بخشی از مقاله
چکیده
در اکثر شهرها به دلایل مختلف اقدام به دیواره چینی و بتن ریزی بستر رودخانه ها مینمایند و نام مسیل را بر روی آنها میگذارند. در مراحل بعد به دلیل بی توجهی و عدم مدیریت صحیح، اینگونه فضاها به زباله دانی شهر تبدیل شده و به عنوان فضایی متروک مشکلات فراوانی از جمله معضلات زیست محیطی، نزول کیفیت سیما و مناظر شهری، مشکلات اجتماعی و اقتصادی و غیره را برای شهر به ارمغان میآورد.
در این پژوهش رودخانه کارون هم از درون بافت های مختلف شهر عبور میکند دارای رژیم دایمی است. که متأسفانه در شهر اهواز آن طور که شایسته است به این عامل توجه نشده و کناره رودخانه با پتانسیل های بسیار بالا برای زیباسازی و بهبود سیما و منظر شهری بی استفاده مانده و حاشیه ایی با مناظری زشت از خود به نمایش گذاشته است.ایده ی اصلی این طرح بر تقویت دید از سمت ساحل به دریا و طراحی مسیر پیاده گردشگری استوار است . در انتهای پژوهش پیشنهاداتی برای مناسب سازی لبه رودخانه ی کارون در شهر اهواز ارائه شده است که می تواند کیفیت محیطی را در بلوار ساحلی افزایش دهد.
.1 مقدمه
در تمامی شهرهای دنیا که رودی در آن جریان دارد حاشیه رود فضای مهم شهری است که مکان مناسبی برای تعاملات اجتماعی و حتی خلوت و تنهایی به وجود میآورد. سرزندگی کناره رودخانه به عنوان فضای همگان و پیوند با طبیعت به عنوان یکی از عوامل اصلی در ا ایجاد سرزندگی ، از مسائل کلیدی در فضاهای کناره رودخانه است، ناظر در مواجهه با رودخانه، اصل آسایش روانی و خاطره سازی را دنبال میکند . فرد با پناه بردن به رودخانه سعی در تخلیه روانی و رسیدن به آرامش دارد. همچنین اگر بتواند با فضایی که در آن قرار دارد ارتباط برقرار کند، آن فضا برای او به یادماندنی و خاطره ساز خواهد شد.
استفاده مناسب از جریان آب رودخانه در طراحیهای محیطی، سهل الوصول بودن کنارهها برای گردش و پیاده روی و حذف عناصر اغتشاش زا مانندآلودگی صوتی با استفاده از پوششهای گیاهی مختلف میتواند نقش مفیدی در ایجاد فضایی به یادماندنی برای ناظر داشته باشد. طراحی فضاهای جنبشی کنار رودخانه، نقش عمدهای در احیای بدنه های آن دارد و باعث هجوم مردم به چنین نقاطی میشود که در اکثر شهرها به شدت کمیاب است. متأسفانه در کشور ایران بیتوجهی فراوانی به رودخانه های شهری میشود و در اکثر شهرها، آنها را تهدیدی برای شهر میدانند و بهطُرق مختلف سعی در مهار آنها دارند.
در اکثر شهرها به دلایل مختلف اقدام به دیواره چینی و بتن ریزی بستر رودخانه ها مینمایند و نام مسیل را بر روی آنها میگذارند. در مراحل بعد به دلیل بی توجهی و عدم مدیریت صحیح، اینگونه فضاها به زباله دانی شهر تبدیل شده و به عنوان فضایی متروک مشکلات فراوانی از جمله معضلات زیست محیطی، نزول کیفیت سیما و مناظر شهری، مشکلات اجتماعی و اقتصادی و غیره را برای شهر به ارمغان میآورد.
در این پژوهش رودخانه کارون هم از درون بافت های مختلف شهر عبور میکند دارای رژیم دایمی است. که متأسفانه در شهر اهواز آن طور که شایسته است به این عامل توجه نشده و کناره رودخانه با پتانسیل های بسیار بالا برای زیباسازی و بهبود سیما و منظر شهری بی استفاده مانده و حاشیه ایی با مناظری زشت از خود به نمایش گذاشته است.
.2 ادبیات تحقیق
1-2مفهوم کیفیت
کیفیت های مرتبط با بیان مطلوب و یا نامطلوب و زشت و زیبا بودن اشیاء معمولا در این دسته هستند برخلاف کیفیت های ضمیری"کیفیت های حقیقی" اشیاء را می توان به عنوان کیفیاتی که ماهیتی قابل اندازه گیری دارند و به ظرفیت های قابل سنجشی نظیر وزن،ارتفاع و سرعت ارتباط دارند،معرفی نمود - گلکار، . - 3 :1384 ارزش های ذهنی-روانی یک شیء را که از آنها به عنوان"کیفیت های مطلوبیت" شی ء نام می برند "نظیر زیبایی"از فرد نشات می گیرد در حالی که مقیاس های اندازه گیری عینی اشیاء که از آن به عنوان کیفیت های ظرفیتی نام میبرند از حدود شی ءسرچشمه می گیرد.
جین جیکویز در سال 1961 در کتاب زندگی و مرگ شهرهای امریکایی،پنج معیار را برای محیط با کیفیت مطلوب بیان می کند،ملحوظ داشتن فعالیت های مناسب بیش از توجه به نظم بصری محیط،استفاده از کاربری مختلف از نظر نوع استفاده،نفوذ پذیر بودن - قابل دسترس بودن - اختلاط اجتماعی و انعطاف پذیر بودن فضاها - عباس زادگان، - 3:1386 همچنین یکی از دغدغه های اساسی جیکویز امنیت در خیابان ها و فضاهای شهری است که کیفیت محیط را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد،او فضای شهری را که به خوبی مورد استفاده قرار بگیرد را امن می داند که تعداد افراد ناظر که در فضا حاضر هستند،چشمان ناظر از کاربری ها و فعالیت های اطراف و زمان استفاده از کاربری ها و فضاها می تواند امنیت را تامین نماید. - کرمونا و تیزدل،248، - 1390
2-2 نظریه حالت های ادراکی انسانی اپلیارد
اپلیارد کیفیات محیطی را در فضاهای شهری مطرح می سازد که مهم ترین آنها عبارتند از :
-دسترسی به فرصت ها،تخیل وشادی؛بدین معنی که باید برای ساکنین خود دسترسی به تسهیلات ضروری،کار خدمات همگانی و مکان های تفریحی را فراهم آورد. محیط برای همه؛یک محیط خوب شهری باید به روی همه باز باشد و فرصت هایی برابر برای استفاده فراهم آورد -قابل زندگی بودن؛باید افراد بتوانند در محیط شهری ایمن،با آسایش و سلامت زندگی و فعالیت کنند.
-انعطاف پذیری و کثرت گرایی،فضای شهری مطلوب از میان گروه های مختلف جمعیتی تحقق می یابد - پاکزاد، - 157 : 1389 در زیر نمودار مربوط به کیفیت محیطی از دیدگاه اپلیارد بیان شده است.
