بخشی از مقاله
چکیده :
در این تحقیق تاثیر عوامل فردی و سازمانی موثربر موفقیت شغلی زنان مورد بررسی قرار گرفت ، جامعه آماری این تحقیق زنان شاغل در شرکت آب لاهیجان بطور اخص و کلیه مردان شاغل شرکت در رده های مختلف سازمانی بطور اعم بودند که تعداد 130 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه طراحی شده پس از دریافت پاسخ و دستیابی به ضریب 87/1 %از طریق آلفای کرونباخ جمع آوری و پاسخهای ارایه شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
پرسشنامه مشتمل بر 100 سوال بوده که در قالب 11 شاخص منتخب طراحی گردیده بود. پاسخهای ارائه شده در جداول فراوانی و نمودار های مربوطه با توجه به فرضیه های مورد نظرتوصیف ونهایتاٌ یافته ها با استفاده از نرم افزار آماری - SPSS - پردازش و با توجه به نوع فرضیه ها از طریق آزمونهای دو جمله ای test-Binomialو رتبه ای test-Freedman مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نتایج نشان داده اند که در مجموع عوامل فردی و سازمانی موجب موفقیت شغلی زنان بوده و هیچکدام از این عوامل به عنوان عامل بازدارنده محسوب نمی گردند.
مقدمه:
یکی از مهمترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور میزان اهمیت و اعتبار است که زنان.. در آن کشور دارا می باشند. هر چه حضور زنان در اجتماع، فعالتر و مؤثرتر باشد کشور پیشرفته تر و توسعه یافته تر خواهد شد. لیکن میزان نقش و مشارکت زنان در جامعه بویژه در زمینه های اعتقادی، اجتماعی و فرهنگی تا حد زیادی وابسته به برخورد و نگرش آن جامعه نسبت به زن می باشد.
با توجه به ضرورت حضور و مشارکت حقیقی زنان در عرصه های مختلف فعالیت ها، برای تحقق جامعه مدنی، رشد و بالندگی جامه بانوان کشور و نیز تسریع فرآیند توسعه و محقق شدن عدالت اجتماعی چنانچه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود قطعا" تأثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت و بستر مناسب آنان را در تمام صحنه های فراهم خواهد آورد. لذا در این تحقیق تلاش نمودیم عوامل موثر بر موفقت شغلی زنان در سازمان مورد بررسی قرار دهیم.
عوامل فردی:
عوامل فردی فرآیندی است که با نگرشها ، انگیزه ها ، رضایت شغلی ، ارزشها و شخصیت افراد در ارتباط است که می تواند به صورت آموزههای کالسیک یا تجربی توسط زنان شاغل کسب گردد. عوامل فردی موثر بر موفقیت شغلی زنان را تحصیلات دانشگاهی ، مهارتهای ارتباطی ، قابلیتها و توانمندیهای فردی ،خودباوری و خودپنداری تشکیل می دهد.
عوامل سازمانی :
عوامل سازمانی عواملی هستند که فارغ از توانمندیها و قابلیتهای فردی از طرف سازمان و بنا بر ساختار سازمانی حاکم بر موفقیت شغلی افراد تاثیرمیگذارند، عوامل سازمانی موثر بر موفقیت شغلی زنان شامل دو دسته عوامل پیش برنده سازمانی و عوامل بازدارنده سازمانی می باشد. ازعوامل پیش برنده سازمانی مواردی چون مسیر ارتقای شغلی ، حقوق و مزایا ، فرصتهای آموزشی و یادگیری و دسترسی به تسهیلات و امکانات رفاهی را میتوان نام برد و ازعوامل بازدارنده سازمانی مواردی چون فرهنگ سازمانی ، نوع جامعه پذیری و قوانین و مقررات دست و پاگیر را میتوان ذکر نمود.
موفقیت چیست؟
موفقیتبه معنی تحقق هدف یا مقصودی خاص است. برای موفق بودن، باید بتوانید به یک هدفِ از پیش تعیینشده دست پیدا کنید و از نتیجهی نهایی خشنود باشید.
