بخشی از مقاله
چکیده
با توجه به اهمیت توسعه پایدار، تحقیق حاضر به معرفی گامهای لازم در جهت رسیدن به توسعه پایدار در ابعاد جهانی و منطقهای میپردازد. همچنین در ادامه پتانسیلهای موجود در شهرستان چرام نظیر وجود و نقش دانشکده صنعت و معدن در توسعه شهرستان چرام، معادن، کشاورزی و صنعت بکر گردشگری، جهت دستیابی به توسعه پایدار معرفی شده که در نهایت مهمترین چالش موجود در رسیدن به این هدف یعنی نبود راههای مواصلاتی سراسری به عنوان معضلی بزرگ معرفی شده است. که نبود راههای ارتباطی مناسب دلیلی مهم بر ناشناخته بودن این منطقه زیبا میباشد که انتظار میرود در ادامه ساخت محور پاتاوه به دهدشت، توسعه محوره ارتباطی گچساران - چرام - دهدشت باعث اتصال این دو محور ارتباطی و تسهیل تردد از مرکز به جنوب کشور و بالعکس بشود.
.1 مقدمه
توسعه پایدار مفهومی است فراگیر با بار معنایی بسیار گسترده و همین ویژگی آن باعث شده است که گروههای مختلف اجتماعی با اهداف کاملا متفاوت آنرا بکار برند. امروزه تعریف توسعه که تا به حال صرفا جنبه اقتصادی داشت تغییر کرده و به نوعی جامع نگری با ابعاد اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و زیست محیط یروی آورده است که هدف اصلی آن توسعه انسانی پایدار است.
توسعه پایدار مفهومی انتزاعی و اصطلاحی برای لقلقه زبان و سخنرانیهای رسمی و غیررسمی نیست بلکه گذشته از پشتوانههای فلسفی و نظری، انسان شناختی، جامعه شناختی، اقتصادی، سیاسی و مانند اینها، دارای راهکارهای علمی و شاخصهای معین و شفاف برای درک عموم و پیگیری اجرایی مسئولان دولتی و غیردولتی در چارچوب برنامههای توسعه ملی است.
با این همه، با وجود دگرگونیهای عمیق در بسیاری از نماگرهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشور در چند دهه اخیر، هنوز بسیاری از عوامل مؤثر برخاسته از شاخص های شفاف توسعه پایدار در بسیاری از مناطق شهری و به ویژه در مناطق کوچک شهری کشورمان وجود ندارد و زمینه ایجاد آنها نیز بدون برنامه ریزیهای منسجم فراهم نخواهد شد.
از اینرو، میتوان گفت که تاکنون راهکارهای اجرایی توسعه پایدار مورد غفلت جدی قرار گرفته است. در شرایط نبود برنامهای منسجم برای ایجاد عواملی مؤثر در توسعه پایدار که اغلب برخاسته از شاخصهای شفاف توسعه پایدارند، به ویژه در مناطق روستایی کشورمان، در قالب چالش اصلی رویاروی توسعه پایدار، اغلب این تصور در اذهان عمومی ایجاد شده که توسعه واژهای انتزاعی و دور از واقعیت است.
به نظر میرسد که با بررسی چالش های توسعه پایدار از دیدگاه شهرواندان هر منطقهای در شرایط کنونی، بتوان ابعاد مشکلات و مسائل رویاروی توسعه پایدار را جدیتر به نمایش گذاشت و در تکاپوی یافتن راهکارهای مقابله با این چالش ها، بر دغدغه مسئولان دولتی و غیردولتی افزود. چرام، یکی از شهرهای استان کهگیلویه و بویراحمد در ایران و مرکز شهرستان چرام است. چرام، در حد فاصل دو نوع آب و هوای گرم و خشک، در غرب و کوهستانی در شرق جای گرفته است. چرام در حد فاصل شهرهای دهدشت، گچساران و باشت بوده وتقریباً در مرکز استان واقع شده است.
بر اساس نتایج سرشماری سال 1390 جمعیت شهر چرام حدود 13000 نفر بوده است و جمعیت کل شهرستان بالغ بر 42000نفر میباشد. این شهرستان مانند دیگر شهرهای توسعه نیافته علیرغم داشتن پتانسیالهای بسیار خوب از جنبههای مختلف مانند رودخانهها و چشمهها و معادن و... هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. هدف از این تحقیق معرفی گامهای لازم در جهت رسیدن به توسعه پایدار در ابعاد جهانی و منطقهای میباشد. همچنین در ادامه پتانسیلهای موجود در شهرستان چرام نظیر وجود معادن، صنعت بکر گردشگری و... جهت دستیابی به توسعه پایدار معرفی شده که در نهایت مهمترین چالش موجود در رسیدن به این هدف یعنی نبود راههای مواصلاتی سراسری به عنوان معضلی بزرگ معرفی شده است.
