بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با توسعه بنادر و ضرورت پاسخگویی سریع تر به نیاز هاي مشتریان در بنادر، بکارگیري نوآوري خدمات پایدار به لحاظ ماهیت فعالیت هاي بنادر در سطوح ملی و بین المللی مورد توجه قرار گرفته است. از این رو براي بررسی انتظارات مشتریان از خدمات بندر یک مدل تصمیم گیري براساس دیدگاه هاي شرکت ها و ارائه دهندگان خدمات واقع در بندر امیرآباد پیشنهاد شده است.
هدف از انجام این تحقیق، شناسایی و رتبه بندي عوامل تأثیرگذار نوآوري خدمات پایدار در بندر امیرآباد بهشهر می باشد. براي تجزیه و تحلیل و رتبه بندي عوامل شناسایی شده از AHP فازي استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سه عامل بازیافت زباله ها، زیر ساخت و لایروبی بندر نسبت به سایر عوامل بر اجراي نوآوري خدمات پایدار در بندر امیرآباد بهشهر تأثیرگذارتر می باشند.
.1 مقدمه:
در سال هاي اخیر پایداري در بنادر به سبب حجم بالاي صادرات و واردات در کشور و حجم عظیم تاثیرگذاري آن بر اقتصاد مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به روند رو به رشد بنادر در کشور آنچه اهمیت پیدا می کند پرداخت به ارائه خدمات نوآورانه با حفظ پایداري در ابعاد مختلف اقتصادي، اجتماعی و محیط زیستی است می باشد. پرداختن به موضوع خدمات نوآورانه پایدار و برنامه ریزي بلندمدت در حوزه بنادر میتواند تأثیر زیادي در روند بهبود این صنعت در کشور داشته باشد. مطالعات گذشته نشان می دهند که بنادر به عنوان کلیدي براي ایجاد یک مزایاي رقابتی براي منطقه و شهرهایی که در آن قرار گرفته اند، به حساب می آیند.
سهم بنادر در ارائه خدمات، مصرف و تولیدات پایدارمی تواند بیشتر از این دیگاه مورد مطالعه قرار می گیرد که شهرهاي بندري محل تقاطع صادرات، واردات، ورود مهاجران و حمل و نقل محموله هاي عظیم و مستمر دریایی می باشند و از همه مهمتر، پایداري بنادر از نظر خدمات تولید و مصرف بستگی به کیفیت خدمات و رضایت مشتري دارد. یئو و همکاران - - 2015 اظهارکردند که شکست یا عدم اطمینان در خدمات بنادر می تواند تاثیر قابل توجهی بر مشتریان بنادر بگذارد.
از این رو، فعالیت هاي بنادر، اگر به صورت نادرست مدیریت شود، می تواند منجر به اثرات نادرستی همچون ازدحام ترافیک محلی و فقدان توجه به کسب وکارها، اشتغال و در نتیجه نارضایتی مشتري و شهرهاي بندري به همراه داشته باشد و اثرات ناخوشایندي را براي بندر رقم بزند. هدف اصلی پژوهش، شناسایی و رتبه بندي عوامل تأثیرگذار نوآوري خدمات پایدار در بندر امیرآباد بهشهر می باشد.
ابعاد و مؤلفه ها و شاخصه هاي نوآوري خدمات پایدار بنادر از طریق مطالعه بنادر پیشرفته در سطح بین المللی شناسایی و سپس بر مبناي یافته هاي تحقیق به طراحی پرسشنامه پرداخته و در اختیار جامعه آماري تحقیق - مدیران، معاونین، مشاوران و کارشناسان بندر امیرآباد و خبره - قرار گرفت و نهایتا داده هاي جمع آوري شده با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی AHP فازي مورد تجزیه وتحلیل قرار داده شد. در ادامه، ابتدا ادبیات تحقیق و پس از آن به روش پژوهش، ارائه مدل و سپس رتبه بندي و وزن دهی معیارها براساس تحلیل سلسله مراتبیAHP فازي صورت می گیرد و درآخر به نتیجه گیري و ارائه پیشنهاد پرداخته می شود.