موفقیت شغلی :
به نظر عده ای موفقیت شغلی همان پیشرفت شغلی و تعالی مهارت ها و کسب تخصص ها است در حالی که به عقیده گروهی دیگر، موفقیت شغلی کسب درآمد بیشتر را شامل می شود اما در تعریف عمومی موفقیت شغلی زمانی حاصل می شود که فرد بتواند از تمام توانایی ها و امکانات خود در رسیدن به هدف های شغلی استفاده و بهره برداری کند.
نظریات و تئوریها
تئوری موفقیت مک کلی لند:
"مک کلی لند" سه ویژگی اساسی را برای افراد با نیاز به موفقیت به شرح زیر بیان کرده است :آنان میخواهند شخصا مسئول انجام موفقبت آمیز وظایفی که به آنان محول شده است باشند- .آنان به میزان مالیمی به خطر جدی اعتقاد دارند و به میزان قابل توجهی واقع بینانه هدفهای خود را شکل میدهند.چالش در امور برایشان مسئله ای عادی است و از آن پرهیز نمی کنند- .
آنان خواهان بازخور فوری و مشخص انجام امور خود از طرف دیگران میباشند و می خواهند بدانند که کار را چگونه انجام داده اند و به چه میزان موفق بوده اند ، از اینرو اغلب به مشاغلی روی می آورند که نتیجه آنها به سرعت نمایان میشود. مثال آنها به فروش روی می آورند که نتیجه آن خیلی زود معلوم و بازخور توسط خریداران ارایه میشود.در مقابل ،این افراد از مشاغلی چون تحقیق و توسعه روی گردانندچرا که نتیجه چندان ملموس و محسوس نمی باشدو بسیار با فاصله درانجام عمل حاصل می شود
تئوری موفقیت تابز و موس:
تابز و موس بر این اعتقاد هستند که در پژوهشهای مربوط به نیاز به موفقیت اکثر اطالعات گردآوری شده از مردان بوده است و زنان کمتر مورد مطالعه قرار گرفته اند .آنان نتیجه میگیرند که اطالعات بدست آمده از زنان کامال متفاوت است و مسئله را از زاویه دیگری مورد مطالعه قرار می دهند.زنانی که نیاز باالیی به موفقیت دارند، بویژه آنان که از بهره هوشی باالتری برخوردارند نشان داده اند که از میزان باالی اضطراب نیز رنج برده اند .از نظر این نویسندگان ،این مغایرت میتواند این گونه تعبیر و تفسیر شودکه زنان نیاز به رقابت کمتری نسبت به مردان احساس میکنند.بعبارت دیگر شکست برای آنان آسانتر از مردان جاافتاده است
تئوری موفقیت هورنر:
هورنر که خود در این زمینه مطالعاتی مبسوط انجام داده،به این نتیجه رسیده است که نتایجی را که بانوان از نیاز به موفقیت باال و بودن در این جرگه انتظار دارند از مردان متفاوت است .او دریافته است در حالی که مردان از انجام اموری که انجام می دهند نتایج مثبت را انتظار دارند،زنان اغلب موفقیت را با نتایج منفی مرتبط میدانند،مانند طرد شدن اجتماعی و از دست دادن جنبه های زنانه چنین انتظاراتی غیر منطقی نیست. برای مثال ،اکثر زنان موفق در کسب و کار از اینکه ظرافت و لطافت زنانه خود را از دست داده اند از دیدگاه دیگران مورد انتقاد قرار گرفته اند.
تحقیقات انجام شده در زمینه موفقیت شغلی زنان
تحقیقات "الن بی" در سال 2001 نشان داده که از دیدگاه زنان بزرگترین موانع برسرراه پیشرفت وموفقیت آنان عبارتند از: کلیشه های جنسی، تبعیضات جنسی، عدم حمایت خانواده، عدم حمایت حامیان، تضاد بین خانواده وشغل وعدم دسترسی به شبکه ها. سازمان " "Supportunity Uk مطالعاتی که در بریتانیا انجام داده، موانع اصلی بر سر راه زنان را بصورت زیر شناسایی نموده است: تعهد خانوادگی ،کلیشه های مردانه، تصور وتصدیق زود هنگام درباره نقش وتوانایی زنان ،کمبود مدلهای نقش زنانه، محروم بودن از ارتباط با شبکه های غیر رسمی ،مهارتهای غیر رسمی متفاوت ،کمبود آگاهی سیاسی.
