بخشی از مقاله
چکیده
توانایی سازمان نسبت به دریافت سریع نیازمندی ها و تغییرات در نیازهای مشتریان و پاسخگویی سریع در افزایش رضایت مشتریان نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. از این رو می توان گفت یکی از ضرورت های سازمان های کنونی ، ایجاد سازمانی چابک به همراه کارکنانی چابک برای پرورش نیروی متخصص توام با ویژگی چابکی است.
پژوهش حاضر با هدف بررسی و اولویت بندی روشهای چابک سازی و تاثیر آن بر عملکرد شرکت در صنعت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است به همین منظور با استفاده از سه فرضیه: قابلیت های فن آوری بر عملکرد شرکت تاثیر دارد، نوآوریهای مشترک بر عملکرد شرکت تاثیر دارد و یادگیری سازمانی بر عملکرد شرکت تاثیر دارد به بررسی موضوع پرداخته شده است.
برای شناسایی تأثیر متغیرها بر یکدیگر از تحلیل مسیر استفاده گردید. که تحلیل مسیر و کلیه تحلیلهای آماری به وسیله نرمافزار SPSS و PLS انجام گردید که بین متغیرهای موجود موثر چابک سازی در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، قابلیتهای فنآوری با رتبه میانگین 5/63 از نظر تاثیر گذاری در رتبه اول و یادگیری سازمانی با رتبه میانگین 5/50 در رتبه دوم، نوآوریهای مشترک با رتبه میانگین 3/15 در رتبه سوم قرار دارد.
مقدمه
یکی از مهمترین فاکتورهای بقا و پیشرفت شرکتها در محیط پویای امروزی، چابکی آنها میباشد. از سال 1991 اصطلاح چابکی برای اولین بار به کار گرفته شد .چابکی به معنای توانایی پاسخگویی و واکنش سریع و موفقیت آمیز به تغییرات محیطی است. همانند تولیدکنندگان، سایر سازمانها و مؤسسات ناچارند که برای رقابت در قرن بیست و یکم به دنبال چابکی باشند چرا که سازمانهای مدرن با فشار فزاینده ای جهت یافتن راههای جدید رقابت کارآمد در بازار پویای جهانی مواجه هستند .چابکی توانایی سازمان برای عرضه محصولات و خدمات با کیفیت بالا را ارتقا داده و در نتیجه عامل مهمی برای بهره وری سازمان میشود.
یک سازمان چابک با اتفاقات و تغییرات ناگهانی به سادگی از پا درنمی آید .سازمان چابک سازمانی سریع السیر، سازگار و قدرتمند است و به تغییرات ناگهانی، فرصتهای جدید بازار و نیازمندیهای مشتری پاسخ سریع میدهد. سازمان چابک برای درک و پیش بینی تغییرات محیط کسب و کار طراحی شده و در این راستا به ساختارمندی خود می پردازد - سلطانی ،. - 1393 چابکی نتیجه ادغام هوشیاری به تغییرات به معنای به رسمیت شناختن فرصتها و چالشها اعم از داخلی و خارجی با استفاده از توانایی بهره گیری از منابع، در پاسخ به تغییرات بالقوه و بالفعل، به موقع، انعطاف پذیر و ارزان میباشد - . - Graml,2007
چابکی به عنوان توانایی سریع یک سازمان در پاسخگویی به تغییر در بازار و تقاضای مشتریان و کارمندان است. نظر به اهمیت و جایگاه ویژه شرکتهای هواپیمایی در اقتصاد کشور، استقرار مدل چابک سازی و وجود کارکنان دانش مدار در این شرکتها بسیار حایز اهمیت است. چابک سازی در این صنعت چشم اندازها و افق های تازه ای را به روی این صنعت باز نموده ، فرصتها و تهدیدات سازمانی را شناسایی و با در نظر گرفتن ماموریتهای سازمان و همچنین با توجه به آنها، شرکتهای هواپیمایی می توانند به قابلیتهای منحصر به فرد خود دسترسی پیدا کنند.
با توجه به مطالب بیان شده فوق در این تحقیق بر آنیم تا با شناسایی روشهای چابک سازی سازمان و اولویت بندی آن ، اثرات آن را در عملکرد شرکت های هواپیمایی بررسی نمائیم که این تحقیق در موضوعات مربوط به تئوریهای مدیریت منابع انسانی است و مولفه های چابکی در محیط کلی وارد شده و نقطه تمرکز پژوهش مربوط به چابک سازی سازمان می باشدو مورد مطالعه ما شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران - هما - می باشد.
