بخشی از مقاله
چکیده
هدف کلی این تحقیق شناسایی و بررسی عوامل بازدارنده پیرامون توسعه فناوری نانو در بخش کشاورزی ایران از دیدگاه محققین موسسات و مراکز تحقیقات ملی بوده است. تحقیق از نوع کاربردی و روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده که با استفاده از نمونهگیری تصادفی طبقهای تعداد 123 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامهای بود که روایی آن بر اساس نظر جمعی از متخصصان کمیته فناوری نانوی وزارت جهاد کشاورزی و اساتید دانشگاه تربیت مدرس تأیید و اعتبار آن با استفاده از فرمول کرونباخ آلفا - =0/92 - محاسبه گردید.
عوامل بازدارنده توسعه فناوری نانو با استفاده از روش تحلیل عاملی در 5 عامل دستهبندی شدند. عامل اول با نام موانع اعتباری- مالی با تبیین 18/54 درصد از واریانس به عنوان مهم-ترین عامل معرفی شد. عوامل بعدی به نامهای مشکلات آموزشی، مشکلات مدیریتی، مشکلات پژوهشی و مشکلات اطلاعاتی ارتباطاتی دستهبندی شدند که در مجموع 69/89 درصد از واریانس را تبیین نمودند.
مقدمه
جمعیت جهان در حال حاضر 6/4 میلیارد نفر میباشد و پیشبینی میشود که تا سال 2050 به بیش از 8/9 میلیارد نفر برسد که %98 این افزایش در کشورهای فقیر خواهد بود. همچنین پیشبینی میشود که 5 میلیارد نفر از این جمعیت در حال افزایش، تا سال 2030 ساکن در شهرها خواهند بود، در نتیجه تقاضا برای مکان، رشد و توزیع غذا افزایش خواهد یافت . - Lewies, 2009 - تاریخ کشورهایی که امروزه ما آنها را کشور پیشرفته و ثروتمند میدانیم همه حاکی از این مسأله است که هر کشوری در پی آن است که فرصتها را کشف کند تا بتواند پیشرفت نماید.
کشورهایی که به انقلاب صنعتی روی خوش نشان دادند، کشورهایی که با فناوریهای دیجیتال همگام شدند، کشورهایی که از همان ابتدا کامپیوتر و جهان پس از آن را باور کردند، امروز جایگاهی بسیار بالاتر از سایرین در جامعه جهانی را به خود اختصاص دادهاند. اکنون نانوتکنولوژی نیز فناوریای است که میتواند به عنوان جهش علمی و اقتصادی بزرگ، توسعه تمامی بخشها را به همراه داشته باشد . - Berger, 2007 - موسسه ملی آمریکا یک تعریف کلی از فناوری نانو ارائه می دهد که دربرگیرنده هر سه تعریف زیر می باشد:
-1 توسعه فناوری و تحقیقات در سطوح اتمی، مولکولی و یا ماکرومولکولی در مقیاس اندازه ای 1 تا 100 نانومتر؛
-2 خلق و استفاده از ساختارها و ابزار و سیستم هایی که به خاطر اندازه کوچک یا حد میانه آنها خواص و عملکرد نوینی دارند؛ -3 توانایی کنترل یا دستکاری در سطح اتمی. تفاوت اصلی فناوری نانو با فناوری های دیگر در مقیاس مواد و ساختارهایی است که در این فناوری مورد استفاده قرار می گیرند. البته تنها کوچک بودن اندازه مدنظر نیست، بلکه زمانی که اندازه مواد در این مقیاس قرار می گیرد، خصوصیات ذاتی آنها از جمله رنگ، استحکام و مقاومت خوردگی تغییر می یابد.
بخش کشاورزی از جمله مهم ترین عرصه هایی است که با استفاده از دستاوردهای فناوری نانو، منافع زیادی را بدست خواهد آورد. فناوری نانو با کمک ابزارهای جدید، توانایی دگرگون سازی صنایع غذایی و کشاورزی را دارد و می تواند از این ابزارها برای تشخیص رفتارهای مولکولی بیماریها، کشف سریع بیماری و افزایش توانایی گیاهان برای جذب مواد غذایی استفاده کند.
همچنین در صنایع کشاورزی می توان از حسگرها و سیستم های رسانش هوشمند برای مبارزه با ویروسها و عوامل بیماریزای محصولات کشاورزی بهره جست - ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، . - 1384 - 2008 - Malsch در تحقیق خود آورده است که عقب ماندن از قافله نانو دارای پیامدهای منفی بر کشورهای در حال توسعه است. این امر باعث فقر فناوری و افزایش فرار مغزها از این کشورها خواهد شد. مراحل توسعه تکنولوژی شامل مراحل: تولید تکنولوژی، آزمون تکنولوژی، تطبیق و سازگاری تکنولوژی، یکپارچگی تکنولوژی، اشاعه تکنولوژی و نهایتاً نشر و پذیرش تکنولوژی میباشد.
در این چارچوب از دیدگاه تعیین وظایف سازمانی باید اشاره کرد مرحله تولید علم را نهاد تحقیقات بر عهده دارد و مراحل آزمون تا نشر و پذیرش تکنولوژی نیز بر عهده نهاد ترویج کشاورزی است - حسینی، . - 1381 در تحقیقی که توسط - 2005 - Mize در خصوص مشکلات و چالشهای فراروی توسعه فناوری نانو انجام گرفت موارد زیر به عنوان مهمترین موانع توسعه فناوری نانو مورد تأکید قرار گرفتهاند: پایین بودن سطح آگاهی و شناخت عامه مردم در خصوص مزایا و پتانسیلهای فناوری نانو، کمبود نیروی انسانی متخصص، کمبود حمایتهای مالی و عدم حمایت از شکل-گیری صندوقهای خطرپذیر، چالشهای قانونی و نبود استانداردهای بینالمللی و...