.2 گام های لازم برای توسعه یافتگی
2 . 1 آموزش شهروندی آموزش تعلیمات منظمی است که در جهت ایجاد آمادگی برای اجرای امور زندگی، از جمله زندگی در شهر و روستا آموخته میشود. میان سطح آموزش اشخاص در جامعه و قابلیت آن جامعه برای پیشرفت در عرصههای گوناگون از جمله اقتصادی و سیاسی نوعی همبستگی وجود دارد. - دانشنامه جامع مدیریت شهری و روستایی، 1387 ،ص . - 16 آموزش شهروندی عبارت است: از رشد و پرورش دادن ظرفیت های افراد و گرو هها برای مشارکت و تصمیم گیری و عمل آگاهانه و مسوولانه در زندگی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی. این آموزشها شامل حقوق انسانی، رشد مستمر و همه جانبه، اخلاق و ارزش ها، صلح و مسالمت جویی، برابری اجتماعی و حرمت نهادن به تفاوتها است.
- لطف آبادی، . - 1385 به طور کلی شرط اساسی شکوفایی و بالندگی هر جامعه در توسعه سرمایه های انسانی و تربیت آنها نهفته است. اصولا پذیرفته شده است که در پرتو آموزش امروز، دنیای فردا شکل خواهد گرفت. آموزش و به ویژه آموزش شهروندی عامل اساسی در ارتقاء فرآیندهای توسعه به شمار میرود - هر چند که این تنها عامل نیست - ، به علاوه آموزش شهروندی میتواند سهم بسزایی در مشارکت کامل تودههای مردم در پیشرفت خود و در نظارت فعالانهشان نسبت به تغییرات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی داشته باشد.
توسعه بایستی دقیقاً در مرکز تمامی برنامههای آموزش شهروندی قرار گیرد و به دلیل آنکه زیر بنای توسعه شهری و به تبع آن توسعه ملی، توسعه در هر یک از بخشهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی می باشد لذا برای رسیدن به توسعه در هر یک از بخش ها نیاز به آموزش ضروری به نظر میرسد و از آنجایی که انسان محور توسعه محسوب میشود، نیاز به آموزش برای انسان بیش از پیش ضروری به نظر میرسد که این آموزش میتواند در ابعاد مختلفی صورت گیرد.
آموزش پایدار به مفهوم وسیع خود در دهههای آینده این توانمندی را خواهد داشت تا به مثابه ابزاری قابل اعتماد، پل مستحکمی بین کلاس درس و اجتماع و نیز بین کلاس درس و بازار بنا کند. تحقق پایداری توسعه در مقیاس ملی و جهانی را باید در اذهان و اندیشه های نیروی انسانی جوامع جستجو کرد و دستیابی به آن بدون سرمایه گذاری در امر آموزش نیروی انسانی غیرممکن است.
2 . 2 توسعه فرهنگی یکی از ابعاد بسیار مهم توسعه ملی، توسعه و باروری فرهنگی حاکم بر جامعه است، چنان که پیش شرط هرگونه توسعه ای، توسعه فرهنگی است. توسعه بدون دستیابی به فرهنگ خاص آن امکان پذیر نیست. توسعه در تمام ابعادآن به شدت تحت تأثیر باورهای فرهنگی است. از این رو باید فرهنگ را محور همه برنامههای توسعه قرار داد.
از جمله مواردی که آموز ش وپرورش بطور اعم و آموز شهای شهروندی به طور اخص میتواند به توسعه فرهنگی کمک کند، حاکم شدن نگرش علمی بر فرهنگ جامعه، فرهنگ پذیری، نظم پذیری، مسئولیت پذیری و فردگرایی مثبت است.توسعه فرهنگی را باید افزایش ظرفیت خلاقیت ونوآوری در ارز شها و رفتارهایی دانست که آدمیان در زندگی روزمره آنها را بکار می گیرند و با آن زندگی می کنند - بهرام زاده ، . - 1382
این بعد از توسعه در هشت حوزه دسترسی به فرهنگ، آموزش و پرورش فرهنگی و هنری، ارتقای خلاقیت و نوآوری، تشویق فرهنگ عامه و فرهنگ سنتی، تقویت هویت فرهنگی، ارتقای مبادلات فرهنگی، توسعه نگرش های قطعی درباره فرهنگ و حفظ میراث فرهنگی خلاصه میشود. همچنین ابعاد توسعه فرهنگی شامل مواردی چون حاکم شدن نگرشهای علمی بر فرهنگ جامعه، فرهنگ پذیری، نظم پذیری جمعی، مسئولیت پذیری و فرد گرایی مثبت می شود - همان منبع - .
