بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه ی پایداریکی از دغدغه های امروزه کشورهای در حال توسعه است. لزوم توجه به مسایل زیست محیطی همراه با طبیعت گرایی صرفه جویی در منابع تجدید ناپذیر بهره گیری از انرژی های نو همچون انرژی بادی و انرژی خورشیدی و... استفاده از روش های سنتی ایرانی در معماری و شهر سازی نهایتا منجر به حرکت پر شتاب در مسیر پیشرفت جهانی می شود.
نو آوری و تکنولوژی در توسعه شامل استفاده بهینه از منابع موجود که در نهایت منجر به افزایش بهره وری و کارآیی در جوامع در حال توسعه مثل ایران شود. در مقاله حاضر به نوآوری، تکنولوژی و ضرورت آن بر توسعه ی پایدار پرداخته است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، در این زمینه پژوهش در این زمینه که احساس می شود تا شاید گامی مؤثر در راه توسعه کشور باشد.
-1 مقدمه:
توسعه یکی از چالش برانگیزترین مباحث درعرصه علوم اجتماعی، اقتصاد، سیاست و فرهنگ طی پنج دهه اخیر در سطح جهان بوده است. مطالعات در این زمینه بخصوص پس از جنگ جهانی دوم مورد توجه صاحب نظران و اندیشمندان و نیز کشورهای تازه استقلال یافته یا در حال توسعه قرار گرفت.
این موضوع از آن روی اهمیت و گسترش یافت که تکنولوژی های جدید ارتباطی اهمیت فوق العاده ای بخصوص در توسعه اقتصادی پیدا کرد. دستیابی به وضعیت مطلوب توسعه یافتگی هدف اساسی برنامهریزان و سیاست گذاران هر جامعه است که در سطوح محلی، منطقهای و ملی به اجرا گذاشته میشود.
توسعه با شاخص های متعددی در ارتباط است و توسعهء تکنولوژی از ابزارهای اساسی و مؤثر دستیابی به توسعه است.
توسعه و گسترش امکانات بهداشتی، درمانی، رفاهی، آموزشی، ارتباطی، امنیتی و غیره با دستاوردهای تکنولوژیکی قابل تصور و تحقق میباشد. قناعت به سطح نازل علمی و تکنیکی یعنی دست شستن از همه ی تسهیلات و خدماتی که جهان امروز با آن خو گرفته است. اگر توسعه هدفجامعه باشد جز با یک تحوّل اساسی، یک جهش و یک تغییر بنیادی در وضعیت تکنولوژیکی نمیتوان آن را متحقق ساخت.
دستیابی به پیشرفتهای مختلف در زمینه ی تکنولوژی،امکانات بالقّوه ی عظیمی را برای همه ی کشورها به ویژه برای کشورهای در حال توسعه مثل ایران نوید میدهد و در بردارنده ی امیدهای غیر منتظرهای است. کشورهایی که نتوانند به فراوانی از این تکنولوژیها بهرهمند شوند در خطر آنند که در قیاس با سایر ممالک جهان در حاشیه قرار گیرند و مردم آنها از جریان اصلی حیات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جدا بمانند.
بنابراین لازم است همه ی موانعی را که در راه دستیابی افراد و ملت ها به تکنولوژی اعم از تکنولوژی اطلاعاتی، آموزشی، فنی و غیره وجود دارد از میان برداشته شود و همچنین از دنبالهرویها و تحریفهایی که شأن و استقلال ملتها را مخدوش میسازد جدا اجتناب شود
بیشترکشورهای در حال توسعه از نظر تکنولوژی مخلوط عجیبی از مدرن و سنّتی را به نمایش میگذارند بطوری که امروزه درصد قابل توجهی از مردم این کشورها در بخشهای مختلف زندگی، خصوصا در بخش کشاورزی از ابزارها و تکنولوژیهای قدیمی و ابتدایی استفاده میکنند. از آنجا که کشورهای در حال توسعه از نظر زمان، منابع طبیعی، نیروی انسانی، نیروی مدیریتی، توان علمی و سرمایه محدودیت دارند و اینها همه عواملی است که مورد نیاز انباشت تکنولوژی است، این کشورها باید نخست بر حسب اولویتهای توسعه، محدودیت ها و نیازهای کنونی و چشم انداز آینده دست به انتخاب بخش های صنعتی بزنند و سپس با توجّه به استعدادها و ظرفیت ها، تکنولوژی مناسب را جذب و مبتکرانه به کار گیرند. پیشاپیش روشن است که واردات تکنولوژی مناسب را جذب و مبتکرانه به کار گیرند.
کشورهای در حال توسعه باید درصدد اخذ و انتقال تکنولوژی مناسب باشند؛ تکنولوژی که متناسب با بافت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه باشد. همچنین این کشورها باید درصدد انتقال دانش باشند چراکه انتقال تکنولوژی بدون انتقال دانش آن کاربرد ندارد و بعضا زیان هایی هم به دنبال دارد.برخی از مشکلاتی که از نقطه نظر اندازه گیری در کشورهای در حال توسعه، مشکل ساز است عبارتند از مساله اندازه گیری تغییرات تدریجی که ممکن است منجر به محصولات یا فرآیندهای جدید با به صورت اساسی بهبود یافته نشود. مساله دیگر، مفهوم »جدید برای بازار« است که می تواند باعث ارایه تفاسیر مختلفی در محیط هایی با زیرساخت های کمتر توسعه یافته شود.