.2 ادبیات تحقیق
امروزه مفهوم توسعه پایدار به عنوان یک برنامه بسیار اثربخش از دیدگاه بسیاري از بنادر در سطوح بین الملی مورد توجه قرارگرفته است. توجه به ابعاد پایداري و برنامه ریزي فرایندهاي متناسب با محیط فعالیت بنادر در کشورهاي مختلف به طورگسترده زیر ذره بین قرار گرفته است. بررسی و مطالعه تحقیقات داخلی و خارجی در خصوص توسعه پایدار بنادر، نشاندهنده این است که محققین سه موضوع را مورد توجه قرار داده اند: اول؛ موضوع محیط زیست و نقش کلیدي آن در زمینه توسعه پایدار بنادر بود که در این زمینه جنبه هاي زیست محیطی را در مراحل فرایند اجرایی توسعه بنادر مورد مطالعه قرار داده اند و به بیان نقش آلاینده ها و اثرات محیطی برآمده از عملیات لایروبی، ساختن موج شکن ها و راهکارهایی حداقل سازي این اثرات با استفاده از چارچوب توسعه پایدار پرداختند.
سعیدي و همکاران در سال 1389 بیان کردند که عدم اجراي هم زمان توسعه بنادر با توسعه پایدار محیط زیست سبب می شود که منابع انرژي موجود توانایی پاسخ دهی به نسل آینده را نداشته باشد. دوم؛ توسعه پایدار به عنوان پوششی جهت افزایش حجم تجارت داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفت و به منظور پاسخ دهی بهتر به تقاضاي تجاري، می بایست توسعه اقتصادي همگام با موضوع زیست محیطی مورد نظر قرار گیرد.
سوم؛ در این بخش، محققین از جمله فاسکو در پژوهش خود سال 2013 به چگونگی اجراي توسعه پایدار پرداخت و بیان کردند که، براي راه رسیدن به توسعه پایدار در فرایند توسعه بنادر به ایجاد نوآوري هاي تکنولوژي و هوشمند سازي بنادر و همچنین همکاري چند جانبه بین سیستم هاي مختلف به ویژه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادي می بایست پرداخته شود.
ولنگا و تنجنا در سال 2012، در تحقیقی به نام نوآوري در بنادر، به بررسی چند ایده الهام بخش در حوزه بندر و همچنین به شناسایی برخی از نوآوري هاي بکار گرفته شده در سالهاي اخیر در بندر روتردام کشور هلند و فعل و انفعلات در زمینه اقتصادي و فعل و انفعلات در زمینه سازمانی پرداخت. در سال 2016 ، چی هنگ و همکاران به مطالعه و بهبود مدل هاي تصمیم گیري در انتظارات خدمات بندر از شرکت هاي ارائه دهنده خدمات حمل و نقل در کشور چنین پرداختند و با بکارگیري مدل AHP معیارهاي سهولت دسترسی، هزینه و خدمات را مورد ارزیابی قرار دادند.
در پژوهشی با عنوان مدیریت زیست محیطی بندر در سال 2016 که توسط کریستن کوین تانا در بنادر برزیل صورت گرفت با بکارگیري بررسی هاي کمی و کیفی در زمینه نوآوري به سنجش الزامات مدیریتی در زمینه محیط زیستی پرداخت و در نتیجه 45 نوآوري، که شامل 2 نوآوري محصول، 14 نوآوري فرایند، 5 نوآوري بازاریابی و 24 نوآوري سازمانی است را مشخص گردد. هدف از این مطالعه شناسایی توسعه نوآوري ها در بندر ریو دوژانیرو بود.
.2.1 نوآوري خدمات
نوآوري خدمات به معناي معرفی ایده هاي جدید و یا آرمانی می باشد که بر روي خدماتی که به ارائه سود، مفاهیم خدمات جدید، و یا مدل هاي سرویس هاي کسب و کار جدید از طریق بهبود مستمر عملیلاتی، تکنولوژیکی، سرمایه گذاري در عملکرد کارکنان و یا مدیرت تجربه مشتري دارد تمرکز می کند - ورما و همکاران،. - 2008 در سال 1993 تحقیقی در مورد نوآوري در شرکتهاي خدمات فرانسه انجام شد که دامنه تحقیق شامل بانکها، شرکتهاي بیمه، و شرکتهاي مشاورهاي بود به این نتیجه منجر شد که نوآوري در تمام آنها اتفاق میافتد و فرآیند نوآوري علی رغم تمایل زیادي که براي مدیریت و سیستماتیک نمودن آن وجود داشت اغلب غیر سیستماتیک است.
