بخشی از مقاله
چکیده
برنامهریزي عبارت از تعیین هدفها، پیشبینی راهها و امکانات لازم براي دست یابی به اهداف است و یکی از مهمترین وظایف مدیریت میباشد. قرآن کریم به عنوان کتاب راهنماي بشر معارف بلندي را در زمینه برنامهریزي ارائه نموده است. از جمله میتوان به شیوههاي برنامهریزي حضرت موسی اشاره کرد.
در این تحقیق سعی شده با مراجعه به آیاتی که مربوط به ایشان است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و رويکرد میانرشتهاي، شیوههاي برنامهریزي آن حضرت استخراج شود که نتایج حاصله حاصل چنین است؛ حضرت موسی در طول دوران رسالت خود به دنبال سه هدف عمده بود که عبارتند از؛ تقویت توحید و حسم وثنیت - بتپرستی - ، استکبار ستیزي و مبارزه با طغیان، نجات بنی-اسرائیل از عذاب فرعون که البته هر سه اینها برمیگردد به هدف اصلی اخراج مردم از تاریکی جهل به سوي نور هدایت.
حضرت موسی براي رسیدن به هر یک از این اهداف شیوههاي خاصی را برنامه-ریزي کرد که عبارتند از؛ به کار بستن شیوههاي تنویر افکار و تصحیح اعتقادات، بازخواست و محاکمه، از بین بردن مظاهر شرك، براي نیل به هدف تقویت توحید و حسم وثنیت و براي رسیدن به هدف استکبار ستیزي از شیوههاي ارائه معجزه، ابتکار عمل و مواجهه مقتدرانه بهره برد و در نهایت براي رسیدن به هدف نجات بنیاسرائیل از عذاب فرعون از شیوههاي نقل مکان و امیددهی یاري طلبید.
مقدمه
انسان براي رسیدن به کمال شایستهاش باید نخست خود را بشناسد، هدف و راه رسیدن به آن را بشناسد و سپس به سمت آن هدف از راه مستقیم حرکت کند و از آنجا که قرآن، کتاب هدایت انسان است - بقره:185 و آل عمران:4 و انعام: - 91 یک برنامه جامع و عملیاتی براي حیات فردي و اجتماعی انسانها است.
یکی از داستانهاي قرآن که آیات زیادي را به خود اختصاص داده است، داستان حضرت موسی می-
باشد. از آنجا که ایشان یکی از پیامبران الهی و معلم تعالیم انسانساز مکتب وحی است، با تکیه بر وحی و شناخت اغراض مدیر هستی، از همان آغاز بعثت در جهت نیل و تحقق اهداف و اغراض مدیر کل سازمان عالم هستی شروع به فعالیت میکند، چرا که خداوند حضرت موسی را مورد خطاب قرار داده و میفرماید:
ما موسی را با آیات خود فرستادیم؛ - و دستور دادیم: - قومت را از ظلمات به نور بیرون آر! و »ایام اللّه« را به آنان یاد آور! در این، نشانههایی است براى هر صبر کننده شکرگزار! - ابراهیم: - 5
بر اساس این آیه شریفه وظیفه اصلی حضرت موسی نجات دادن و رهایی بخشیدن قومش از ظلمات به سوي نور و هدایت میباشد و حضرت آیه االله العظمی جوادي آملی در تبیین سیره حضرت موسی با توجه به آیات قرآنی میفرمایند:
»مهمترین کار فرهنگی حضرت موسی کلیم در مقطع مبارزه و مناظره با فرعونیان و نیز در مقطع رهبري اسرائیلیان، تقویت روح توحید و حسم وثنیت بود، چنانکه بدترین دشمن وي نیز مدعی ربوبیت خویش بود، چونان فرعون، و یا مروج ربوبیت دست ساخته خود بود، چون سامري، و هر دو بت به دریا تهدید شدهاند که یکی را امواج به کام خود غرق کرد و سرنوشت بت دیگر نیز سوختن و ریختن خاکسترش به دریا از زبان کلیم خدا رقم خورد -
از این رو میتوان گفت حضرت موسی به عنوان یکی از مدیران عالی هستی، در طول دوران حیات خود، اهدافی را با توجه به وظیفهاي که به ایشان محول شده بود، دنبال میکرده است و از آنجا که ایشان از طریق وحی متصل به منبع اصلی تدبیر عالم هستی است؛ به خوبی میداند که براي رسیدن به هدف هیچ راه گریزي از برنامهریزي نیست، لذا ایشان نیز براي رسیدن به اهداف خود نه تنها برنامه-ریزي داشته است بلکه از شیوههاي خاصی استفاده کرده است که در این مقاله سعی میشود به برخی از آن اهداف و شیوهها، با توجه به آیات قرآن کریم اشاره شود.
برنامهریزي
در مورد برنامهریزي تعاریف متعددي ارائه شده است که به چند مورد اشاره میشود؛
.1 براي دست یافتن به هدف مورد نظر، باید قبل از تلاش فیزیکی یا اقدام به انجام کار، تلاش ذهنی یا برنامهریزي کافی صورت بگیرد.
