بخشی از مقاله
چکیده
نیازها و ویژگی های صنعت گردشگری از نظر محیط زیستی و نیاز به توسعه مناطق تفرجی - فراغتی، ضرورت پیش بینی اهداف و برنامه ریزی ویژه ای را برای اجرای طرحهای توسعه و احیای منابع طبیعی را می طلبد .روند تخریب محیط زیست د ر مناطق کوهستانی، بویژه در دامنه های کوه دنا در کنار عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، رشد جمعیت و توسعه شهری و نیاز به گذزان اوقات فراغت و رهایی از تنش های روزمره،اهمیت این منطقه را بیش تر نمایان ساخته . از این رو شایسته است طراحی چنین فضاهایی در چارچوب طرح ی نظام مند و اصولی هدایت شود .
هدف این تحقیق، ارائه راهکارهای طراحی پایدار سیمای کوهستانی و امکان توسعه در قالب کالبدی - عملکردی است .حفظ میراث طبیعی،توسعه گردشگری با تأکید بر حفظ و ارتقای کیفیت محیطی و ایجاد محیط مطلوب برای تحقیق و تفرج از جمله اهداف طراحی این محیط ها می تواند باشد . نتایج قابل پیش بینی، کاهش تعارض در مناطق بکر با استفاده از روش زون بندی و با تأکید بر حفظ و توسعه کیفیت طبیعی ونگه داری زیستگاه ها و تقلیل تعارضات منفی انسانی در سطح منطقه ای است. در گام آخر با انطباق یافته های تحقیق، طراحی اقامتگاه کوهستانی با رویکرد توجه به حفظ محیط زیست ومعماری پایدار با هدف رعایت اصول طراحی پایدار، توسعه گردشگری، ارتقای کیفیت محیطی و در نهایت با انتخاب گزینه بهینه، طراحی و ارایه طرح پیشنهادی انجام خواهد گرفت.
.1مقدمه
در عصر حاضر صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنعت جهان امروز و یکی از ارکان توسعه پایدار معرفی م یشود . جهانگردی تا رسیدن به وضعیت کنونی، مراحل مختلفی از توسعه را پشت سر گذاشته است .اولین شکل توسعه این صنعت، "جهانگردی انبوه "بود که پس از جنگ جهانی دوم به وجود آمد و علت آن تمایل زیاد مردم جهان برای سفر به نقاط مختلف و تسهیل امکانات حمل و نقل بود .لیکن گروه هایی که در این زمینه فعالیت داشتند تنها با دید اقتصادی به جهانگردی م ینگریستند .در این وضعیت مه مترین دغدغه، یافتن مکانی برای اقامت و پذیرایی از افراد بود .
اما حضور انبوه جهانگردان در یک نقطه،زیبایی و لطافت محیط را به هم م یریخت و به فرهنگ و اجتماع مردم بومی آسیب هایی را وارد م یکرد، که این امر موجب طرح تفکرات دیگری شد که متضمن حفظ محیط زیست و آسایش گردشگران به شکل توامان بوداز ویژگی مهم اراضی کوهستانی بی ثباتی و ناپایداری تعادل آنهاست. نابودی پوشش گیاهی طبیعی اراضی کوهستانی از جمله جنگل ها، حیات دشت ها را به مخاطره می اندازد .ثبات و پایداری اکوسیستم کوهستانی بیشتر تحت تأثیر بخش های ارگانیک قرار دارد و به همین دلیل باید نسبت به جنبه های اکولوژیک و ثبات در این مناطق توجه ویژه ای مبذول داشت .
[1] تفریح و تفرج در مناطق طبیعی و کوهستانی یکی از اساسی ترین نیاز های انسان برای کاهش تنش های روزمره زندگی شهرنشینی است. افزایش روز افزون نیاز های تفرجی، نیاز به مکان های مناسب برای فعالیت های تفرجی را آشکار می کند. تعیین این مکان ها مستلزم ارزیابی دقیق روی منابع مختلفی است که احتمال می رود بتواند به عنوان یک منبع تفرجی مورد استفاده قرار گیرد[2] استفاده از معماری بومی و همچنین استفاده از انرزی های تجدید پذیر میتواند به معماران در جهت طراحی های کم آسیب به محیط زیست کمک نماید[3] .
