بخشی از مقاله
چکیده
پایداری در رابطه عمیق سه گانه انسان، طبیعت و معماری مفهوم می یابد. نقش انسان و همچنین معماری به عنوان فرایندی که منجر به پایداری می گردند، می توانند بالاترین سطح کیفی زندگی را در ارزش های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، آسایشی و امنیتی فراهم آورند. این نمود کامل هم آوایی انسان و محیط زیستش را می توان در خانه های سنتی ایرانی دید. حال با بررسی و مطالعه این بناها می توان به این مهم دست یافت که معماران ایرانی در گذشته چگونه این پایداری را در کالبد بناهای مسکونی بنیان نموده اند. خانه بهروزی مربوط به دوره قاجاریه از جمله بناهای شیوه معماری خانه سازی سنتی قزوین است که مورد توجه واقع شده است.
هدف اصلی این پژوهش بررسی و تحلیل این نمونه از خانه های سنتی شهر قزوین می باشد که به عنوان الگوی کالبدی پایدار در اقلیم سرد این شهر به کار رفته است و تلاش بر آن دارد که با معرفی شاخصه های پایدار خانه سازی سنتی شهر قزوین، تاثیر این الگوی معماری بوم آورد همساز با اقلیم و محیط را در ساختمان سازی امروزی مشاهده نماید. این مقاله بر اساس مطالعه کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزارهای گردآوری داده های کتابخانه ای به انجام رسیده است.
.1 مقدمه
از مطرح ترین مباحث در معماری، پایداری و طراحی منطبق با محیط می باشد. مبحث پایداری به رغم اینکه از مباحث روز معماری است، عملا توسط پیشینیان ما در معماری بناهای سنتی به کار گرفته شده است. معماری سنتی نوعی از معماری با گرایش به سمت پایداری بوم شناختی و همچنین نمود کامل هم آوایی انسان و محیط زیستش می باشد. فنون و قواعد به کار رفته در معماری ابنیه سنتی ایران مانند خانه های مسکونی، بسیاری از مفاهیم نوین در عرصه معماری پایدار را به وضوح دارد. اما مرور زمان و استفاده از روش های پیشرفته تکنولوژی منجر به فراموشی این تکنیک های موثر پایدار در معماری شده اند.
جریان معماری سنتی پیش از آنکه فرصت تطبیق با شرایط جدید را پیدا کند در بسیاری از عرصه ها مورد بی توجهی واقع شده است و نتیجه آن معضل بزرگی در معماری مدرن امروز حاصل کرده است. حقیقت قطع ارتباط معماری بومی از معماری مدرن ضرورتی گردیده تا روش های الگویی استفاده شده در کالبد معماری سنتی به ویژه معماری مسکونی به منزله راه حل کارآمد مورد بازبینی قرار گیرد. در این میان کوشیده می شود با ایجاد تعامل میان تکنولوژی و اکولوژی ویژگی های مفید هر دو زمینه در معماری برای ساختمان های درحال ساخت و آینده به کار گرفته شود.
.2 پیشینه و روش تحقیق
در زمینه پایداری بناها در اقلیم سرد تحقیقات زیادی انجام گرفته اما موضوعات مرتبط با پایداری کالبدی بناهای مسکونی مختص شهر قزوین، به ندرت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. در این نوشتار مقالات مرتبط با خانه های تاریخی قزوین و اقلیم های سرد ایران و معماری ساختمان در این مناطق حائز اهمیت می باشد. همچنین این مقاله بر اساس مطالعه کیفی و به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزارهای گردآوری داده های کتابخانه ای به انجام رسیده است.
.3 تعریف معماری پایدار
فلسفه ساخت بنا با توجه به اصول بوم شناختی، اقتصادی و اجتماعی معماری پایداری را ایجاد می کند که با حفظ زندگی انسان ها در آن مکان در حال و آینده، کمترین آسیب را به محیط خود وارد می کند." توسعه پایدار را می توان رویکردی دانست که در ملازمه رشد اقتصادی و بهبود زیست محیطی شکل می گیرد که می باید در هر مکانی یا زمانی جنبه عملی گیرد. ضمن آن که بر ویژگی های تاریخی و فرهنگی توجه دارد که در آن تأمین مستمر نیازها و رضایتمندی افراد همراه با افزایش کیفیت زندگی انسان را مدنظر قرار می دهد "؟
شکل .1 انواع پایداری برای تامین رفاه و آسایش پایدار
.4 اصول معماری پایدار
اصولی که باید رعایت شود تا یک ساختمان در زمره بناهای پایدار طبقه بندی شود به شرح زیر استْ
جدول .1 اصول پایداری
.5 معرفی بنا - خانه بهروزی -
این خانه قاجاری در زرگر کوچه شهر قزوین قرار دارد و به شیوه معماری خانه سازی قزوین، با حیاط مرکزی اصلی و حیاط های جانبی شکل گرفته است ؟حیاط اندرونی با تناسبات نیم کشکولی، در دو جبهه دارای شاه نشین های تابستانی و زمستانی و در دو جبهه دیگر دارای ایوان های طاق نمایی است. شاه نشین اصلی خانه از طریق ایوانی ستوندار با حیاط بیرونی نیز ارتباط دارد؟ خانه در دو طبقه زیرزمین و همکف شکل گرفته و تزیینات آجری لبه ها و ارسی های آن، از جمله تزیینات قابل توجه این بنا است . مساحت کل بنا 1300 مترمربع و شامل 1350 مترمربع زمین و 1210 مترمربع زیربنا که در سال1393شروع به بازسازی شد و درسال 1394 به اتمام رسید.
شکل .2 سه بعدی خانه بهروزی
شکل .3 پلان خانه بهروزی
