بخشی از مقاله
اثر جایگزینی سطوح مختلف دانه سویاي فراوري شده با کنجاله سویا بر نرخ رشد ویژه، نرخ وزن نسبی و متوسط رشد روزانه در بره هاي پرواري نژاد زل
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر جایگزینی سطوح مختلف سویاي فراوري شده با کنجاله سویا در جیره بـره هـاي پرواري بر درصدمتوسطرشـدروزانـه((%ADG، درصـدنرخوزننسـبی((%RGR و درصـدنرخ رشـد ویـژه((%SGR
صورت پذیرفت. در این مطالعه از 20 راس بره پرواري نژاد زل در طـرح کـاملا تصـادفی بـا 4 تیمـار و 5 تکـرار بـا میانگین سنی 3 ماه و میانگین وزنی 19/4 استفاده گردید. ایـن طـرح در زمسـتان 1389 و در ایسـتگاه تحقیقـات جهاد کشاورزي گرگان (فاضل آباد) براي مدت 14 هفته (شامل 2 هفته عادت پذیري و 12 هفته پرواربندي) انجام شد. تیمارهاي آزمایشی شامل جیره پایه با %8 کنجاله سویا بود که در تیمار 2، 3 و 4 کنجاله سویا بترتیب بـا 33، 66 و 100 درصد سویاي فراوري شده (فول فت سویا) جایگزین شده بود. بره ها هر 2 هفته یکبار وزنکشـی شـدند.
آنالیز داده ها نشان داد که میانگین درصدمتوسطرشدروزانه تیمارهاي 1، 2، 3 و 4 بترتیب 9/21، 10/83، 13/12 و 13/83 درصد و میانگین درصدنرخوزننسبی نیز بترتیب 0/17، 0/20، 0/23 و 0/24 درصـد و ایـن میـانگین بـراي درصدنرخ رشد ویژه بترتیب 0/40، 0/47، 0/54 و 0/55 درصد میباشد. نتایج ایـن مطالعـه نشـان داد کـه تفـاوت معنیداري در همه تیمارهاي آزمایشی و براي همه پارامترهاي مورد ارزیابی وجود دارد و بهترین عملکرد در تیمـار
4 مشاهده شد .(P<0/05) در براورد %ADG همه تیمارها با هم تفاوت معنیداري داشتند و در براورد %RGR و %SGR نیز تیمارهاي 1 و 2 با همه تیمارها تفاوت معنیدار داشت و تیمار 3 و 4 باهم تفاوت معنیدار نداشتند اما با بقیه تیمارها این تفاوت وجود داشت .(P<0/05)
واژههاي کلیدي: سویاي فراوري شده، بره پرواري، درصدمتوسطرشدروزانه، درصدنرخوزننسبی، درصدنرخ رشد
ویژه
مقدمه
دغدغه امروز تلاشگران عرصه دامپروري همواره در جهت کاستن از هزینه ها و افزودن به بهبـود رونـد تولیـد بـوده است. از این رو شاخصه هاي گوناگونی را در براورد ارزش حقیقی نتایج حاصل از تحقیقات بکار برده اند. براوردهایی که نتیجه اصلی را بدون دخیل شدن دیگر موارد موجود، بررسی مینماید. در این طرح از یک سو استفاده از سویاي فراوري شده (فولفت سویا) بعنوان یکی از راههاي افزایش کارایی خوراك و در نتیجه رشد دام (در اینجا گوسـفند)