خاص بودن شرایط اقلیمی، محیطی و خصوصیات فیزیکی و ساختار کلی محیط کوهستان، طراحی را به سمت طراحی بر پایه های اکولوژیک سوق می دهد. اغلب گردشگران بخاطر جاذبه های طبیعی مناطق کوهستانی به این مناطق اهمیت می دهند و این می تواند باعث جذب سرمایه و رونق اقتصادی شود. این پژوهش سعی دارد به طراحی اقامتگاهی بپردازد که درحفظ میراث طبیعی و جذب گردشگران و سرمایه گزاران کمک کند.
.2روش تحقیق موقعیت جغرافیای استان کهگیلویه و بویراحمد
استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از زیباترین استانهای کشور از نظر طبیعت بکر و دست نخورده به حساب می آید. این استان سرزمینی است با وسعت 16264 کیلومتر مربع که در 30 درجه و 9 دقیقه تا 31 درجه و 32 دقیقه پهنای شمالی ودر 49 درجه و 57 دقیقه تا 50 درجه و 42 دقیقه درازای خاوری [4]و در میان استانهای فارس، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، خوزستان و بوشهر قرار گرفته است .
این استان از دو منطقه گرمسیری و سردسیری تشکیل شده است. شهرتوریستی سی سخت سرزمینی رؤیایی، در جنوب غربی ایران سرافرازودر طول جغرافیایی 51 درجه تا 51.3 درجه و عرض جغرافیایی 30.5 درجه تا 31 درجه[4] واقع شده است که بحق باید اذعان داشت نگین سر سبز زاگرس است و دست توانای خالق، زیباترین تابلوی طبیعت را در آن ترسیم نموده، نماد جمال و جلال و عظمت خود را در چشمه های روان و دائمی آبشارهای دل انگیز وپرآب، جنگل و گونه های متعدد درخت و گیاه، تنوع آب و هوا، دریاچه ها و آبگیرهای ویژه ای جلوه گر نموده که همه دلربا و جذاب هستند.
ویژگی های منطقه دنا
جمعیت منطقه
طبق سرشماری نفوس و مسکن سال 1385 جمعیت ساکن در منطقه دنا برابر با30150 نفر که ازاین میزان با جمعیت شمالی5000 و حوزه جنوبی آن 38130 نفر بوده است. - سرشماری عمومی نفوس ومسکن، مرکز آمار ایران، . - 1385 مهمترین مراکزجمعیتی مستقر در حاشیه منطقه حفاظت شده دنا شامل شهر سی سخت، شهرپاتاوه، مجموعه روستاهای کره، روستای میمند، روستای سیور و مجموعه روستاهای پادنا می باشد. [5]
اقلیم منطقه اقلیم دنا در زمره مناطق مرطوب سرد و نیمه مرطوب سرد قرار دارند. به طور کلی حداقل دمای مطلق 11 و حداکثر دمای مطلق 85 درجه سانتیگراد به ترتیب در ایستگاههای یاسوج و پاتاوه می باشد. با بررسی خطوط هم باران محدوده، متوسط بارندگی در منطقه 555 میلی متر بوده است. اغلب بارندگیها درارتفاعات برف و در نواحی پست تر بصورت باران است .[6]
زمین شناسی، ژئومورفولوژی، خاک و توپوگرافی منطقه از دیدگاه کلی این گستره ناحیه ای کوهستانی است که منطقه دشتی واقع در پای آن، با شیب ملایم در شمال به رودخانه ماربر و در جنوب و جنوب غرب به رودخانه های بشار و خرسان متصل می گردد .در این حوزه زهکش های متعددی تقریبا موازی با هم و در امتداد عمود بر زاگرس وجود دارند که مجموعه رواناب های سطحی و آب پایه را به داخل رودخانه های مزبور تخلیه می کنند.
