بخشی از مقاله
چکیده:
در نظام آموزشی کشور ما،وجود کلاسهای چند پایه واقعیتی اجتناب نا پذیر است .شرایط سخت محیطی ،کمبود جمعیت دانش آموزی ،کمبود نیروی انسانی وفضای آموزشی،مهاجرت طبیعی یا اجباری ووجود مشکلات و مسایل متعددمالی و اقتصادی از عواملی هستند که امکان تشکیل واحد آموزشی رابا کلاسهای تک پایه محدود می سازند.هدف مقاله ی حاضر،تعریف و اهمیت،تاریخچه، نقش و وظایف معلم چند پایه و ویژگیهای کلی او بررسی مشکلات روشهای موجود تدریس در کلاسهای چندپایه وچگونگی مدیریت کلاسهای چندپایه است.
تعریف و اهمیت
در دوره ابتدایی کلاسی را که با حضور دانش آموزان 2 یا چند پایه ی تحصیلی و با تدریس یک معلم در یک اتاق درس تشکیل و اداره میشود ، کلاس چنر پایه می نامند با توجه به این که دوره ابتدایی 5 پایه است ، بسته به شرایط مختلف و جمعیت فراگیران این کلاسها حداقل 2 پایه و حد اکثر 5 پایه اند و اهمیت تشکیل این کلاسها به دلیل تشکیل آنها برمی گردد که از جمله ی آنها می توان به این نکته اشاره کرد که با توجه به کاهش جمعیت کودکان لازم التعلیم بخصوص در روستاها و مناطق کم جمعیت و از طرف دیگر ضرورت تحصیل آن ها ، لازم است که کودکان محصل در پایه های مختلف در یک کلاس و در کنار هم و توسط یک معلم تربیت شده و آموزش ببینند.
تاریخچه
به قدمت آغاز تعلیم و تربیت گروهی است ، زیرا قبل از بوجود آمدن تعلیم و تربیت باشرایط کنونی که به صورت برنامه ریزی شده است ، امر آموزش و تعلیم و تربیت متناسب با نیازها و ارزشهای رایج هر زمان و الهام گرفته و متأثر از حکومتها ، جوامع ، فرهنگها، نظامها، خانواده ها و حتی فرقه ها به طرق مختلف جریان داشته است ، مقایسه ی ضمنی و ذهنی کوتاهی راجع به دو نظام کنونی و قدیمی تعلیم و تربیت ما را پیش از پیش در این راه کمک می کند.
کلاس های چند پایه ،که در آن یک معلم در چند پایه تدریس می کند ، روشی مؤثر برای افزایش دسترسی به آموزش در مناطق روستایی است. این طرح ، علاوه بر آن که مسئله غیر اقتصادی بودن کلاس های کم تعداد را حل می کند ، پایه های تحصیلی را نیز تکمیل می نمایند.انتخاب کلاس های چند پایه در آموزش و پرورش کشورها راه حل انتخاب اصلی یعنی کلاس های رایج در مدارس عادی نیست بلکه این انتخاب ، انتخاب بین دسترسی به آموزش و پرورش و یا محرومیت از آن است.
در اکثر موارد بر اساس نیاز ایجاد شده اند از این رو تفاوتی بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در استفاده از این کلاس ها وجود ندارد. دسترسی به پوشش کامل در دوره ابتدایی در اروپا و شمال آمریکا با تشکیل کلاس های چند پایه امکان پذیر شده است. افزایش پوشش تحصیلی در کشورهای در حال توسعه نیز مدیون تشکیل کلاسهای چند پایه است
اگر چه آموزش کارآ در کلاس های چند پایه به مواد آموزشی ویژه و آموزش خاص معلمان نیاز دارد ، ولی اجرای آن در برخی کشورها موفقیت آمیز بوده است. مثلاً در طرح »مدارس کوچک« در اندونزی ، مواد آموزشی ویژه ای تهیه شد که معلمان را برای آموزش چند پایه در یک کلاس توانا می ساخت. در این طرح ، معلمان از همان کتاب های درسی معمولی ، اما با تکنیک های برنامه ریزی شده استفاده می کردند.
ارزیابی دقیق این طرح در سال 1984 نشان داد که عملکرد دانش آموزان تحت آموزش در طرح بهتر از دانش آموزان دیگر و خود اتکایی آنان نیز بیشتر بوده است. نمونه موفق دیگری از کلاس های چند پایه، اجرای برنامه مدارس نوین در کلمبیا است که عنصر اساسی در راهبرد های دولت برای مقابله با کمبود ها و نارساییها ی آموزش پایه در مناطق روستایی به شمار می آید.
در کشور ما بیش از 28000 مدرسه به صورت مدیر – آموزگار اداره می شوند. توجه هر چه بیشتر به معلمان و دانش آموزان این مدارس ضروری است. »پژوهش های انجام شده در مورد اثر بخشی تدریس کلاس های چند پایه ، حاکی از آن است که ، اگر کار خوب انجام شود ، دانش آموزان نتایجی برابر یا گاهی بهتر از کلاس های تک پایه به دست می آورند ، برای مثال ، یکی از مطالعات نشان داد که داده ها از نظر رشد علمی ، کلاس های چند پایه را به عنوان یک نمونه موفق تأیید می کنند و آن را یک سازمان اثر بخش جایگزین برای کلاس های تک پایه می دانند ، و وقتی نوبت به تأثیر بر عملکرد دانش آموزان می رسد نیز باید گفت ، سازمان کلاس چند پایه بسیار قوی تر ظاهر می شود . عملکرد بیرونی دانش آموزان چند پایه نسبت به دانش آموزان تک پایه ، در 75 درصد مقیاس های در نظر گرفته شده ، بالاتر است.
نقش و وظایف معلم چند پایه و ویژگیهای کلی او:
معلم چند پایه باید یک معلم مجرب و متخصص بوده و علاوه بر داشتن ویژگی های یک معلم عادی صفات و ویژگی های زیر تا حد بالاتری داشته باشد