در امریکا نیز "اوکلی" بر اساس تحقیقاتش موارد زیر را بعنوان محکم ترین سدهای موجود در مقابل زنان مطرح کرد: کلیشه های جنسی در رهبری ، دسترسی کمتر زنان به نفرات ارشد مدیریتی ، تجزیه عملیاتی وبودجه ای، ،سیستم ارتقاء و پاداش پنهان، قدرت جنسی در فرهنگ ارتباطات وهمکاری ومحدودیت خاص از شبکه دوستان قدیمی در سطوح مختلف.
روش تحقیق
این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی میباشد که ویژگی تحلیلی دارد، چون در پی شناسایی عوامل فردی و سازمانی - پیش برنده و بازدارنده - مؤثر بر موفقیت شغلی زنان شاغل در شرکت مورد بررسی می باشد در انجام این تحقیق از دو روش اسنادی به دلیل استفاده از منابع داخلی و خارجی و مستندات معتبر و قابل قبول و روش پیمایشی به دلیل انجام عملیات تحقیق در راستای بررسی موضوع در میدان واقعی از طریق ابزارهای مختلف و استفاده از تکنیک هایی چون مشاهدات عینی ، پرسشنامه و بررسی آثار و مدارک و آنچه که حاصل جستجو و پیمایش است ، استفاده گردیده است.
متغیر های تحقیق متغیر هر چیزی است که بتواند ارزشهای گوناگون و متفاوت بپذیرد . این ارزشها می تواند در زمان های مختلف برای شغل یا یک چیز متفاوت باشد ، یا اینکه در یک زمان برای اشخاص یا چیز های مختلف ، تفاوت داشته باشد . متغیرهای مستقل :متغیرهای مستقل این تحقیق را میتوان به دو گروه عمده عوامل فردی و عوامل سازمانی تقسیمبندی نمود متغیر وابسته : متغیر وابسته مورد بررسی در تحقیق حاضر موفقیت شغلی زنان شاغل در شرکت سهامی آب منطقه ای لاهیجان میباشد.
جامعه آماری
جامعه ترکیبی از تمام مواردی است که با خصوصیات مشخصی تطبیق داده می شوند جامعه آماری مورد بررسی این تحقیق را زنان شاغل همکار درادارات ستادی و شهرستانهای تابعه شرکت آب منطقه ای بطور اخص و کلیه همکاران مرد شاغل شرکت در رده های مختلف سازمانی بطور اعم تشکیل می دهند.
نمونه آماری
نمونه گیری یعنی انتخاب تعدادی از افراد ، حوادث و اشیاء از یک جامعه تعریف شده بعنوان نماینده آن جامعه . تحقیق حاضر از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. است به طوری که هریک از افراد جامعه از شانس مساوی برای انتخاب شدن در نمونه برخودار می باشند
شیوه جمع آوری اطلاعات
برای جمع آور اطلاعات از دو شیوه مختلف استفاده شده است - 1منابع اطلاعاتی نوشتاری شامل کتابها و مقاالت فارسی و لاتین تهیه شده ، چکیده ی پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکترای موجود و در دسترس و مهمتر از همه از طریق جستجو در شبکه جهانی اینترنت و کتابخانه های دیجیتال - 2 پرسشنامه جهت سنجش نظرات و دیدگاههای پرسش شوندگان. در این تحقیق ، پرسشنامه ای طراحی گردید و به صورت تصادفی در سطح جامعه آماری توزیع گردید که شامل 11 شاخص تعیین شده و یک جدول پیوست اطلاعات دموگرافیکی میباشد .لازم به ذکر است که طراحی پرسشنامه مذکور با استفاده از نظر خبرگان امر و مصاحبه های انجام گرفته صورت پذیرفته است.
قابلیت اعتماد و روایی پرسشنامه
قابلیت اطمینان واعتماد یکی از ویژگیهای فنی ابزار اندازه گیری است . مفهوم یاد شده با این امر سر و کار دارد که ابزارهای اندازه گیری درشرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می دهد و یا بعبارت دیگر اعتبار یعنی اینکه آیا واقعا" همان چیزی را می سنجیم که قصد آن را داریم یکی از روشهای محاسبه قابلیت اعتماد و اعتبار پرسشنامه ، استفاده از ضریب آلفای کرونباخ است .
