بخشی از مقاله
چکیده
برگزاری انتخابات با هدف انتخاب فقط یک فرد یا تصویب یا رد یک قانون در کشور، مدل خاصی از انتخابات است که هر چند سال یکبار در کشورهای گوناگون اتفاق می افتد. با توجه به همه گیر بودن این رای گیری، می بایست تمهیدات ویژه ای را اتخاذ کنیم تا امنیت مورد نیاز برای این همه پرسی فراهم گردد. استفاده از 2 رسید برای هر رای دهنده که یکی به نام رسید بارکددار، یک نشانگر مخفی از رای وی میباشد و دیگری به نام رسید کلید دار، که کلیدی برای تایید صندوق اطلاعاتی رای دهنده شامل: کد ملی رای دهنده، کد نامزد منتخب رای دهنده، کد حوزه رای گیری و رسید بارکددار رای وی می باشد، کمک خواهد کرد تا بازشماری آراء با دقت بالایی انجام شود.
در این مقاله پیشنهاد شده است تا مردم و شبکه های اجتماعی بتوانند با استفاده از اطلاعات مربوط به رسیدهای بارکد دار و بدون نفوذ به حریم شخصی سایر رای دهندگان، اطلاعات شخصی شان از نظارت بر مراحل اجرای انتخابات را کنار یکدیگر قرار داده و بدین ترتیب مانع هر گونه تخلف انتخاباتی شوند. میزان امنیت طرح پیشنهادی نیز مبتنی بر میزان مشارکت مردمی در بازشماری آراء خواهد بود.
-1 مقدمه
روشهای گوناگونی برای برگزاری انتخابات در کشورهای جهان وجود دارد. برخی کشورها مانند هند به دلیل جمعیت چند میلیاردی خود انتخابات را در بیش از 10 مرحله انجام می دهند.[1] از سویی دیگر در برخی کشورها به دلیل جمعیت پایین، هر چند سال یکبار انتخابات برگزار می شود. تنوع روشهای رای گیری بسیار بالاست که از آن جمله می توان به رای گیری بین 10 نفر در یک مجمع سالانه تا رای گیری هایی که مخاطبانش کلیه جمعیت یک کشور هستند، اشاره کرد.
یکی از رایج ترین شیوه های رای گیری روشی است که در آن،کل جمعیت کشور در انتخابات شرکت کرده و نهایتا یک گزینه را به عنوان نتیجه نهایی و خواسته اکثریت مردم یک کشور، انتخاب می کنند. برای مثال این گزینه می تواند انتخاب یک رئیس جمهور از میان 10 نامزد انتخابات ریاست جمهوری و یا موافقت یا مخالفت با نوع یک تصمیم حکومتی باشد.
در این مقاله قصد داریم به بررسی انتخابات هایی بپردازیم که در سطح کل کشور به طوری یکسان برای مردم به اجرا در می آیند و نتیجه آن نیز قطعا یک گزینه بیشتر نخواهد بود. امکان برگزاری یک چنین انتخابات هایی در هر کشور نهایتا به صورت سالانه و یا چند سال یکبار وجود دارد. برای مثال در ایران یک انتخابات با این شرایط هر 4 سال یکبار برگزار می گردد. لذا هر طرح پیشنهادی اگر ساده و بدون تفکر منطقی و آینده نگری باشد، نهایتا تا یک دوره چند ساله جوابگوی سیستم رای گیری خواهد بود، بعد از آن به دلیل گذشت زمان و ورود سیستم های پیشرفته تر، استفاده از آن طرح بدون منفعت خواهد بود و یا با شکست مواجه خواهد شد.
