بخشی از مقاله
چکیده
طلا همواره به عنوان فلزي گرانبها مورد توجه بشر بوده است، بنابراین پیش بینی قیمت آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. براي پیش بینی قیمت طلا از روش هاي آماري مانند رگرسیون، ARIMA، نمو هموار، میانگین متحرك استفادهشده و همچنین اخیراً شاهد رشد روش هاي مبتنی بر هوش مصنوعی در پیشبینی تغییرات قیمت این فلز گران بها می باشیم. در این مقاله، پس از بررسی اهمیت تاریخی طلا در مالیه بین الملل، رابطه ارزش دلار و طلا، عوامل موثر بر نوسانات طلا به سراغ جمع آوري متغیرهاي مهم در ارزیابی نرخ رشد قیمت طلا رفته و با نظرسنجی از خبرگان به تعیین میزان تاثیرگذاري هر یک از شاخص ها در نرخ رشد قیمت طلا به شیوه دلفی فازي پرداخته شده است.
دانش به دست آمده در قالب قواعد یک سیستم خبره فازي طراحی و پیاده سازي شده است. در نهایت سیستم پیشنهادي در بازار طلاي ایران اعتبار سنجی و آزمون شد. از ویژگی هاي برجسته این پژوهش، می توان به کار گیري مفاهیم فازي هم در مرحله جمع آوري اطلاعات و هم در طراحی سیستم اشاره نمود. همچنین نکته قابل تامل دیگر در طراحی این سیستم خبره، استفاده از دانش خبرگان در بازار طلاي ایران در طراحی پایگاه دانش این سیستم است که موجب طراحی یک سیستم خبره فازي بومی خاص این کشور به منظور پیش بینی قیمت طلا در این بازار گردیده است. زیرا دانش تجربی و کیفی خبرگان فعال در بازار طالا می تواند به عنوان منبع قابل توجهی در پیش بینی قیمت طلا مد نظر قرار گیرد.
کلید واژه ها: منطق فازي، دلفی فازي، قیمت طلا، پیش بینی، روش سنتی دلفی
پیشینه پژوهش
سرفراز و افسر، در پژوهشی اقدام به طراحی شبکه عصبی فازي به منظور پیش بینی قیمت طلا نمودند و عواملی چون نرخ جهانی طلا و نرخ تورم در در این امر دخیل دانشته اند.ه]چ[هه هپژوهشی دیگر، به بررسی رابطه نرخ ارز هاي مطرح و قیمت دلار پرداخته و به بیان رابطه تنگاتنگ این دو می پردازد. هرچند این پژوهشگران اظهار داشته اندهدر پژوهشی که در گذشته انجام دادهاند، رابطه معنی داري بین این دو مشاهده نشده است.ه]ن[ههمچنین در مقالههدیگري،هبه ارائه مدلی براي پیش بینی قیمت طلا و نقره بر مبناي تابع زیان نامتقارن پرداخته شده. ]ع[هشفیعی و توپال نیز در پژوهشی به پیش بینی قیمت طلا و بررسی بازار جهانی آن پرداختهاند.
در این پژوهش متغییرهایی مانند نرخ تورم، قیمت نفت و میزان تقاضاي صنایع وابسته به طلا موثر دانسته شده در در طول سال هاي گذشته به بررسی میزان تاثیر خر کدام پرداحته شده.]خ[در پژوهش دیگري در کشور تایوان به بررسی رابطه بین قیمت طلا، قیمت نفت و ارزش دلار پرداخته شده و نتیجه گرفته اند بین قیمت نفت و دو متغییر دیگر وابستگی چندانی وجود نداشته و لازم است سیاستگذاريها در عرصه انرژي مستثنی از بازار طلا و ارز باشد.] لا[هبسیاري از پژوهشها بر نقش قالبِ دلار در قیمت طلا تاکید فراوان دارند]ن.[ معاملات طلا در هر جاي دنیا انجام گیرد، ارزش آن بر حسب دلار و یا به صورت پول ملی کشور مزبور تعیین میشود.
چنانچه ارزش طلا بر حسب پول ملی یک کشور تعیین گردد، این محاسبه از طریق نرخ برابري دلا و پول ملی، و دلار و طلا تعیین می شود. به عنوان مثال، اگر هر اونس طلا برابر طخنهدلار آمریکا باشد، قیمت آن در ژاپن برابر با مقدار ین معادل طخنهدلار و در اروپا برابر مقدار یورو معادل طخنهدلار است]م.[ بنابراین ارزش طلا در جهان بر اساس نرخ برابري آن با دلار و نرخ برابرهدلار با پول ملی یک کشور تعیین میشود. در نتیجه قیمت طلا علاوه بر سایر عوامل مرتبط، متاثر از ارزش دلار نیز هست. ارزش دلار خود تحت تاثیر مسائل داخلی و خارجی آمریکا، کسري تراز پراخت، کسري بودجه، نرخ تورم، و نرخ بهره - سیاستهاي پولی و ملی آمریکا - وسیاست خارجیهاین کشور قرار دارد.
مترمعیارهاي مهم در نرخ رشد قیمت طلادر ایران
در این پژوهش، معیار هاي برگرفته از پژوهشهاي پیشین را در قالب سه متغییر، به تایید دو تن از خبرگان در مورد بازار ایران رسانده و پس از آن به کمک روش دلفی فازي میزان اهمیت و تاثیر گذاري هر یکهرا بر روي قیمت طلا در بازار ایران بدست آوردیم.هالبته در مرحله اول، طبق روال اکثر پژوهشهاي مبتنی بر روش دلفی،هاز خبرگان خواسته شد علاوه بر متغییر هاي موجود در پرسشنامه در صورتی که خود متغییرهاي دیگري را در افزایش قیمت دخیل میدانند پیشنهاد دهندگه که چند تن از خبرگان،هعهمتغییر جدید تحریم ها، سیاست هاي افزایشی بانک مرکزي، وقایع ناگوار سیاسی جهان مانند جنگها و افزایش بحران اقتصادي اقتصادهاي بزرگ را در بازار ایرانهتعیین کننده دانستندهکههدر مراحل بعدي در اختیار خبرگان قرار گرفت و توافق خبرگان بر روي این متغییر ها گویاي اهمیت و تاثیر گذاري آنها در بازار طلاي ایران میباشد.این معیار ها و همچنین منابع آنها، به تفکیک در جدول شمارهگهقابل مشاهده می باشند:
