بخشی از مقاله
چکیده
محدودیت منابع آب به خاطر طبیعت خشک ایران و هزینههای زیاد و سرسامآور استحصال آب از منابع موجود، همچنین افزایش روزافزون تقاضای آب بهمنظور بالا بردن سطح زیر کشت، استفاده صحیح و برنامهریزی برای هر قطره آب استحصال شده را امری ضروری مینماید.از راهکار-های مهم به منظور افزایش کارایی آب مشارکت دادن بهرهبرداران ذینفع در غالب تشکلهای آببران در مدیریت و بهرهبرداری از شبکه های آبیاری و زهکشی کشور میباشد.. در این تحقیق به منظور بررسی و تحلیل نتایج جامعه آماری کارشناسان مور مطالعه از مقایسه میانگینهای بدست آمده استفاده شد و نتایج بدست آمده نشان داد که بین عوامل اقتصادی- اجتماعی در شرایط مطلوب نسبت به شرایط بهینه - موجود - شکاف قابل توجهی وجود دارد.
مقدمه
درعصرحاضر جهان با کمبود آب شیرین مواجه است، رشد و افزایش رقابت برای بدست آوردن آب شیرین در بخشهای مختلف سبب کاهش آب در دسترس کشاورزی شده است. بزرگترین معضل قابل مواجهه افزایش غذا و تولیدات غذایی با این کمبود خواهد بود که در کشورهایی که با کمبود منابع آب وخاک روبرو هستند بیشتر نمودمییابد. محدودیت منابع آب شیرین در بسیاری از کشورها بهصورت یک معضل جدی است و منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی است که به شدت با مشکل محدودیت منابع آب شیرین مواجه خواهد بود.
بنابراین افزایش مصرف آب به لحاظ رشد جمعیت از یک سو و ظهور تقاضای جدید برای آب از سوی دیگر، کاهش روز افزون سرانه آب را موجب گردیده است. در این میان تأمین آب مورد نیاز بخش کشاورزی از مهمترین وظایف بخش آب محسوب میشود. در چنین شرایطی توجه جدی به امر مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی، در کشوری که علیرغم محدودیتهای ناشی از شرایط جغرافیایی و آب و هوایی در تأمین آب، بشدت به کشاورزی وابسته است، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در دو سده اخیر تغییرات عمدهای برروی نظامهای بهرهبرداری از منابع آب صورت گرفته است. این تغییرات بویژه از اواخر قرن نوزدهم و پس از اصلاحات ارضی و در اختیار گرفتن مدیریت این بخش توسط دولت پیامدی جزء ناکامی وعدم توفیق در ساماندهی بهرهبرداری منابع آب نداشته است. بدون توجه به نقش جامعه بهرهبرداران محلی و مشارکت آنان در سطوح مختلف مدیریتی باعث بروز مشکل توامان کاهش راندمان آبیاری به زیر 30 درصد و تخریب و فرسودگی ساختار فیزیکی آنها میشود.
روش تحقیق
روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ میزان و درجه کنترل، میدانی و از لحاظ نحوهی جمع آوری اطلاعات نیز از نوع تحقیقات توصیفی و غیر تجربی - غیر آزمایشی - می باشد. جامعه آماری تحقیق، 40 نفر از کارشناسان مرتبط با تشکلهای آببران بوده است . ابزار مورد استفاده در این تحقیق پرسشنامه بود و به منظور تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب حاصل برای تمام بخشهای پرسشنامه بالای 0/7 محاسبه گردید. به منظور بررسی و تحلیل نتایج جامعه آماری مور مطالعه از مقایسه میانگینها - آزمون ویلکاکسون - بدست آمده از جامعه آماری در شرایط مطلوب نسبت به شرایط موجود استفاده شد. با استفاده از نرم افزار آماری SPSS17 استفاده شد.
اطلاعات بهدست آمده از گروههای کارشناسان نشان داده که 17 /5 درصد با فراوانی 7 نفر سنی کمتر از 30 سال، 32/5 درصد با فراوانی 13 نفر بین 30 تا 35 سال، 32/5 درصد با فراوانی 13 نفر بین 36 تا 40 سال، 15 درصد با فراوانی 6 نفر بین 41 تا 45 سال و 2/5 درصد با فراوانی 1 نفر دارای سن بیش از 45 سال بود. نتایج بدست آمده در جدول - - 1 آمده است.
- نتایج تحلیل جامعه آماری کارشناسان الف. تاثیر زمینههای اقتصادی در توسعه تشکلهای آببران: نتایج بدست آمده از جامعه آماری کارشناسان در خصوص تاثیر زمینههای اقتصادی در توسعه تشکلها در وضعیت مطلوبنش ان داد که 92/5 درصد کارشناسان در حد زیاد سرمایه مورد نیاز برای ایجاد تشکلها و 97/5 در صد نیز نیروی آموزش دیده را از درجه اهمیت بالا برا توسعه تشکلها دانسته و27/5 درصد زمینه های همکاری با نهادهای مالی و اعتباری را دارای درجه اهمیت دانستهاند. نتایج حاصل از رتبه بندی نشان داد که گویههای نیروی انسانی آموزش دیده آشنا به تشکلهای آببران ، میزان تولید شرکت - تعاونی تولید - و سرمایه مورد نیاز برای ایجاد تشکلهای آببران به ترتیب رتبه1 تا 3 را کسب کردهاند و گویههای میزان خدمات ارایه شده و سوددهی تشکلهای آببر ان رتبه 8 و 9 را کسب کردهاند.