در این مقاله قصد داریم تا ایده ای را برای انتخابات هایی در کشورها که به صورت همه پرسی برگزار می شوند، بیان کنیم که حداقل در 20 سال آینده نیز پاسخگوی نیاز های انتخاباتی کشور باشد. مطلوب ما این است که طرحی را ارائه دهیم که امکان برگزاری انتخابات با هزینه ی مقرون به صرفه برای چندبار در سال نیز وجود داشته باشد، که در این صورت دولت مردان می توانند در تصمیم گیری های حساس با برگزاری انتخابات از نظرات مردم برای بهبود وضع کشور استفاده کنند
-2 بررسی حالات ممکن در برگزاری انتخابات
روش مرسوم برگزاری انتخابات، همان روش سنتی است که در آن با استفاده از صندوق های رای، آرا را جمع آوری کرده و نهایتا در حضور ناظران، رای های ریخته شده داخل صندوق های رای، شمارش می شوند . در این مدل از رای گیری، ناظران نامزد های انتخاباتی می توانند از لحظهی پلمپ اولیهی صندوق های اخذ رای تا مرحله ی باز کردن صندوق ها و شمارش آرا حضور داشته باشند. در مقایسه تعداد و سطح اهمیت موارد تخلف های رخ داده در انتخاباتهای گوناگون، به این نتیجه می رسیم که این روش امنیت پایین تری نسبت به رای گیری الکترونیک دارد. از سوی دیگر امکان جابهجائی یا سرقت صندوق های رای نیز وجود دارد.
یکی دیگر از روشهای رای گیری استفاده از دستگاه های ATM است. با توجه به اینکه این دستگاه ها به شکل مستقیمی با بحث مالی در ارتباط هستند، لذا به گونه ای طراحی شده اند تا امکان خطا را در حد صفر برسانند. در صورت وقوع خطا نیز امکان اصلاح و بازیابی و تصحیح آن وجود دارد . در مواردی مثل روزهای پایانی سال که مردم قصد دریافت وجه نقد از این پایانه ها را دارند، به دلیل افزایش تعداد متقاضیان، هر فرد می بایست زمان طولانی را در صف منتظر بماند و چنانچه این دستگاهها برای رای گیری استفاده شوند، نتیجه آن این است که در پایان روز، شمار زیادی از رای دهندگان موفق به رای دادن نخواهند شد. این طرح برای زمانی مناسب است که روزهای رای گیری یک هفته و یا بیشتر باشند. همچنین با توجه به اهمیت بحث تشخیص هویت در انتخابات، نیاز داریم تا حداقل یک نفر به عنوان ناظر کنار دستگاه های ATM بایستد، تا مرحله ی تشخیص هویت را انجام دهد.
از دیگر روش های رای گیری الکترونیک می توان به استفاده از کیوسکهای اطلاعاتی دیجیتال نصب شده در خیابانها اشاره کرد، این دستگاهها هزینه ی بسیار پایین تری نسبت به دستگاه های ATM دارند. به دلیل اینکه بحث شمارش الکترونیک آرا با شمارش پول توسط بانک ها کاملا متفاوت بوده ودستگاه رای گیری نیازی به شمارشگر پول ندارد
روش دیگر رای گیری، رای گیری اینترنتی است. با توجه به تجهیزات فعلی، هنوز راهی برای حل این موضوع که بتوان تشخیص هویت را از طریق اینترنت انجام داد و به طور همزمان تضمین کرد که فرد مذکور رای اش را به فردی نخواهد فروخت، وجود ندارد. از دیگر روش های رای گیری که در آینده محتمل خواهد بود، می توان به اخذ رای از طریق تلفن همراه تبلت و سایر روش ها و سیستم های بدون سیم ارتباطی اشاره کرد.
مشکل اساسی که در تمامی موارد فوق وجود دارد، عدم امکان برگزاری یک انتخابات شفاف در طولمدتِزمانیِ یک روز می باشد. برخی از موارد فوق مانند روش های رای گیری سنتی، امکان برگزاری انتخابات در یک روز را فراهم می کنند، اما شفافیت لازم را ندارند و برخی دیگر مانند دستگاههای ATM، شفافیت را برقرار میسازند ولی از سرعت عمل مناسبی برخوردار نیستند
-3 ایده برگزاری همه پرسی با دو رسید برای هر رای
یکی از ایراداتی که در اغلب سیستم های رای گیری وجود دارد، عدم ارائه رسید میباشد. مسئولین برگزاری انتخابات برای جلوگیری از خرید و فروش آراء، از ارائه رسید رای که مشخص کننده نامزدی است که به وی رای داده شده است، به رای دهندگان خودداری می کنند . این مسئله اگر چه با خرید و فروش آرا در سطح جزء، مخالفت می کند، ولی امکان تایید نتایج نهایی انتخابات توسط مردم در مرحله ی شمارش آرا را نیز از بین میبرد. در این بخش طرحی را معرفی می کنیم تا علاوه بر ارائه رسید و تضمین شفافیت انتخابات، امکان خرید و فروش آراء نیز وجود نداشته باشد.