نوآوري خدمات به علت ماهیت آسان، بسیار راحتتر از نوآوريهاي تولیدي میتواند تقلید کرد این مسئله میتواند دلیلی براي تعداد اندك نوآوري ها در بنگاههاي خدماتی باشد، چرا که به دنبال تقلید سریع رقبا، سود چندانی از این فرآیند به دست نمیآید. گالوج - 1997 - بیان نمود که نوآوري خدمات دو مشخصه دارد: یکی فنی - تکنولوژي "جلوي صحنه" که در ارتباط با مشتریان قرار دارد - و دیگري مشخصه فرآیندي - تکنولوژي ملموس و غیر ملموس "پشت صحنه" که روشها، ابزارهاي کار و نیز تئوري سازمان را در بر میگیرد.
نوآوري خدمات در برگیرنده هر گونه تغییري است که در مشخصات محصول جدید به وجود میآید. این تغییر میتواند در ابعاد مختلف مانند نوع خدمتی که ارائه میشود، قابلیت کاربردي و یا امکانات تکنیکی باشد که آن محصول عرضه میکند. در یک چارچوب گسترده، نوآوري خدمات میتواند محصول جدید، فرآیند جدي، یا روشهاي سازمانی جدید در ارائه محصول باشد که در نهایت ایجاد ارزش افزودهي اقتصادي جدید منجر شود.
.2.2 مفهوم پایدار:
مفهوم توسعه پایدار، یک نوع کوشش براي ادغام و پیوند مفاهیم در حوزه مسائل محیطی در کنار موضوعات اجتماعی و اقتصادي میباشد و وضعیتی است که در آن سیستمهاي اجتماعی و طبیعی در کنار هم و به شکل نامحسوس کار میکنند. در سال 1980 در کمیسیون استراتژي حفاظت از منابع مبحث توسعه پایدار مطرح شد. توسعه پایدار در سال 1992 در کنفرانس زمین به عنوان، رفع نیازهاي نسل کنونی بدون مصالحه با نسلهاي آینده در راستاي تأمین نیازهایشان تعریف شد. توسعه پایدار از دیدگاه کمیسیون جهانی محیط زیست، فرایندي درحال تغییر در استفاده از منابع، هدایت سرمایهگذاريها، جهت گیري رشد تکنولوژي و تغییرات بنیادي است که با نیازهاي کنونی و آینده تطابق دارد.
توسعه پایدار از دیدگاه بروندلند بیان می کند که توسعه پایدار به عنوان یک فرایند، در پی از بین بردن کمبودهاي اجتماعی و فرهنگی جوامع پیشرفته و لازمه توسعه و پیشرفت وضعیت و موتور محرکه اي در جهت پیشرفت متعادل، متناسب و هماهنگ سازي اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی در کلیه سطوح از جوامع، به ویژه کشورهاي در حال توسعه باشد.
- عباسپور، . - 1008 :1386 توسعه پایدار توسعهاي است که به برآورده کردن نیاز هاي فعلی سازمان بدون بدون خدشهدار کردن به منابع نسل آینده بپردازد. توسعه پایدار به حوزه هاي گوناگونی همچون؛ تغییرات آب و هوایی، تأثیر گازهاي گلخانهاي، تخریب زمین، تخریب لایه اوزون، حداقل رسانی منابع غیر تجدید پذیر و آلودگی هاي هواي در شهرها می پردازد Rao - ، . - 81: 2000
.3 روش پژوهش .3.1 فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازي
در سال 1983 دو محقق هلندي به نام لارهون و پدریک روش حداقل مجذورات لگاریتمی را براي پیاده سازي AHP-Fuzzy پیشنهاد کردند، اما به سبب تعداد محاسبات و پیچیدگی مراحل، چندان مورد استقبال قرار نگرفت. در سال 1996 یک محقق چینی به نام یونگ چانگ روش دیگري با عنوان روش تحلیل توسعه اي، ارائه داد.
روش ارائه شده توسط چانگ بر مبناي ماتریس مقایسات زوجی به کمک اعداد فازي مثلثی بود و به دلیل پایه هاي نظري قوي مورد استقبال قرار گرفت و براي رتبه بندي تصمیم گیري چند معیاره با داده هاي فازي مورد استفاده قرار گرفت. به منظور تبیین در تحقیق حاضر، از روش چانگ استفاده شده که روش انجام محاسبات به طور خلاصه در ادامه آمده است. بهکمک تکنیک تصمیم گیري فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - - AHP فازي، معیارها را اولویت بندي کرده و درجه اهمیت شان را مشخص میکنیم.