با ورود به هزاره سوم و عصر دانش، سازمانهای پژوهشی و دانش محوری شکل گرفته اند که بقا و حفظ مزیت رقابتی شان در بلندمدت وابسته به نوآوری در طراحی و توسعه محصولات جدید است. همچنین با توجه به کوتاه شدن چرخه عمر محصولات در اینگونه سازمان ها، نوآوری و توسعه محصولات جدید و نوآورانه نقش خون را برای ادامه موفق حیات در این نوع سازمان ها ایفا می نماید. بنا به تعاریف موجود در حوزه »خلاقیت و نوآوری«، خلاقیت را می توان توانایی دیدن چیزها با یک نگاه نو و غیرمعمولی، دیدن مشکلاتی که هیچ کس دیگر امکان تشخیص موجود بودن آن ها را نمی داند و سپس ارایه رهیافت های جدید، غیرمعمول و اثربخش دانست. نوآوری نیز، اندیشه خلاق تحقق یافته و عملیاتی شده می باشد.
برای سازمان هایی که در محیط متغیر و بدون قطعیت به رقابت می پردازند، نوآوری - ایجاد، انتقال، واکنش و تغییر ایدههای خلاقانه به عمل - برای رشد، موفقیت و بقای سازمان عامل حیاتی به شمار می رود نوآوری فردی کارکنان نیز در محیط کار، پایه اصلی ارتقای عملکرد هر سازمانی است، با توجه به پنهان و ضمنی بودن توانمندی خلاقیت و نوآوری افراد، استفاده کارکنان از توان خلاقیت و نوآوری شان در فرایندهای شغلی نیاز به وجود رغبت و تمایل درونی آنها دارد، بر این اساس همزمان با اهمیت توانمندی خلاقیت در افراد، مطالعه بر روی مقوله انگیزش آنها نیز برای به کارگیری نوآوری در مراکز تحقیقاتی از اهمیت ویژه ای برخوردار است
خمسه و همکاران - 1388 - بیان کردند در جهان اقتصادی امروزه بیشتر سازمان ها در جستجو برای یافتن عوامل ایجاد مزیت رقابتی هستند. به نقش نوآوری، تحقیق و توسعه، تکنولوژی و مدیریت در فرآیند توسعه محصولات جدید پرداخته و عوامل حائز اهمیتی را که در شکست و موفقیت توسعه محصولات جدید نقش دارند را مورد بررسی قرار داد
باقری و همکاران - 1388 - بیان کردند مدیریت تکنولوژی به عنوان یک حوزه نوپا و میان رشته ای رویکردها و ابزارهای متنوعی را جهت مدیریت مؤثر تکنولوژی و نوآوری ارائه داده است. نوپائی این رشته و ارتباط گسترده آن با سایر حوزه های علوم انسانی و مهندسی، سبب شده است، پیکره دانشی و چارچوب ابزارهای آن به خوبی از سایر رشته ها تفکیک نشود
امیدوار تهرانی - 1387 - در تحقیق خود عنوان کرد رشد شتاب آلود دانش بشری یکی از ویژگی های متمایز کننده دوران معاصر است. این امر از طرفی به عنوان یکی از شاخص های پیشرفت بشری در نظر گرفته می شود و از سوی دیگر به یک گلوگاه در ساماندهی و مدیریت جوامع انسانی تبدیل شده است. برای مقابله با این مشکل راهکارهایی از قبیل تخصصی شدن رشته های علمی و تحصیلی، مدیریت تکنولوژی و توجه به تکنولوژی های نرم - و علوم انسانی - در جهت بهره برداری موثر از هوش و ظرفیت های ذهنی جمعی و فردی بکار گرفته شده اند. از طرفی تخصصی شدن گرایش های دانشگاهی و گرایش های صنعتی می تواند به تخصص زدگی منجر شود که به عنوان یک مانع جدی در مسیر برقراری ارتباط بین متخصصین مطرح می باشد
روتکاسکاس - 2014 - 1 در حال تلاش برای پاسخ به چگونه به ساختار خوشه ای از دانش، نوآوری و فن آوری برای تجزیه و تحلیل مشکلات توسعه جهانی پایدار کشور است. ایده های موجود در مورد امکانات و نظر دادن در امکان تعامل بین دانش، نوآوری و فن آوری در زمینه ایجاد ارزش را نشان می دهد - روتکاسکاس، . - 2014 بنابراین در این تحقیق به ضرورت بکارگیری نوآوری و تکنولوژی در توسعه ی پایدار ایران پرداخته می شود.
-2 نوآوری:
نوآوری، بکارگیری ایدههای نوین ناشی از خلاقیت است. در واقع به پیاده ساختن ایده ی ناشی از خلاقیت که به صورت یک محصول یا خدمت تازه ارائه شود، نوآوری گویند. امروزه نوآوری، از مهمترین عوامل رشد اقتصادی بهشمار میرود. نوآوری به فضای اجتماعی به عنوان پشتیبان کارآفرینینیاز دارد. غالباً نوآوریهای اجتماعی و نوآوریهای تجاری موجد یکدیگر هستند. نوآوری زمانی رخ میدهد که ایده به صورت محصول، فر آیند یا خدمتی توسعه یاب
تعاریف مختلفی از نوآوری ارائه شدهاست. پیتر دراکر2 نوآوری را همانند هر فعالیت عینی درکنار نبوغ و استعداد، نیازمند دانش، توجه و سخت کوشی همه دست اندرکاران میداند. او معتقد است آنچه در میان کارآفرینان مشترک یافتم نه گونه خاصی از شخصیت بلکه تعهد سیستماتیک به نوآوری بوده است
مایکل تاشمن3 نوآوری را بستر پیروزی در کسب و کار دانسته تا مدیران در پی شناسایی سازوکار چرخه فناوری و جویبار نوآوری بتوانند به کمک انجام دگرگونیهای ناپیوسته در سازمان به امتیازهای ناشی از آنها برسند.