فرض بر این است که رای دهندگان با استفاده از رایانه های موجود در حوزه رای گیری، آراء خود را در سیستم ثبت می کنند. درمرحله ثبت رای، کاربر یک سری اطلاعات اولیه را درسیستم وارد می کند که مهمترین آنها کد ملی رای دهنده و کد نامزد منتخب میباشند. نرم افزار حوزه رأی گیری، دو رسید برای هر رای دهنده به شرح ذیل تولید می کند:
-1 رسید بارکد دار: این رسید یک بارکد است که دو ویژگی اصلی دارد. اول اینکه طبق تعریف بارکد، یکتاست و دوم اینکه محتوی آن مشخص می کند که این بارکد به مفهوم رای به کدامیک از نامزدهای انتخاباتی است. اینکه این بارکد متعلق به چه کد ملی ای می باشد، اصلا در اطلاعات ذخیره شده در آن نمی باشد. این رسید مهر دار نیست.
-2 رسید کلید رای: کلید متقارنی است که برای رمز کردن چهار داده - کد ملی رای دهنده - کد نامزد منتخب رای دهنده - کد حوزه رای گیری - رسید بارکد دار - بکار می رود. این رسید ممهور به مهر مرکز رای است.
رأی دهنده رسید بارکددار را برای چک کردن نتیجه انتخابات از طریق اینترنت استفاده میکند و رسید کلید رای را برای کنترل در مواردی که رای دهنده متوجه تناقضاتی در آراء اعلام شده یا موارد دیگر از تقلب های موجود، نزد خود نگاه می دارد.
در هر صورت، رای فرد رای دهنده در مرکز انتخابات کشور قفل شده است و رسید آن رای اکنون با نام رسید کلید رای فقط در دست شخص رای دهنده است. خود رای قفل شده - که بصورت متنی رمزی درآمده است - در مرکز رای گیری کل کشور نگهداری می شود.
3-1 فرآیند ثبت رسیدهای بارکددار در پایگاه داده ها
در ابتدای انتخابات، مسئولین برگزاری انتخابات موظفند تا برای هر نامزد انتخاباتی یک پایگاه داده تشکیل داده و کلیه رسیدهای بارکددار رأی دهندگان به آن نامزد را به صورت برخط در پایگاه داده مربوط به وی ثبت نمایند. کلیه بروزرسانی های این پایگاه داده ها در فواصل زمانی کوتاه در حین رای گیری بر روی سایت اینترنتی مرکز رای منتشر می شوند.
هر رای دهنده، لحظاتی پس از رای دادن می تواند به سایت اینترنتی مرکز رای مراجعه کرده و پایگاه داده مربوط به لیست آراء نامزد انتخاباتی مورد نظر خود را باز کند. - یا دانلود نماید - وی می بایست بارکد مخصوص رأی خود را در آن پایگاه داده ها پیدا کند، چنانچه بارکد در پایگاه داده ها وجود نداشته باشد، این بدان معنی است که رأی وی به هر دلیلی از بین رفته است. در این موارد رأی دهنده می تواند مساله را به نماینده یا ناظر مرتبط با نامزد منتخب خود اطلاع دهد.
همچنین این امکان نیز وجود دارد که نماینده نامزدها، با توجه به اینکه دنبال کشف حقایق هستند، امر بررسی صحت رای مردم را به صورت شخصی انجام دهند و برای مراجعه به سایت و مقایسه رسید بارکد، بتوان از کمک آنها نیز استفاده کرد.
3-2 بررسی قابلیت فروش رسید های انتخاباتی آراء
مسئله ی مهم این است که آیا رسید بارکدی، نمایانگر این مطلب خواهد بود که رأی دهنده به چه کسی رأی داده است؟ در طرح پیشنهادی، دو گزینه مهم برای جلوگیری از خرید و فروش آراء طراحی شده است.
