتفاعی منابع مختلف بدست می آید و لذا دقیق تر از هر مرجع به تنهایی است .
این منابع شامل ارتفاع GPS ، ارتفاع فشاری تصحیح شده ، ارتفاع رادیویی ، اطلاعات ارتفاعات بلند - موجود در Data Base سامانه - می باشند . در بیان اهمیت تنظیم صحیح ارتفاع سنج و اینکه ارتفاع ﮊئو متری چه نقشی می تواند در جلوگیری از سانحه ایفا کند ، به سانحه رخ داده در ۱۱ اکتبر ۹۹۹۱ برای بوئینگ ۷۵۷ در منچستر انگلیس اشاره می کنیم که در اثر اشتباه در تنظیم ارتفاع سنج ارتفاع واقعی ۰۰۰۲ پائی ، اشتباهاﹰ ۰۰۷۳ پا نشان داده شده بود که با استفاده از این ویژگی از این خطا جلوگیری می شد .
نمایش قله ای موانع Peaks terrain Display
حالت Peaks در این سامانه این امکان را می دهد که عوارض و ارتفاعاتی که بیش از ۰۰۰۲ پا زیر هواپیما هستند نیز نمایش داده شوند که این ویژگی می تواند آگاهی خلبان هنگام شروع به کاهش ارتفاع ، کاهش شدید ارتفاع در وضعیت اضطراری به ارتفاعی که تنفس امکان پذیر است - - EMG Decent ، یا در مواقع از دست دادن موتور هواپیما و همچنین کاهش ارتفاع پرواز آزاد و یا خارج از مسیر هوائی و انحرافات از مسیر در هوای بد ، را بالا ببرد .
خلبان می تواند قبل از شروع به کاهش ارتفاع چه با طرح و دستورالعمل باشد و چه با دید ، چه در شب باشد و یا روز و نیز حتی در مواقعی که مجوز نزول از طرف کنترلر مراقبت پرواز صادر شده باشد ، با یک نظر کوتاه به صفحه نمایش EGPWS ، هر کوه مرتفع زیر و جلوی هواپ یما را مشاهده کند . با استفاده از این حالت حوادثی نظیر حادثه دلخراش سقوط ایلیوشین ۶۷ در اطراف کرمان که به نوک کوه برخورد کرده بود رخ نمی داد .
نمایش قله ای موانع در تمام طول پرواز ، ارتفاعات را به صورت رنگ های مختلف و نقاط تو پر و یک دست یا نقاط با تراکم کمتر - بسته به ارتفاع مانع و میزان خطرپذیری آن مانع برای پرواز نشان می دهد . به طور مثال وقتی هواپیما در منطقه ارتفاعات تهدید کننده و خطر قرار می گیرد موانع با رنگ قرمز توپر و یک دست نمایش داده می شوند و رنگ زرد توپر بیانگر حالت احتیاط است و هواپیما نسبت به مرحله قرمز فاصله بیشتری با موانع دارد . همچنین وقتی هواپیما در کنار کوه بلندتر از ارتفاع خود در حال پرواز است ولی در منطقه خطر نیست ، نقاط قرمز با تراکم ۰۵% ظاهر می شوند و ...
بلندترین و پایین ترین مقدار ارتفاع موانع و کوهها با دو عدد ۳ رقم ی در کنار صفحه نمایش نیز نشان داده می شود و در برخی از صفحه نمایش ها ارتفاع سطح آب و نوار ساحلی نیز قابل نمایش است . البته همواره تراکم و نوع رنگ ارتفاعات بلند جهت نمایش در اولویت است و رنگ های موانع پایین را می پوشاند . قبل از این از صفحه نمایش هایی استفاده می شد که در آن از سایه و روشن جهت نمایش ارتفاعات نسبت به هواپیما به کار می رفت و محدوده آن حداکثر تا ۰۰۰۲ پائی زیر هواپیما بود و ارتفاعاتی که بیش از ۰۰۰۲ پا زیر هواپیما قرار داشتند ، قابل شناسائی نبودند .
کاهش هشدارهای اضافی
از ابتدای معرفی و نصب سامانه EGPWS در سال ۶۹۹۱ تا سال ۳۰۰۲ با بازخوانی قسمت رکورد وقایع پرواز - Flight History - سامانه از ۰۰۰۰۰۳۲ پرواز در سرتاسر جهان و بررسی و تجزیه و تحلیل آنها و با به روز کردن قسمت های نرم افزاری و Data Base سامانه کاهش ۰۰۱ برابری در هشدارهای مزاحم و اضافی حاصل شده است - نمودار ۲ - توجه شود :
رادار هوا شناسی با تغییر سطح خودکار آنتن Weather Radar Autotilt
EGPWS این امکان را می دهد تا با استفاده از یک س یگنال خروجی به موانع ، زاویه آنتن رادار هواشناسی هواپیما را به طور خودکار تغییر بدهد تا بدین وسیله باعث کاهش کلاتر موانع در شرایط بد جوی شود و بدین ترتیب به کاهش کار خلبان و به حداکثر رساندن کارائی رادار هواشناسی کمک کند . توضیح اینکه بدون استفاده از این ویژگی گاهی زاویه رادار هواشناسی رادار هواپیما به گونه ای است که موانع را به جای توده هوای بد در نظر می گیرد که به این کلاتر موانع گفته می شود . - به شکل ۳ توجه شود - .
