بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر طراحی درسافزار شبیهساز جعبه اعداد بر اساس رویکرد شناختگرایی و تأثیر آن بر انگیزش پیشرفت مفاهیم ریاضی مقطع پیشدبستانی بود. جامعه آماری دانشآموزان پیشدبستانی شهرستان کرمانشاه بودند که 86 نفر از آنها از طریق روش نمونهگیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. گروه نمونه به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند . که گروه آزمایش با استفاده از نرمافزار - طراحی شده - و گروه کنترل با استفاده از روش معمول - تدریس سنتی - در مدت 9 جلسه مورد آموزش قرار گرفتند . ابزار جمعآوری دادههای پژوهش پرسشنامه محقق ساخته برگرفته از پرسشنامهی استاندارد انگیزش هارتر بود.
که در آغاز و انتهای آموزش به هر دو گروه - آزمایش و گواه - آزمون داده شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از آمار توصیفی - شاخص مرکزی و شاخص پراکندگی - و آزمونهای t و تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش از طریق درسافزار آموزشی طراحی شده بر انگیزه پیشرفت دانشآموزان به شکل معناداری تأثیرگذار است .
.1 مقدمه
امروزه وجود تکنولوژی بر جنبههای متعددی از زندگی روزمره انسانها اثر گذارده و نحوهی تعامل، کار و فعالیت همهی افراد جامعه را به نوعی تغییر داده است. آموزش و پرورش از این رهگذر نه تنها بیبهره نیست، بلکه الزامأ بسیاری از برنامههای آموزش و تدریس، و همهی امور مرتبط با فرایند یاددهی- یادگیری میبایست با توجه به بهرهوری و بهرهگیری از تکنولوژیهای در دسترس تغییر یابند - رئیس دانا، . - 7 :1394
آموزش و پرورش در دورهی پیش از دبستان برای رشد کلی و همه جانبهی کودک اهمیت دارد زیرا شش سال اولیه زندگی کودک سالهایی حساس هستند چون میزان رشد در این سالها نسبت به مراحل دیگر رشد، سرعت بسیار بیشتری دارد. با توجه به اینکه تجربه های اولیهی کودکان در یادگیری ریاضی از اهمیت بسیاری برخوردار است . یافته- های پژوهشی نشان میدهد که چگونگی شکلگیری این تجارب متأثر از نوع برنامهای است که به کودکان عرضه میشود، و میتوانند تعیین کننده آینده ریاضی آنان باشد.
برای آموزش ریاضی باید سعی شود که فرایند یادگیری از حالت انفعالی، یعنی یادگیری به روش سنتی به حالت یادگیری فعال درآید و علت برگزیدن پیشدبستانی نقش و اهمیت آن در سایر پایههاست، چرا که یادگیری مؤثر و انگیزش پیشرفت در فراگیران پیشدبستانی، خواهد توانست اساس مناسب و محکم را جهت پایهها و مقاطع بعدی فراهم آورد و البته روشن است که روند معکوس هم میتواند ساری و جاری باشد، یعنی عدم توجه کافی به یادگیری مناسب و انگیزش پیشرفت تحصیلی در مرحله پیشدبستانی میتواند نتایج زیانباری را در پایهها و مقاطع تحصیلی بالاتر در پی داشته باشد.
امروزه نظام آموزش و پرورش هر کشور به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی فراگیران و در نتیجه برای رشد و تعالی اهداف مورد نظر و راهکارهای رسیدن به آنها گام بر-میدارد - سیف، . - 97 :1386 از اینرو پژوهش حاضر به منظور یافتن راهکارهایی برای افزایش انگیزه فراگیران در آموزش مفاهیم ریاضی متناسب با سن، علاقه و میزان درک و فهم دانشآموزان مقطع پیشدبستانی با تأکید بر رویکرد شناختی، انجام شده است.
.2 بیان مسأله
با ورود جوامع به عصر دانش، نهاد آموزش از نخستین نهادهایی است که دستخوش تغییرات اساسی شده و به عنوان یک رویکرد جدید، این حوزه را متحول ساخته است. یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش وپرورش خصوصاً در کشور ما عدم توجه کافی به یادگیری مناسب در مرحله پیشدبستانی است که میتواند نتایج زیانباری را در پایهها و مقاطع تحصیلی بالاتر در پی داشته باشد. این مسئله باعث گردید که به تعلیم وتربیت کودک در سنین پیش از دبستان با دیدی عمیق وعلمی نگاه شود و کودک به عنوان رکن اساسی تعلیم وتربیت پیش از دبستان مورد توجه متخصصان و مسئولان تربیتی قرار گیرد - سیفی،. - 16 :1393
بر همین اساس امروزه از آموزش و پرورش انتظار میرود تا موجبات یادگیری با شیوههای نوین را برای دانشآموزان فراهم آورد، که به طبع آن میزان انگیزش فراگیران برای یادگیری مطالب درسی افزایش یابد. برای محقق شدن چنین رویکردی به ناچار نیاز به تغییر رویههای سابق است. چرا که کلاسهای آموزش سنتی به دلیل عدم علاقه دانشآموزان و یکنواخت بودن نمیتوانند بافت واقعی و مناسب را برای ایجاد انگیزش و به طبع آن یادگیری فراهم آورند.
