بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله به بررسی تأثیر و نقش تقویت رمزنویسی دانش آموزان برای موفقیت تحصیلی آنها پرداخته ام. متأسفانه اکثر معلمان اول دبستان از این مقوله مهم بی خبرند و اگر از آنها بپرسیم که به چه شیوه ای تدریس میکنید، خواهند گفت مگر درس دادن فنون و شیوه میخواهد. دانشجومعلمان و خودم که در آینده معلم خواهیم شد باید به این مهم توجه کافی و وافی داشته باشیم و قبل از یاد دادن هر چیز درسی دیگر این مهارتها را به دانش آموزان تعلیم دهیم و در آنها نهادینه کنیم که بتوانند از آنها استفاده کنند. این مقاله به صورت توصیفی نوشته شده است و از نوع کتاب خوانی و میدانی می باشد.
جامعه آماری من 20 دانش آموز ابتدایی شهرستان خوی - مدارس عادی و استثنایی - را شامل میشود. تعداد یک عدد برنامهی سالانه و سه نقشهی ذهنی برای دانشجومعلمان تنظیم کردم، فرضیه من این بود که، آشنایی معلمان اول دبستان در زمینهی مهارتهای درمان اختلالات یادگیری از جمله دیکته و خواندن، همبستگی مثبتی با پیشرفت درسی و تحصیلی آزمون شوندگان خواهد داشت.
نتیجه ای که از تحقیق بدست آوردم این بود که معلمانی که این مهارتها را به کار میبردند هر چند ممکن بود ساعات تدریس آنها کم باشد، اما دانشآموزان آنها در درسهایشان به طرز حیرت آوری پیشرفت داشتهاند. در مقابل معلمانی بودند که علی رغم ساعات تدریس زیاد به نتیجه مورد انتظار خود نمیرسیدند. دانشآموزی که با این مهارت در دوران ابتدایی آشنا میشود، در وجودش نهادینه میشود و حتی در دوران تحصیلی خود نیز از آن یاری می جوید. و تمام معلمان باتجربهای که از آنها پرس و جو کردم بدون استثنا همه اذعان داشتند که موفقیت خود در تدریس را مدیون استفاده از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن می دانستند.
-1 مقدمه
بدون شک تلاش کلیه معلمان این است که شیوه کار خود را طوری تنظیم کنند که اکثر قریب به اتفاق فراگیران را به بیشترین میزان یادگیری برسانند و از مطالب و موضوعات مطرح شده در کلاس، درک همه جانبه و عمیقی به آنها انتقال دهند. در این راستا آموزش کنترل رفتار به فراگیران باید به عنوان هدف اصلی مد نظر قرار گیرد و دانش آموزان به مهارتهایی مجهز گردند که از طریق آن بتوانند به نظم بخشی و استفاده از اطلاعات اقدام نمایند.
بندورا نیز که برای اولین بار در سال 1971 نظریه خود را تحت عنوان »یادگیری اجتماعی« ارائه کرد،در این نظریه کارگذاری روانشناختی بر حسب یک تعامل دو جانبه و مستمر و تعیین کنندههای شخصی و محیطی توضیح داده میشود - بندورا - . فرض های اصلی این تحقیق عبارت بودند از:
.1 خودکارآمدی ریاضی دانش آموزان پیش بینی کننده میزان استفاده معلمان از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای ریاضی است.
.2دانش آموزان عادی در مقایسه با دانش آموزان ضعیف از مهارتهای پایهای بالاتری در ریاضی برخوردارند. نمونه تحقیق شامل 10 نفر دانش آموز از مرکز توانبخشی و 10 دانش آموز از مدرسه عادی بود، که شامل پایهی تحصیلی اول بود. در مصاحبه ساخت یافته با معلمان این دانشآموزان، نتایج بدست آمده نشان داد که بین بازده معلمانی که از راهبردهای تقویت مهارتهای پایهای ریاضی استفاده کردند در مقایسه با معلمانی که از این راهبردها استفاده نکردند تفاوتهای معناداری بدست آمده است.