مبانی نظری
باتوجه موضوع و اهداف تحقیق ،مفاهیم وتعاریف به شرح ذیل می باشد:
چابکی: توانایی تحرک و پیش بینی به موقع و مناسب تغییرات محیطی در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران می باشد.
قابلیت های فن آوری : استفاده از فن آوری نوین درجهت برطرف نمودن خواسته های مشتریان در سیستم برنامه ریزی برای فروش، تبلیغات ، سرعت بخشیدن و چالاک نمودن شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مدنظر می باشد.
نوآوریهای مشترک: طراحی ، بهبود و ایجاد فرایندهای کاری جدید در پیکربندی مجدد در فعالیتهای شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مورد نظر می باشد.
یادگیری سازمانی: بالا بردن سطح دانش و بهینه سازی عملکرد کارکنان از طریق کشف خطاهای شرکت توسط کارکنان با دانش جهت ایجاد مزیت رقابتی در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مد نظر می باشد.
هماهنگی های داخلی: همسو نمودن گروههای مختلف ستادی و صفی - کادر پرواز - در جهت نیل به هدف واحد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مورد نظر می باشد.
انعطاف پذیری: توانایی روبه رویی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و کارکنان آن با محیط متغیر و پاسخگویی سریع و کارآ به آن با توجه به ظهور رقبای جدید و تغییرات شدید تکنولوژیک مورد نظر می باشد.
آینده نگری: در این پژوهش آینده نگری به توانایی پیش بینی دگرگونی های آینده در شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران اطلاق دارد که از این طریق شرکت می تواند تنش را از خود دور کرده و حیات بلند مدت خود را تضمین نماید.
مدل و فرضیات پژوهش
باتوجه به این که در تحقیق حاضر به مطالعه، بررسی و شناخت عوامل موثر بر چابک سازی در صنعت هوایی پرداخته می شود بر این اساس فرضیات تحقیق حاضر بدین شرح خواهد بود که پس از جمع بندی پایه های نظری و تجربی در مدل تحلیل ذیل آورده شده است - شکل : - 1
پیشینه ی تحقیق
اولین تلاشها برای شکل گیری مفهوم چابکی را می توان به فعالیت هایی که از اواخر دهه 1980 تا اواسط 1990 انجام پذیرفت نسبت داد. تحقیقی در سال 1393 توسط میلاد و رضا آقایی با عنوان ارائه الگوی مفهومی چابکی سازمانی انجام گرفته است که طی آن مولفه های اساسی چابکی سازمانی اینگونه بدست آمده است: عوامل سازمانی، عوامل انسانی ، عوامل راهبردی و عوامل فناورانه. همینطور هشت عامل اساسی زیر نیز به ترتیب : تطابق با تغییر، پاسخگویی سریع ، صرفه هزینه ای ، انعطاف پذیری، زیرساخت فناوری اطلاعات ، سرعت تحویل ، سازمان مجازی و کارکنان توانمند و چند مهارته رتبه های اول تا هشتم را در چابک سازی سازمان ها دارا هستند.
پژوهش دیگری در تیرماه 1393 توسط قنبر امیرنژاد و دیگران با عنوان الگوی چابک سازی سازمانهای دولتی صورت گرفته است که طی آن محرکهای چابکی - تغییرات بازار ، فناوری های جدید ، انتظارات مشتری و ... - ، قابلیت های چابکی - سرعت عمل ، انعطاف پذیری ، شایستگی ، مهارت و ... - ارزیابی چابکی - واکنش سریع به تغییرات ، قدرت بالای رقابت ، کاهش هزینه ها و ... - و توانمندساز های چابکی - ساختار مناسب، نوآوری و خلاقیت و .... - مورد تاکید قرار گرفته است.
هوجانگ شین ، جا نام لی، داعسو کیم ، هوسون ریم، تحقیقی را تحت عنوان چابکی استراتژیکی شرکتهای کوچک و متوسط کره ای و تاثیر آن بر عملیات و عملکرد شرکت در سال 2015 انجام داده اند که در آن به بررسی ماهیت و نقش چابکی به عنوان یک هدف راهبردی و تاثیر آن در عملکرد عملیاتی شرکت می پردازند. در این پژوهش ابعاد چابکی استراتژیک شرکتهای کوچک و متوسط کره ای شامل - قابلیت فن آوری، نوآوریهای مشترک ، یادگیری سازمانی و هماهنگی داخلی - می باشند - - Shin,H,Lee et al,2015