با فراوانی بیش از 10 درصد محدوده مطالعاتی در اراضی با شیب بالاتر از 80 درصد کوهستانی بدون این منطقه، پتانسیل این اراضی به فرسایش آبی و سیل گیری حوزه ها بالا می باشد. در منطقه دنا، فرسایش به شکل طبیعی در اثر عواملی چون سرما، انجماد و ذوب برف و به صورت کلی کوهستانی بودن منطقه دیده می شود. مهمترین عامل ایجاد فرسایش طبیعی در منطقه دنا، شدت بالای ریزش های جوی در آن می باشد که موجب ایجاد فرسایش قطره بارانی در سطوح خاکدار منطقه شده و شرایط را برای انواع دیگر فرسایش سطحی مهیا می کند .پس از فرسایش سطحی، فرسایش خندقی و شیاری اصلی ترین انواع فرسایش می باشند.
دنا با 10 کیلومتر طول طولانی ترین رشته کوه زاگرس است وکوهنوردان بنام جهان این رشته کوه را آلپ ایران نام نهاده اند. دنا منطقه ای کوهستانی با شیب تند و رژیم بارش برفی و تبخیر و تعرق کم و پتانسیل سیل گیری بالا می باشد دنا دنباله رشته کوه های زاگرس می باشد. دنا دارای 55 قله با ارتفاع بالاتر از 5000 متر است. تیپ کوه ها با شیب عمومی بالاتر از 50 درصد و اختلاف ارتفاع بیش از 200 متر از ارتفاع 8100 متر تا 5310 متر حدود 15 درصد اراضی محدوده منطقه حفاظت شده دنا را به خود اختصاص می دهد. از مهمترین ویژگی های بارز توپوگرافی دنا می توان به مواردزیر اشاره کرد:
-کوه های بسیار مرتفع با قله های تیز با پوشش گیاهی بوته ای -کوه های مرتفع با قله های مدور و با پوشش بنه -کوه های مرتفع واجد پوشش های جنگلی بلوط و بنه
-تراس ها و اراضی حاشیه رودخانه ها با پوشش نباتات مرتعی و زراعی -واریزه های بادبزنی شکل سنگ ریزه دار و دارای شیب ملایم با پوشش گیاهی درختی خصوصا بلوط -واریزه های بادبزنی شکل سنگ ریزه دار و ناهموار علفی همراه با دیم زار .3روش تحقیق و تحلیل اطلاعات روش تحقیق شامل جمع آوری اطلاعات و تحلیل اطلاعات شناخت است. از آنجا که روش تحقیق به نوع پژوهش وماهیت آن بستگی دارد، پس از مطالعات زیربنایی انجام گرفته وبا توجه به حرکت در راستای مطالعات علمی و نتایج عملی آن دراین پایان نامه کوشش به عمل آمده است تا ابتدا به روش توصیفی و براساس مطالعات کتابخانهای وسپس به روش میدانی ادامه یابد.
بدین معنی که درمرحله نخست مطالعات کتابخانهای شامل بررسیهای تاریخی درگذشته وروند حرکت آن در زمان حال مورد توجه قرار گرفته است و در مرحله دوم که قسمت عملی تحقیق میباشد و به ارائه فرم وفضائی در زمینه مطالعات اولیه درمکان انتخابی پرداخته شده است. روش تحقیق مجموعهای از قواعد، ابزارو راههای معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیتها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است .[7]
انجام این پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی بوده، به این ترتیب که در ابتدا عوامل مؤثر در توریسم - اکوتوریسم - پایدار را، شناشایی کرده وسپس تأثیرات این عوامل را درمورد نمونه هایی از مجموعه های تفریحی توریستی که با رویکرد معماری پایدار وهمانگ وسازگار با طبیعت ساخته شده اند،مورد بررسی قرارداده ایم ،نتایج حاصله نشان می دهد، به کارگیری شیوه های مختلف معماری،خصوصاٌ بهره گیری از اصول جدید معماری پایدار و چگونگی طراحی چنین مجموعه هایی به طور مستقیم در کاهش میزان تعرضات در محیط های طبیعی بکر و مناطق اکوتوریستی مؤثر است و ارائه ی طرح های سازگار با طبیعت می تواند به طور عملکردی باعث ترغیب الگوهای صحیح رفتاری دربرخورد با طبیعت و منابع طبیعی محدود موردنیاز نسل های آینده شود.
