بخشی از مقاله
چکیده:
در این مقاله وضعیت موجود جنگلهای زاگرس را از نظر اکولوژیکی و زیست محیطی واقتصادی اجتماعی مورد توجه قرار گرفته، مهمترین عوامل موءثر درتخریب این اکوسیستم حیاتی، و محدودیتهای مدیریتی بهینه این اندوخته های الهی نیز اشاره گردیده است.
نقش ارزیابی اثرات زیست محیطی در هدایت درست فعالیت های انجام شده در منطقه زاگرس با توجه به توان اکولوژیکی و شرایط اقتصادی اجتماعی حاکم بر منطقه مورد نظر تجزیه تحلیل و ارائه یک دیدگاه واحد تحقیقاتی با هدف مطالعه همه جانبه حوضه های آبخیز زاگرس جهت فراهم نمودن اطلاعات اکولوژیکی و اقتصادی اجتماعی، در اجرای ارزیابی اثرات زیست محیطی لازم و ضروری بوده و در ادامه اهمیت شفاف سازی سیاستهای دست اندر کاران نهادهای متولی و در نظر گرفتن یک استراتژی مناسب در مدیریت علمی از اندوخته های طبیعی و توجه نمودن به توسعه متوازن اقتصادی- اجتماعی و فراهم نمودن فرصتهای شغلی نو و توقف فعالیت های تخریبی تحت هر عنوان در اکوسیستم با ارزش مورد تأکید قرار گرفته است.
مقدمه
وضعیت اکولوژیکی جنگل های زاگرس، شرایط کلیمایی ، جغرافیایی و توپوگرافی در زاگرس دست به دست هم داده و منطقه رویشی منحصر به فردی را با اکوسیستم های حساس و شکننده ، که نیازمند اعمال مدیریت دقیق و بذل توجه بسیار هستند بوجود آورده اند. بارز ترین خصلت چنین اکوسیستم هایی ، ناپایداری در برابر بهره برداری های بی رویه و متضاد با توان اکولوژیک منطقه می باشد
بدلیل طولانی بودن این سلسله جبال و واقع شدن آن در طول شمال به جنوب و به سبب واقع شدن بین سه اقلیم استپی خشک در شمال شرقی ، بیابانی گرم خفیف - صحار-سندی - در غرب و جنوب غربی و اقلیم نیمه گرم سیری خلیج و عمانی در جنوب و نیز دارا بودن دره های عمیق با کوهستان های مرتفع و بهم پیوسته دارای تیپ های اقلیمی متفاوت میکروکلیماهای خاصی است ارتفاعات زاگرس اکثرا در وزش باد های غربی زمستانه و سیکلونهای مدیترانه ای قرار گرفته ریال، و این وضعیت موجب ریزش 300-800 میلی لیتر بارندگی در طول فصول پاییز ، زمستان و بهار می گردد.
موجودی در هکتار جنگل های زاگرس از صفر تا بیست سیلو در هکتار متغیر بوده و در بیشترین وضعیت ممکن به 110 سیلو و در شرایط استثنایی تا 170 سیلو در هکتار دیده شده است.بدلیل سرشت نور پسندی گونه بلوط این جنگل ها دارای پوششی تنک و سبک هستند بنابراین در اکثر نقاط تاج پوشش بین 5-20 درصد و در رویشگاه های غنی تر به 20-40 درصد و در شرایط استثنایی به و قبرستانه ها به 50-60 درصد میرسد.درختان بلوط داری تنه کوتاه ، با تاجی گسترده و باز و ضریب کشیدگی پایین هستند و در مناطقی که اقدام به تاج برکردن درختان شده است ، شکل آنها به صورت چنگالی و تنه کوتاه و پرشاخه تغییر کرده است.
فرم درختان جنگلی اکثرا شاخه زاد و یا شاخه و دانه زتد و به مقدار کمتر فرم دانه زاد و دانه و شاخه زاد می باشند.تولید مثل غیر جنسی بیشتر به صورت پاجوشی و ریشه جوش صورت گرفته و جست های حاصل از ریشه که دارای مزیت های اکولوژیکی و جنگل شناسی می باشند کمتر به چشم می خورند.هر چند که زاد آوری به دو صورت جنسی و غیر جنسی در این جنگل ها ممکن می باشد لیکن بدلیل شرایط نامناسب، تکثیر جنسی در آنها تقریبا به صفر رسیده و قدرت خارق العاده جست زنی درختان تنها عامل است که از انهدام کامل این منابع در طی زمان جلو گیری کرده است. عکس شماره - 1 - زوال درخت بلوط را در حالیکه هیچگونه ز آداوری در عرصه جنگلی به چشم نمی خورد ، اثرات تخریبی بخاطر فعالیت های راهسازی و آتش سوزی نشان میدهد.
شرایط اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی جنگل های زاگرس منطقه رویشی زاگرس با و سعت تقریبی 3362000هکتار - 4/6 و 5 میلیون هکتار - ، %30 از مراتع ، %70 از جمعیت عشایر %69 از دامداران و % 49 از دامهای کشور را در خود جای داده است.این ناحیه به دلیل شرایط خاص اکولوژیکی و بویژه وضعیت توپوگرافی ، پوشش گیاهی و تشکیلات زمین شناسی دارای اهمیت خاصی از نظر محیط زیست و مسائل اقتصادی - اجتماعی است
بارش حدود 150میلیارد متر مکعب از نزولات معادل %30 کل نزولات جوی، جریان 50 میلیارد متر مکعب از آبهای سطحی معادل %40 از آبهای جاری در کشور ، وجود بیش از 70 سد بزرگ وکوچک باحجمی در حدود 30 میلیارد متر مکعب و وجود بیش از 80 پارچه شهری و 30834 روستا و آبادی کوچک و بزرگ که جمعیتی معادل بالای 25میلیون نفر رادر خود جای میدهد ، همه و همه حکایت از اهمیت و نقش انکار ناپذیر این بخش از کشور در اقتصادی ملی دارند .
مطالعات اکولوژیکی به عمل آمده در جنگلهای ، وضعیت زیست محیطی مناطق را بسیار اسفبار و شالوده این اکوسیستمها حیاطی رادر حال اضمحلال معرفی می نمایند و در عمل نیز پیامدهای ناگوار ناشی از این فرآیند شوم هر روز چهره ای زشت و صحنه ای اندوهبار را به نمایش می گذارد. به علت بهره مندی اندک بخش عظیمی از این منطقه سهم از سهم توسعه اقتصادی کشور ، مردم منطقه با حداکثر وابستگی به محیط زیست و تحمل مشقت های جسمی فراوان ، از حداقل درآمد سرانه نسبت به سایر مناطق کشور بر خوردار می باشند .