2 . 3 توسعه اجتماعی توسعه اجتماعی، فرآیندی است که ساختارهای اجتماعی را از شکل نوین تغییر میدهد و نهادهایی ساخته میشود که موجب انسجام و همبستگی در درون جامعه میشوند. راه هایی که آموزش میتواند به توسعه اجتماعی کمک کند، رشد اجتماعی، سازگاری اجتماعی، مشارکت اجتماعی و نوین سازی است. بدیهی است افراد جامعه وقتی میتوانند خود را با اجتماع و تغییرات آن سازگار کنند و آماده تغییرات اجتماعی و پذیرایی تجربه های جدید باشند و به دیگران به طور مؤثر احترام بگذارند که دارای تحصیلات پایه باشند و آگاهی و دانش لازم را برای مشارکت فعال در توسعه وپیشرفت جامعه داشته باشند.
2 . 4 توسعه اقتصادی توسعه اقتصادی، فرآیندی را اشاره میکند که هدفش به وجود آوردن رفاه جامعه از طریق افزایش تولیدات، استفاده بهینه از منابع طبیعی، بالا بردن سطح اشتغال و درآمد، توزیع عادلانه درآمد، مهیا کردن شرایط بهتر مصرف کالا و خدمات است - ویلر، 1384،ص. - 254 توسعه اقتصادی چیزی بیش از رشد اقتصادی است ومیتوان گفت که توسعه به معنای رشد به اضافه تغییر است. - همان منبع،ص. - 257
2 . 5 توسعه سیاسی توسعه سیاسی، یعنی تغییر مردم از شکل اطاعت کنندگان صرف به صورت افرادیکه امور سیاسی جامعه برایشان دارای اهمیت است و نسبت به اصل برابری و پذیرش قوانین و حقوق جهانی حساسیت نشان دهند. گسترش دامنه علوم، آموزش مطالعاتی و پژوهشی وکمک به ایجاد تحولات مثبت اجتماعی و ارتقاء توسعه سیاسی از جمله دستاوردهای تقویت آموزش های شهروندی است - زاهدی، 1386 ،ص . - 181 عناصر و مؤلفههای اصلی توسعه سیاسی شامل مردم، حکومت و جامعه میشود. - همان منبع،ص . - 186 متون مختلف، شاخص های توسعه سیاسی پایدار را سه عامل مشارکت سیاسی، همگرایی ملی و تحرک اجتماعی معرفی کرده اند - همان منبع،ص . - 188
6-2 توسعه زیست محیطی برای رسیدن به توسعهای پایدار یعنی توسعه ای موزون و با حفظ ارزشهای زیست محیطی باید به تحول فرهنگ زیستی جوامع اندشید تا مردم تشکیل دهنده جوامع، منش خود را با پایداری و پویایی طبیعت تطبیق دهند. توسعه پایدار وقتی تحقق می یابد که اطلاعات زیست محیطی در میان مردم گسترش یافته و مشارکت مردم در حفظ و حراست از آن دو چندان گرد. بدون حمایت مردمی ، جهش به توسعه نیز مشکل آفرین خواهد بود. - محرم نژاد،. - 1385
.3 چالشها و پتانسیل های موجود در توسعه شهرستان چرام
3-1 نقش دانشکده صنعت و معدن در توسعه شهرستان چرام فرایند توسعهی پایدار شهری در روند روبه رشد خود، به شاخصهای مهمی وابسته است. یکی از شاخصهای مورد توجه در این فرایند، مراکزآموزش عالی است که در شکل دهی شیوه یادگیری رفتار برخورد مناسب نسل های آینده با توجه به ضرورت ویژگی های توسعه پایدار نقش بسیار مهمی به عهده دارند، به طوری که به صراحت در 9 فصل از 40 فصل دستور کار 21 به نقش آموزش عالی در دستیابی به توسعه پایدار تأکید و به روشنی اذعان شده است که آموزش عالی در راستای دستیابی به توسعه پایدار از طریق تربیت تصمیم گیرندگان و تصمیم سازان آینده و ارائه خدمات مشاورهای، فنی، آموزشی و پژوهشی پیش فرایندهای تولید دانش و انتقال آن در جامعه ارتباط برقرار می کند.