تلقی گردیده است. از دیرباز جهت از بین بردن مواد نامطلوب در دانه سویا روشهایی را به کار مـی بردنـد، از جملـه پختن، تخمیر کردن، برشته کردن می باشد که این موارد اگرچه قابلیت هضم دانه سویا را افزایش می دهـد، امـا از کیفیت پروتئینی آن میکاهد. امروزه از روش هاي نوینی همچون اکسترود کردن، میکرونیزه کردن و اکسپند کردن بهره می برند که علاوه بر اینکه قابلیت هضم دانه سویا را افزایش می دهد، سبب بالا رفتن کیفیت پروتئینی سویا و فراهمی آن می گردد. چرا که این روشها سبب دناتوره شدن پروتئین و انجام واکنش مایلارد و در مجمـوع افـزایش درصد RUP1 می شود و از آنجا که میزان رشد، نسبت بـه وزن متـابولیکی در گوسـفند بیشـتر از گـاو مـی باشـد
(ارسکف، (1996، میزان پروتئین عبوري بالاتر می تواند به راندمان مناسب تر تولید بیانجامد. فـراوري حرارتـی بـر روي دانه سویا سبب افزایش کیفیت پروتئین و صرفه اقتصادي دانه سویا و از بین رفتن مواد ضـدمغذي مـی گـردد
(موسسه تحقیقات ملی آمریکا، .(1989 پخت اکستروژن از جمله فرایندهاي زمان کوتاه و حرارت بالا می باشد کـه طی آن دانه سویا به مدت 15 تا 20 ثانیه در معرض حرارت 150 الی 160 درجه سـانتیگراد قـرار مـی گیـرد. ایـن فرایند سبب خنثی شدن عوامل بازدارنده و ضدتغذیه اي، افزایش مانـدگاري محصـول، افـزایش پـروتئین عبـوري، تامین کننده انرژي، دست نخورده ماندن ترکیب بعداز فراوري میگردد. استفاده از سویاي فراوري شده لزوما مستلزم بکارگیريِ بیشتر خوراك جهت تامین کمیت و کیفیت ماده جایگزین شده نمی باشد (بـلاك 1981، مایـک 1981،
واندیک .(1983
از دیگرسو محاسبه دقیق نتایج این طرح نیز میتواند با بیرون کشیدن تمام پارامترهاي فرعـی دخیـل در پـژوهش، اطلاعات حقیقی از میزان بهبود عملکرد رشد پرواري را در اختیار کارشناسان این امر قرار میدهـد. در ایـن مطالعـه سه فاکتور اصلی دوره پرورش را با هم مرور و نتایج را بررسی مینماییم.
مواد و روشها
طی این پژوهش 20 راس بره نـژاد زل بـا میـانگین سـنی سـه ماهـه و میـانگین وزنـی 19/7 کیلـوگرم در شـروع پرواربندي، جهت انجام طرح انتخاب و به صورت تصادفی در 4 تیمار، هر تیمار با 5 تکرار و در باکس هاي انفـرادي نگهداري شدند. این پژوهش در ایستگاه تحقیقات اصلاح نژاد و پرورش گوسفند جهاد کشـاورزي گرگـان (واقـع در
40کیلومتري شرق شهرستان گرگان، شهر فاضلآباد) به مدت 14 هفته انجام پـذیرفت کـه شـامل 2 هفتـه عـادت پذیري و 12 هفته دوره پروار از 16 آذرماه الی 24 اسفند 1389 بود. آب بصـورت آزاد در دسـترس قـرار داشـت و خوراك روزانه نیز در دو نوبت صبح و عصر در اختیار بره ها قرار گرفت. خوراك موردمصرف براي هر تیمار بصـورت جداگانه تهیه و پس از وزنکشی در اختیار بره ها قرار گرفت. جیره ها بر مبناي کنسانتره پایه بـا %8 کنجالـه سـویا بالانس شد که در تیمار دو %33 از کنجاله سویا با فـول فـت سـویا، در تیمـار سـه %66 و در تیمـار چهـارم %100
کنجاله سویا با فول فت سویا جایگزین شد. در جیره نویسی نیز از نسبت 70 به 30 براي کنسانتره و علوفه استفاده شد و به منظور متوازن بودن جیره ها از لحاظ محتواي پروتئین و انرژي، جیره ها بـر مبنـاي %14 پـروتئین و 2/5