-1 رسید بارکدی داده شده، در یک برگه ساده و بدون هیچگونه مهر خاصی چاپ شده است. ارائه این رسید فقط جهت اطلاع فرد رای دهنده است. لذا این رسید ثابت نمی کند که برگه ای است که در انتخابات از سیستم رای صادر شده یا شخصا و به صورت تقلبی ساخته شده است. تایید انتخابات را این رسید بارکد دار انجام داده و جلوگیری از انجام تقلب را رسید کلید رای انجام می دهد.
-2 بلافاصله پس از ثبت هر رای، بارکد مربوط به آن رسید بر روی سایت مرکز رای منتشر می شود و فردی که قصد فروش رسید بارکدی رای خود را دارد، نمی تواند با ارائه این رسید به نماینده نامزد انتخاباتی ثابت کند که این بارکد مخصوص به رای وی بوده است، زیرا نامزد مورد نظر به عنوان یک خریدار فرضی رسید رای، این اطمینان را ندارد که این شماره اعلام شده توسط فرد فروشنده رسید، مستقیما از کامپیوتر شعبه اخذ رای دریافت شده، یا اینکه فرد فروشنده رسید رای یکی از بارکدهای رای دهندگان منتشر شده بر روی سایت مرکز رای را یادداشت کرده و با توجه به معلوم نبودن هویت رای دهنده آن و عدم ممهور بودن به مهر مرکز رای، خود را صاحب آن رای اعلام کرده است.
لذا با توجه به شرایط فوق امکان فروش رسید رای بدلیل بدون مهر بودن از بین می رود. رسید رای حکم یک کاغذ چاپ شده ساده را دارد و نمایانگر اعتباری نیست.
3-3 بررسی امکان تولید یک رسید بارکدی برای 2 نفر
رای دهنده رسید مخصوص رای را از دستگاه گرفته، و به سایت مرکز رای مراجعه می کند، بارکد مورد نظرش را بر روی سایت مرکز رای می بیند، غافل از آنکه ممکن است این رسید همزمان برای چند نفر تولید شده باشد. یعنی با دستکاری در نرم افزار انتخابات، کاری کنند که برای رای دهندگان به یکی از نامزدها، رسید تکراری چاپ شود.
برای پیش گیری از این مورد مشارکت مردمی در نظارت بر انتخابات که علاوه بر بدون هزینه بودن، کمک بسیاری به کنترل سلامت انتخابات می کند را پیشنهاد میکنیم. مردم می توانند پس از اتمام رای گیری در صورت تمایل، بارکد رای خود را از طریق پیامک به سامانه پیام کوتاه نامزد منتخبشان ارسال کنند. در صورت کشف حتی یک مورد بارکد یکسان برای دو رای دهنده، نماینده نامزد انتخاباتی می تواند با همکاری دو یا چند فرد رای دهنده با رسید رای مشترک به ستاد انتخابات مراجعه کرده و از آنها توضیح بخواهد.
مسئول برگزاری انتخابات موظف است تا صندوق مخصوص رای افراد مورد نظر1 را که در مرکز رای کشور نگهداری میشوند، برای بازبینی بیاورد. هر کدام از رای دهندگان می توانند درب صندوق رای شخصی خود را با رسید کلید دار خود باز کنند. پس از بازبینی درب صندوق های شخصی رای، دو حالت مفروض است:
-1 رسیدهای بارکد دار افراد معترض به نتیجه انتخابات یکسان باشند، در این صورت تخلف رخ داده و باید مسئولین انتخابات علت وقوع این خطا را بررسی کرده و نتیجه را اعلام کنند.
-2 رسیدهای بارکد دار متفاوت باشند. در این صورت مساله این است که رسید فردی که متفاوت است آیا در پایگاه داده ها ثبت شده است؟ که این حل این مساله، صحت کار مرکز رای را مشخص خواهد کرد.
حل مشکل عدم امکان تولید یک بارکد یکسان برای چند نفر، امکان بسیاری دیگر از تقلبات را نیز از بین خواهد برد. یکی از این موارد شامل شرایطی می باشد که به فرض رسید رای شما در پایگاه داده های رای موجود نباشد. در این مورد نیز شما به راحتی و با استفاده از رسید کلید رای خواهید توانست تکلیف رای خود را مشخص کنید.
