بخشی از مقاله
چکیده
در چند دهه اخیر توسعه سریع فناوریهای تجارت الکترونیک منجر به طراحی مجدد ساختار کانالهای زنجیرهتامین شدهاست تا علاوه بر کانال سنتی خردهفروشی، کانال مدرن خرید آنلاین نیز لحاظ گردد. در این تحقیق سعی شده است تا تعادل بین درآمد حاصل از فروش، میزان انتشار گازهای گلخانهای و عملکردهای اجتماعی در شبکه زنجیرهتامین، به مدیریت کارا و موثر سوق دادهشود.
برای بیشینهسازی سود حاصل از شبکه زنجیرهتامین به برآورده کردن تقاضای مشتریان کانالهای مستقیم و غیرمستقیم توجه میشود همچنین انواع مختلف وسیلههای حملونقل که میتواند روی هزینه و انتشار گاز گلخانهای تاثیر بگذارد نیز در نظر گرفته شدهاست. به منظور اینکه مدل به واقعیت نزدیک شود، مدت زمان تحویل و فروش ازدسترفته نیز در مدل مساله لحاظ شدهاست تا نتایج منطقی از اجرای مدل حاصل شود.
-1 مقدمه
آگاهی در خصوص نیاز به حفظ محیطزیست به طور سریع در جامعهی جهانی در حال افزایش است. مشکلات و مسائل جهانی زیستمحیطی مانند آلودگی هوا، استفاده از مواد سمی، گرم شدن جهانی، کمبود منابع تجدیدناپذیر و آب، زندگی مدرن امروز را تهدید میکند. لی و همکاران [1]، از انواع وسیلههای حملونقل با کمینهسازی انتشار گاز کربندیاکسید و دیگر گازهای مضر در مدل به جمعبندی رسیدهاند.
استراتژیهای مختلفی از جمله استراتژی مالیات بر انتشار گاز های گلخانهای، استراتژی کاهش گاز گلخانهای، استراتژی مدیریت انتشار گاز کربندیاکسید با استفاده از ارزیابی چرخه عمر یا کمینه کردن کل گاز کربندیاکسید منتشر شده و سایر موارد مورد استفاده قرار میگیرند. ژالهچیان و همکاران [2]، به بررسی تاثیرات زیستمحیطی، اقتصادی و اجتماعی دریک مدل مکانیابی حلقهبستهی مسیر موجودی تحت احتمالات مختلف پرداختهاند . تاثیرات زیستمحیطی ناشی از انتشار گاز کربندیاکسید، مصرف سوخت، انرژی تلف شده، تاثیرات اجتماعی و پیشرفتهای اقتصادی دراین مقاله درنظر گرفته شدهاست.
آمکناسی و همکاران [3] ، یک مدل برنامهریزی را ارائه دادند که تصمیمات برونسپاری لجستیک را با مسائلی همچون برنامهریزی امنیت تامینکنندگان، تقسیمبندی مشتریان و سایر عوامل در مدل خود توسعه دادند. هدف آنها کمینه کردن همزمان هزینههای لجستیک و همچنین کاهش انتشار گاز کربندیاکسید در زنجیره تامین بودهاست. جمشیدی و همکاران [4] نیز، یک مدل چندهدفه بهینهسازی را پیشنهاد دادهاند.
در این مدل تسهیلات و گزینههای حملونقل دارای محدودیت ظرفیت میباشد و در هر سطح از زنجیرهتامین انواع وسیلههای حملونقل با هزینههای متفاوت را در فرموله کردن مدل خود لحاظ کردهاند. میرزاپور و همکاران [5] نیز به بیان یک رویکرد برنامهریزی احتمالی برای حل مسائل چند دورهای، چند محصولی درزنجیرهتامین سبز پرداختهاند که برای افق برنامهریزی میان دوره ای درنظر گرفته شده است.
رجبعلی پور و همکاران [6] یک مدل برای کمینه کردن ارسال غیرمستقیم که موجب افزایش انعطافپذیری در زنجیرهتامین میشود را ارائه دادند. مشتریانی که به طور مستقیم خرید میکنند انتظارات بالاتری دارند، باید توجه داشت که زمان تحویل کالا نباید بیشتر از زمان تحویل به مشتریان عادی باشد. طراحی شبکه زنجیرهتامین دوکاناله برای کالاهایی کاربرد دارد که بتوان هم مشتری عادی و هم مشتریانی که خرید اینترنتی انجام میدهند، پوشش دهد. رنگ و همکاران [7]، آنالیز انتشار گاز کربن را برای مدیریت تولید و مصرف پایدار حیاتی دانستند.