-2 تعاریف و ویژگی های رمزنویسی
کلماتی که با قواعد کلی و معمولی رابطه صوت با املا همخوانی ندارد - مانن موسی، خواهر، لکن و ... - و نمیتوان آنها را به آسانی تحلیل نمود، کودک کل این کلمات را از طریق دیدن میآموزد چون این کلمات جزو کلمات دیداری هستند. چون این کلمات طبیعت انتزاعی دارند و نشانه تداعی کننده کمی دارند کودک در به خاطرسپاری آنها دچار مشکل میشود. بنابراین این کلمات باید به تدریج و با دقت به کودک عرضه شود و جملات بسیاری با این کلمات گفته شود تا در خاطر دانشآموز بماند.
-3 فعالیتهای تربیتی و اجتماعی - فوق برنامه -
هدف اساسی همه فعالیتهای تربیتی و اجتماعی در مدرسه، این است که انگیزهها و محرک های لازم برای ادامه رشد و تکامل طبیعی و سالم دانشآموزان فراهم شود. برای رسیدن به هدفها ی مذکور، میتوان از فعالیتهای فوق برنامه کمک گرفت، زیرا از طریق فعالیتهای رسمی و محدود به کلاس،که معمولا کم و کیف آنها را وزارت آموزش و پرورش تعیین و به مدارس ابلاغ می کند، تمام هدفهای فوق تحقق نمی یابند
بنابراین تقویت مهارت ادراک فضایی را میتوان جزو فالیتهای فوق برنامه به حساب آورد که از جمله اهداف این فعالیتها تکمیل و غنیسازی برنامهی تحصیلی و برقراری روابط سودبخش و مفید بین معلم و دانشآموز میباشد
-4 تشخیص مشکلات و برنامهریزی آموزش
در طرحریزی برنامههای خواندن و نوشتن باید عملکرد فرد ارزیابی شود. ارزیابی برای طراحی برنامه نیز مستلزم استفاده از آزمونهای تشخیصی، پرسشنامههای غیر رسمی ریاضی میباشد - دانیل پ، هالاهان، جان و، لوید، جیمز م، کافمن، مارگارت ویس، الیزابت ا، مارتینز، 1395، ص. - 506 در پایان این مقاله یک برنامه فردیشده که توسط خودم گردآوری شده، آمده است که روشهای ارزشیابی در طول دورهی آموزشی به تفکیک برای هر هدف کوتاه مدت آمده است. امید است مورد استفادهی دانشجومعلمان قرار گیرد.
-5 مشکلات ریاضی و نقش فعالیتهای فوق برنامه در کاهش این مشکلات
بسیاری از دانشآموزان دچار مشکلات یادگیری، در »خواندن« و »نوشتن« با مشکل بزرگی مواجه هستند، اما در زمینههای دیگری نظیر ورزش، هنر، کاردستی و موسیقی تواناییهای چشمگیری دارند
ویژگیهای معلم از لحاظ فعالیتهای اجتماعی و تربیتی: -1شناخت ویژگیهای رشد طبیعی کودکان و نوجوانان
-2 شناخت کامل برنامه درسی و تشخیص جنبه های ضعیف آن
-3 آشنایی با فعالیتهای تربیتی، آموزشی و اجتماعی سودمند برای انتخاب نوع فعالیتهای فوق برنامه
-4 آشنایی با روشهای علمی فعالیتها از لحاظ ویژگیهای سنی، استعدادها، نیازها و رغبتهای دانش آموزان
-5 آشنایی با روشهای درست ارزشیابی فعالیتهای فوق برنامه
-6 آشنایی با چگونگی بر انگیختن دانش آموزان به شرکت در فعالیتهای فوق برنامه
-7 آشنایی با وسایل و امکانهای لازم برای انجام دادن فعالیتهای فوق برنامه، تهیه و کاربرد صحیح آنها
-8 شناخت زمان و چگونگی فعالیتهای تربیتی و اجتماعی
-6 راهبردهای تقویت رمزنویسی