از این رو ساخت و به کارگیری درسافزارهای مبتنی بر شیوههای یادگیری دارای پشتوانه، از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین به زعم پژوهشگر مسأله اساسی آن است که علاوه بر استفاده از فناوریهای جدید در امر آموزش برای دستیابی به پیشرفت بالای تحصیلی در دانشآموزان، باید به مسأله افزایش سطح انگیزش پیشرفت در فراگیران نیز توجه شود.
براین اساس در این پژوهش، محقق بر آن است که ابتدا به طراحی و تولید درسافزار آموزشی به شیوه شبیهسازی به عنوان یک رسانه که زاییده فنآوریهای جدید است مبتنی بر رویکرد شناختی بپردازد و سپس به بررسی و ارزیابی میزان تأثیر درسافزار مورد نظر بر ارتقاء انگیزش پیشرفت مفاهیم ریاضی دانشآموزان پیشدبستانی بپردازد.
.1-2 ضرورت و اهمیت مسأله
امروزه روشهای نوین تدریس حضور فعال دانشآموزان را در امر یادگیری بسیار مؤثر میداند و این حضور فعال در صورتی تجلی پیدا میکند که شیوه تدریس معلم متناسب با آموزش دروس باشد تا تحولی در روند آموزش و افزایش انگیزش پیشرفت فراگیران ایجاد شود. شبیهسازی کامپیوتری که برای دانشآموزان موقعیتهای فرضی مسأله را بازنمایی میکنند میتواند در پرورش توانایی حل مسأله و ایجاد انگیزش دانشآموزان مفید باشند و یادگیری عمیق مفاهیم ریاضی وقتی رخ میدهد که دانشآموزان خودشان در طی حل یک مسئله قابل توجه به آن مفاهیم رسیده باشند و خودشان آن مفاهیم را ساخته باشند - غلامآزاد، . - 21
از جمله ضرورت پژوهش این است که دستیابی به روشها و رسانههای مذکور، هرچند روند روبه رشد دگرگونیهای علمی بسیار سریع و پیچیده گردیده است، از صرف هزینههای مالی و زمانی گزاف پیشگیری خواهد کرد. نکته مهم دیگر آنکه در صورت بومی و مناسب بودن روشها و رسانهها از وابستگی علمی و در نتیجه وابستگی اقتصادی رها خواهیم شد.
.2-2 هدف پژوهش
-1طراحی وتولید درسافزار شبیهساز جعبه اعداد بر اساس رویکرد شناختی
-2بررسی نقش درسافزار شبیهساز جعبه اعداد بر انگیزش پیشرفت مفاهیم ریاضی فراگیران پیشدبستانی
.3-2 فرضیههای پژوهش
-1درسافزار شبیهساز جعبه اعداد در میزان انگیزش پیشرفت درونی مفاهیم ریاضی پیشدبستانی مؤثر است.
-2درسافزار شبیهساز جعبه اعداد در میزان انگیزش پیشرفت بیرونی مفاهیم ریاضی پیشدبستانی مؤثر است.
-4 بین میزان انگیزش پیشرفت دانشآموزانی که به کمک درسافزار آموزش دیدهاند با دانشآموزانی که به روش رایج سخنرانی آموزش دیدهاند تفاوت معناداری وجود دارد.
.3 روش پژوهش
پژوهش حاضر به دلیل استفاده از نتایج آن در زمینهی آموزش از بعد هدف کاربردی میباشد و از نظر روششناسی در دستهی تحقیقات شبهآزمایشی در قالب طرح دو گروهی با پیشآزمون-پسآزمون با گروه آزمایش وگواه قرار میگیرد. در این طرح دو گروه از آزمودنیها به شیوهی تصادفی ساده انتخاب و یک گروه به عنوان گروه آزمایش و یک گروه به عنوان گروه گواه مورد مطالعه قرار گرفته است. در گروه کنترل تدریس به همان شیوهی سنتی صورت میگیرد و در گروه آزمایش دانشآموزان با استفاده از نرمفزار آموزش دیدهاند.