آنها زنجیرهتامین دو کاناله که شامل خرده فروشی سنتی و خردهفروشی اینترنتی را در نظر گرفتند و به این نتیجه رسیدند که مشتری در صورتی که با قیمت پایینتر در فروش اینترنتی برخورد کند، خرید را اینترنتی انجام میدهد. نتایج نشان داد اگر چه تولیدکنندگان منافعی اقتصادی از خرید اینترنتی میبرند ولی باعث افزایش انتشار گاز کربن میشوند و همچنین مالیات بر خرید اینترنتی میتواند باعث کاهش تولید گاز کربن شود. باتارفی و همکاران [8]، مطالعات خود را در سیستم زنجیرهتامین دو کاناله که متشکل از تولید، نوسازی، جمع آوری و فرآیندهای دفن زباله میباشد، ارائه دادند.
آنها در هر دو روش به تحلیل تغییر در تصمیم گیری سود، قیمتگذاری و موجودی پرداختند. نورجانی و همکاران [9]، یک رویکرد جدید برای ایجاد زنجیرهتامین سبز را ارائه دادند که تعادل بین مسائل زیستمحیطی و اقتصادی حاصل از رشد سطوح صنعتی میباشد را کاهش می دهد. دینگ و همکاران [10]، روشی را برای کاهش اثرات جانبی زیستمحیطی در زنجیرهتامین همراه با امکان سنجی اقتصادی زنجیرهتامین تحت محدودیتهای زیستمحیطی در بازارهای رقابتی است، مورد بررسی قرار دادند.
در این مقاله یک زنجیرهتامین چندسطحی که شامل کارخانجات، مراکز توزیع و مشتریان هدف میباشد، درنظر گرفته شدهاست. مشتریان میتوانند کالای مورد نیاز خود را یا از طریق درگاه اینترنتی و بدون واسطه از کارخانه خرید نمایند و یا اینکه کالای مورد نظر را از طریق مراکز توزیع و با قیمتی بیشتر از خرید اینترنتی دریافت نمایند. مکانهای احداث کارخانجات و مراکز توزیع بالقوه میباشد که پس از بررسی مناطق احداث میگردد.
مساله دارای سه تابع هدف میباشد: الف - تابع هدف اول که که شامل بعد اقتصادی در خصوص هزینههای ثابت و متغیر احداث و جریان مواد در سطوح مختلف زنجیرهتامین. ب - تابع هدف دوم در رابطه با عملکردهای زیستمحیطی پ - تابع هدف سوم در ارتباط با عملکردهای اجتماعی. از آنجا که مهمترین اصل رضایت مشتری میباشد در این مقاله سعی شدهاست شرایطی فراهم گردد که محصولات در اسرع وقت در اختیار مشتریان قرار گیرد. در همین راستا حالتهای مختلف حملونقل تعریف شده است. بنابراین مقاله حاضر با درنظر گرفتن همزمان ابعاد اقتصادی، زیستمحیطی، اجتماعی، مدت زمان تدارک و محدودیت زمان ارسال محصولات به نوآوری در حوزهی طراحی زنجیرهتامین دوکاناله میپردازد.
در ادامه این مقاله در بخش دوم به شرح مساله، مدل ریاضی و رویکرد راهحل برنامهریزی مساله چندهدفه پرداخته خواهد شد. در بخش سوم با استفاده از آزمایشات عددی، مدل مساله مورد بررسی و پیادهسازی قرار میگیرد. همچنین در این بخش به نتایج مدیریتی حاصل از روشهای مختلف بهینهسازی چندهدفه نیز پرداخته شدهاست. در بخش چهارم، نتیجهگیری و پیشنهادات آتی ارائه شده و در انتها به مراجع مورد استفاده در این مقاله اشاره شدهاست.
-2 روابط ریاضی
در این مطالعه، یک زنجیرهتامین تک کالایی که دارای دو سطح کارخانه و مرکز توزیع است در نظرگرفته شدهاست. برای طراحی این شبکه، انتشارگازهای گلخانه به عنوان یک موضوع زیستمحیطی با توجه به جنبه های اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. بازارها، برای فروش محصولات از پیش تعیین شده هستند . شکل - 1 - زنجیره تامین پیشنهادی را نمایش میدهد. ویژگی مهم این زنجیرهتامین دو کاناله بودن آن می باشد.
همانطور که در شکل فوق مشاهده مینمایید، بازارها به دوگروه دستهبندی میشوند. گروه اول، شامل مشتریانی است که به طور مستقیم از کارخانهها تقاضای خود را دریافت میکنند - سفارشدهی آنلاین - . کارخانجات کالاهای سفارشی را از طریق یکی از حالتهای مختلف حملونقل این کانال به مشتریان میرسانند. گروه دوم مشتریانی هستند که به طور غیرمستقیم از طریق یکی از حالتهای مختلف حملونقل مراکز توزیع کالا را دریافت میکنند.