در تمرینات رمزنویسی کودک با توجه به الگویی که در ذهن خود دارد، باید با یک نگاه بفهمد که در کدام مکان کدام علامت یا نوشته را درج نماید. یک الگو به کودک بدهید و از او بخواهید با آن الگو، داخل اشکال و طرحهای هر صفحه را کامل کند و علامت یا عدد و... لازم را بگذارد. بعد با کلمات و حروف نیز میتوانید تمرینات مشابهی را طراحی کرده و به همین شیوه با کودک کار کنید تا در خواندن و نوشتن یشرفت کند
-7 نتیجه گیری و جمع بندی
از آنجایی که تکامل همه جانبه دانش آموزان در تمام ابعاد وجودیشان از اهداف عالیه نظام آموزش و پرورش است،باید تلاش خود را معطوف برنامه های تربیتی نماییم که هدف آن توانمند کردن هرچه بیشتر دانش آموزان در امر آموزش و به تبع آن پرورش انسانهایی کارآمد، مسئول، مستقل و دارای معیارهای درونی است. نتایج گزارشاتی که اشاره شد نشان دادند که دانش آموزانی که مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن که از جمله این مهارتها ادراک فضایی است و در این مقاله بحث شد، به طور فعالانه از این راهبردها استفاده میکنند و از پیشرفت تحصیلی بالاتری، نسبت به افرادی که این مهارت در آنان تقویت نشده است، برخوردارند.
معلمان اول دبستان برای موفقیت در امر تدریس، بیش از دیگران راهبردهای تقویتی را شناخته، توانایی خود را باور دارند و کمتر خود را با دیگران مقایسه میکنند. بنابراین آشنایی دانشجومعلمان با نحوه تقویت مهارتهای پایهای خواندن و نوشتن، در مدارس ضرورتی است انکارناپذیر که در صورت تحقق یافتن آن دانش آموزان نه تنها مطالب درسی را به خوبی خواهند فهمید؛ بلکه در امور تحصیلی ، خودانگیخته و مسؤلیت پذیر، فعال و علاقه مند شده و می توانند از نظر تحصیلی پیشرفت قابل توجهی داشته باشند.
از همان ابتدای تحصیل باید به دانش آموزان آموخت که به مسائل پیرامون خودشان توجه دقیق داشته باشند برای اینکه دقت دانش آموز آشکار شود، باید از لحاظ روانی و بدنی آمادگی انتخاب موضوع درسی را داشته باشد و عکس العمل معینی را در مقابل آن نشان دهد. در انتهاب محرک یا موضوع مورد یادگیری، دانش آموز توجه خود را به نقطه معینی متوجه میکند یا سر خود را به یک طرف می چرخاند و گوش خود را برای شنیدن صدای معینی آماده میکند. آمادگی روانی وقتی ظاهر میشود که فرد برای ادارک امری که در معرض حواس او قرار گرفته است فعالیت میکند، از تجربیات خویش استفاده میکند، آنها را به خاطر می آورد. در موقع بروز عکس العمل نیز نقشه ×میکشد، برای برخورد با مسأله فکر خود را به کار می اندازد و بالاخره راه حل معینی را انتخاب میکند.
-8 پیشنهادات
زیربنای اعتقادی رویکرد جدید این است که اغلب دانشآموزانی که مشکل یادگیری از جمله خواندن و نوشتن دارند توانایی تحصیل در مدارس عادی را دارند و روشهایی که ویژه نامیده میشوند فقط فنون آموزشی اساسی و مناسبی هستند که باظرافت و دقت بیشتری به کار میروند. توصیه من برای بالا رفتن بازده کاری دانشجومعلمان این است که :
بتوانند از تمرینات مربوط به درمان اختلالات یادگیری از جمله تقویت رمزنویسی به عنوان فعالیتهای تربیتی و اجتماعی - فوق برنامه - برای تقویت مهارتهای پایهای ریاضی استفاده کنند و از والدین نیز کمک بخواهند، زیرا تعلیم و تربیت فرآیندی زمانبر است و باید تمام افرادی که با کودک به نحوی وقت میگذرانند در این امر خطیر گام بردارند.
